Πώς θα εξοικονομήσετε χρήματα με τον καλύτερο τρόπο

Στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Αποταμίευσης, οι δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με την ορθή διαχείριση των χρημάτων τους λαμβάνουν πολλές μορφές και αναδεικνύουν κάθε φορά και μία διαφορετική πτυχή της, αναλόγως βέβαια και με την ηλικιακή ομάδα ενδιαφέροντος.

Είναι όμως πολύ πιθανό, πέρα από την κοινωνική διάσταση και την καθολική αποδοχή της πρακτικής της αποταμίευσης, να μην έχουμε πειστεί προσωπικά για την θέση της στην ζωή μας, αδυνατώντας να αιτιολογήσουμε την αναγκαιότητά της ή ακόμα και θεωρώντας πως θα είμαστε πάντοτε σε θέση να βρίσκουμε πόρους από άλλες πηγές για την κάλυψη τακτικών και εκτάκτων δαπανών.

Ας εξερευνήσουμε λοιπόν μαζί κάποιους από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους η αποταμίευση θα πρέπει να αποτελεί βασικό στοιχείο του προσωπικού χρηματοοικονομικού μας προγραμματισμού, καθώς επίσης και κάποιες βασικές συμβουλές για να ξεκινήσουμε να εξοικονομούμε χρήματα και να αποταμιεύουμε αποτελεσματικά.

Αποταμιεύουμε, κατά κύριο λόγο, επειδή δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, ιδιαίτερα δε σε μία εποχή τεκτονικών αλλαγών, ανασφάλειας και άγχους. Η αποταμίευση χρημάτων μπορεί να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε την πολυπόθητη χρηματοοικονομική ασφάλεια με ορίζοντα το μέλλον, αποφεύγοντας το επιζήμιο χρηματοοικονομικό άγχος της σημερινής πραγματικότητας, ενώ παράλληλα θα μας προσφέρει ένα «δίχτυ ασφαλείας» σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Παρακάτω ακολουθούν ενδεικτικά μερικοί από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους πρέπει να αποταμιεύουμε:

• Η δημιουργία ενός «μαξιλαριού» ή «διχτυού ασφαλείας» για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης - Αυτό μπορεί να αφορά σε μία ευρεία γκάμα θεμάτων, όπως τις διάφορες έκτακτες ηλεκτρολογικές ή υδραυλικές επισκευές στην κατοικία μας, την αντικατάσταση ενός κατεστραμμένου ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κάποιας άλλης ηλεκτρικής/ηλεκτρονικής συσκευής, τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μέρος των οποίων θα κληθούμε να πληρώσουμε ιδιωτικά ή ακόμα και μια ξαφνική απώλεια εισοδήματος λόγω απώλειας εργασίας.

Θα πρέπει λοιπόν να έχουμε προβλέψει κατάλληλα για το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν κάποιες από τις παραπάνω καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, έχοντας εκ των προτέρων αποταμιεύσει ένα ικανό χρηματικό ποσό για την κάλυψή τους, με αποτέλεσμα να μπορούμε παράλληλα να αποφύγουμε λανθασμένες χρηματοοικονομικές επιλογές όπως ο δανεισμός και η ανάληψη χρέους για τον σκοπό αυτό.

• Ο καιρός της συνταξιοδότησης: Εάν σκοπεύουμε να συνταξιοδοτηθούμε κάποια στιγμή στο μέλλον, πιθανότατα θα χρειαστούμε ένα επαρκές επίπεδο αποταμιεύσεων ή/και επενδύσεων για να αντικαταστήσουμε το τμήμα του εισοδήματος μας που δεν θα λαμβάνουμε πλέον από την εργασία μας.

• Η αύξηση του μέσου προσδόκιμου ζωής: Μέσω της σημαντικής προόδου της ιατρικής επιστήμης κατά τις τελευταίες δεκαετίες καθώς επίσης και του υψηλού επιπέδου προτεραιόποιησης των δράσεων για την δημόσια υγεία σε παγκόσμια κλίμακα, οι άνθρωποι ζουν πλέον περισσότερο και ως εκ τούτου χρειάζονται περισσότερα χρήματα για να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο ποιότητας ζωής και να ζήσουν με αξιοπρέπεια όλα τους τα χρόνια.

• Η μεταβλητότητα της κοινωνικής ασφάλισης: Η κοινωνική ασφάλιση μαζί με τις διάφορες παροχές και τα επιδόματα, δεν θα πρέπει να θεωρείται ως η κύρια πηγή εισοδήματος κατά την συνταξιοδότηση· θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως συμπλήρωμα του εισοδήματος από άλλες πηγές.

• Το υψηλό κόστος της εκπαίδευσης: Το κόστος της εκπαίδευσης, είτε είναι εμφανές είτε όχι, και ανεξάρτητα από την εκπαιδευτική βαθμίδα, αυξάνεται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις για την εκπαίδευση των παιδιών μας ή για την πραγμάτωση της φιλοσοφίας της δια βίου μάθησης για εμάς.

Χωρίς λοιπόν το κατάλληλο ποσό χρημάτων το οποίο θα κατανέμεται σε τακτική βάση σε αποταμιεύσεις ή/και επενδύσεις, βρισκόμαστε εκτεθειμένοι σε πληθώρα χρηματοοικονομικών κινδύνων. Για παράδειγμα, το να μην έχουμε αρκετά χρήματα διαθέσιμα για να καλύψουμε το κόστος μιας επείγουσας οδοντιατρικής πράξης, μπορεί να μας αναγκάσει να λάβουμε ένα δάνειο, για ένα ποσό το οποίο διαφορετικά θα είχαν καλύψει οι αποταμιεύσεις μας.

Το πρώτο και το πιο βασικό ερώτημα για το οποίο θα πρέπει να αναρωτηθούμε ευθύς αμέσως, αφορά στο πόσα χρήματα είμαστε ενδεχομένως σε θέση να αποταμιεύσουμε.

Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε έναν προϋπολογισμό χρησιμοποιώντας ως οδηγό το καθαρό εισόδημά μας, καθώς αυτό αντικατοπτρίζει την αμοιβή μας έπειτα από φόρους, εισφορές και κρατήσεις. Ένα κοινό λάθος που κάνουν όσοι ξεκινούν την δημιουργία του προσωπικού ή του οικογενειακού τους προϋπολογισμού, είναι ότι χρησιμοποιούν το ακαθάριστο εισόδημά τους. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό λάθος καθώς προϋπολογίζουν για δαπάνες, αποταμίευση ή επενδύσεις, χρήματα που δεν είχαν ποτέ. Σε κάθε περίπτωση, ας θυμόμαστε πως η πιθανή αποταμίευση που μπορούμε να πραγματοποιήσουμε είναι η διαφορά μεταξύ του καθαρού εισοδήματός μας και των δαπανών μας.

Κατά την ανάπτυξη ενός προσωπικού προγράμματος αποταμίευσης, μαζί με τον προϋπολογισμό, κάντε στον εαυτό σας τις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Υπάρχουν μεταβλητές δαπάνες τις οποίες μπορώ να μειώσω ή ακόμα και να εξαλείψω;
2. Υπάρχει κάτι για το οποίο ξοδεύω χρήματα, το οποίο θα μπορούσα να επιλέξω να σταματήσω, χρησιμοποιώντας το αντίστοιχο χρηματικό ποσό για αποταμίευση;

Καταλήγοντας, ας δούμε και μερικές συμβουλές για την αποτελεσματική αποταμίευση των χρημάτων μας:

• Αποταμιεύστε τυχόν απροσδόκητα έσοδα, όπως χρήματα από επιστροφή φόρου εισοδήματος ή επιπλέον χρήματα που μπορεί να λάβετε από την εργασία σας (πέρα από τον συνήθη μισθό σας).
• Συλλέξτε τα κέρματα από κάθε σας συναλλαγή με σκοπό να τα καταθέσετε αργότερα στην τράπεζα - Χρησιμοποιήστε έναν κουμπαρά και καταθέστε το περιεχόμενό του στην τράπεζα όταν αυτός γεμίσει.
• Πραγματοποιείτε «οικονομικές» αγορές: Αγοράστε φθηνότερα προϊόντα άλλης επωνυμίας και εξοικονομήστε χρήματα.
• Ελαττώστε ή κόψτε μια δαπανηρή συνήθεια: Προσπαθήστε να πραγματοποιείτε μία λιγότερο ακριβή δραστηριότητα ανά εβδομάδα και τοποθετείστε αυτά τα χρήματα στις αποταμιεύσεις σας.
• Εξοικονομήστε χρήματα από το μεσημεριανό σας γεύμα: Σύμφωνα με μια μελέτη του περιοδικού Forbes, οι Αμερικανοί ξοδεύουν κατά μέσο όρο 1.000 δολάρια ετησίως για το μεσημεριανό τους γεύμα, τρώγοντας σε εστιατόρια ή επιλέγοντας την παράδοση του φαγητού στον εργασιακό τους χώρο. Προετοιμάστε και φέρτε το μεσημεριανό σας γεύμα στη δουλειά και επενδύστε το αντίστοιχο χρηματικό ποσό στον εαυτό σας ή στην οικογένειά σας.
• Προγραμματίστε μία εβδομάδα κατά την οποία δεν θα αγοράσετε τίποτα το μη αναγκαίο.
• Συγκρίνετε με την δέουσα επιμέλεια, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα, το κόστος των πιο ακριβών συσκευών και άλλων αγαθών, πριν προβείτε σε αγορά.
• Χρησιμοποιήστε εκπτωτικά κουπόνια και κουπόνια προσφορών για τις αγορές σας: Τα κουπόνια είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μειώσετε τα καθημερινά προσωπικά ή οικογενειακά σας έξοδα για είδη πρώτης ανάγκης και για άλλα αγαθά.

* Ο Ελευθέριος Κ. Νικολάου είναι Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, MBA Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού