Δέκα συμβουλές για να διδάξετε στα παιδιά να αποταμιεύουν

Κάθε χρόνο, μία ημέρα του Απριλίου ορίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ως «Teach Your Children to Save Day», αποτελεί δηλαδή μία ημέρα πρωτοβουλίας μέσω της οποίας οι γονείς καλούνται να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν έξυπνες συνήθειες και δεξιότητες για τη διαχείριση των χρημάτων τους, από νεαρή ηλικία.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ιδρύματος «National Foundation for Credit Counseling» στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής για το 2019, μόλις το 55% των ενηλίκων βαθμολόγησαν τις γνώσεις τους σε θέματα Personal Finance με Α ή Β, καθιστώντας ακόμα πιο σημαντική και επείγουσα τη δόμηση και ισχυροποίηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού των επόμενων γενεών.

Η αποταμίευση χρημάτων είναι μια συνήθεια που απαιτεί χρόνο και δέσμευση, τόσο για την υιοθέτησή της όσο και για την εμφάνιση σημαντικών χειροπιαστών αποτελεσμάτων. Η παραδοχή αυτή αφορά στις προσπάθειες αποταμίευσης για όλες τις ηλικίες, όσο και αν διαφέρουν οι επιμέρους παράμετροι.

Αξίζει να παρατηρήσουμε πως, σύμφωνα με την εταιρεία Bankrate, ένα σημαντικό ποσοστό ενηλίκων δεν έχουν ακόμα καταφέρει να κάνουν την αποταμίευση πραγματικότητα στη ζωή τους. Η παραπάνω διαπίστωση αφορά στο εύρημα πως σχεδόν τρεις στους δέκα Αμερικανούς πολίτες, ή κατά ποσοστό το 28%, δεν έχουν αποταμιεύσεις για να διαχειριστούν και να καλύψουν έξοδα που θα προκύψουν από μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Έχοντας λοιπόν κατά νου όλα τα παραπάνω, ακολουθούν μερικές συμβουλές τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να ωθήσετε τα παιδιά σας -ίσως και τον εαυτό σας- να ακολουθήσουν την τάση της αποταμίευσης.

1. Συζητήστε μαζί τους για τη διαφορά μεταξύ των αναγκών και των επιθυμιών

Το πρώτο βήμα για να διδάξετε στα παιδιά σας την αξία της αποταμίευσης είναι να τα βοηθήσετε να μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των προσωπικών τους αναγκών και επιθυμιών. Εξηγήστε τους πως οι ανάγκες περιλαμβάνουν τα βασικά, όπως για παράδειγμα το φαγητό, τη στέγη και τα ρούχα, ενώ οι επιθυμίες είναι τα επιπρόσθετα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον δικό σας προσωπικό ή οικογενειακό προϋπολογισμό ως ένα απτό παράδειγμα, με σκοπό να τους δείξετε πως όσο σημαντικές και αν είναι οι επιθυμίες μας, θα πρέπει «να κάνουν πίσω» μπροστά στις ανάγκες όσον αφορά στις δαπάνες. Θα πρέπει δηλαδή να αποδώσουμε προτεραιότητα στην κάλυψη των αναγκών και έπειτα, αν το εισόδημά μας το επιτρέπει, να καλύψουμε και κάποιες από τις επιθυμίες μας.

2. Δώστε τους τη δυνατότητα να κερδίσουν τα δικά τους χρήματα

Σε έρευνα για το 2016, το 68% των Αμερικανών γονέων δήλωσαν πως έδιναν χαρτζιλίκι στα παιδιά τους, τα οποία βρέθηκαν να κερδίζουν κατά μέσο όρο 26,58 δολάρια την εβδομάδα, βάσει έξι ωρών προσφοράς εργασίας για δουλειές του σπιτιού. Εάν θέλετε λοιπόν τα παιδιά σας να γίνουν επιτυχημένοι αποταμιευτές, επιτρέψτε τους να κερδίζουν και να αποταμιεύουν τα δικά τους χρήματα, προσφέροντάς τους μέσα από αυτή τη διαδικασία την ευκαιρία να μάθουν πώς να τα χρησιμοποιούν με τον καλύτερο τρόπο. Όταν δίνετε στα παιδιά σας χαρτζιλίκι ως «αντάλλαγμα» για την εργασία που προσφέρουν, τότε θα είναι σε θέση να κατανοήσουν ταυτόχρονα και την αξία του κόπου τους.

3. Καθορίστε αποταμιευτικούς στόχους μαζί με τα παιδιά σας

Αν συμβουλέψουμε ένα παιδί να αποταμιεύσει τα χρήματά του, χωρίς όμως να του εξηγήσουμε τον λόγο ή τον σκοπό για τον οποίο θα πρέπει να αποταμιεύσει, τότε η όλη διαδικασία μπορεί να του φανεί άσκοπη και ανούσια. Ο έξυπνος καθορισμός ενός στόχου αποταμίευσης μπορεί να αποτελέσει τον πιο κατάλληλο τρόπο για να αποκτήσουν τα παιδιά ένα ισχυρό κίνητρο. Εάν τα παιδιά σας γνωρίζουν εκ των προτέρων για ποιον λόγο επιθυμούν να αποταμιεύσουν, βοηθήστε τα να προσαρμόσουν τους στόχους τους σε μικρά και διαχειρίσιμα τμήματα. Για παράδειγμα, εάν θέλουν να αγοράσουν ένα βιντεοπαιχνίδι το οποίο κοστίζει 50 ευρώ και λαμβάνουν κάθε εβδομάδα 10 ευρώ χαρτζιλίκι, βοηθήστε τα να καταλάβουν πόσο καιρό θα χρειαστούν για να επιτύχουν αυτό τον στόχο, με βάση το ποσοστό του χαρτζιλικιού τους το οποίο θα αποταμιεύουν.

4. Προσφέρετέ τους το κατάλληλο μέρος για να αποθηκεύουν τις αποταμιεύσεις τους

Μόλις τα παιδιά σας αποκτήσουν έναν στόχο αποταμίευσης, θα χρειαστούν ένα μέρος για να αποθηκεύουν τα χρήματά τους. Για τα μικρότερα παιδιά, το μέρος αυτό μπορεί να είναι ένας κουμπαράς, εάν όμως είναι λίγο μεγαλύτερα, ίσως θελήσετε να τους ανοίξετε έναν αποταμιευτικό τραπεζικό λογαριασμό, με όλες τις διαθέσιμες προσφερόμενες υπηρεσίες, προσαρμοσμένες στις προσωπικές αποταμιευτικές τους ανάγκες. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναι σε θέση να βλέπουν πώς αυξάνονται οι αποταμιεύσεις τους, καθώς επίσης και την πρόοδο που σημειώνουν προς την επίτευξη του στόχου τους.

5. Ωθήστε τους να παρακολουθούν και να καταγράφουν τις δαπάνες τους

Ένα σημαντικό προσόν του καλού αποταμιευτή είναι πως γνωρίζει πού ακριβώς πηγαίνουν τα χρήματά του. Εάν τα παιδιά σας λαμβάνουν χρήματα ως χαρτζιλίκι, ωθήστε τα να καταγράφουν κάθε μέρα τις αγορές τους και το ποσό που δαπάνησαν για καθεμία από αυτές, με σκοπό να τις προσθέτουν στο τέλος της εβδομάδας, κάνοντας έναν μικρό απολογισμό για τα έξοδά τους. Η πρακτική αυτή μπορεί να αποτελέσει μια επαναλαμβανόμενη εμπειρία που θα τους κάνει να αναθεωρούν τις προτεραιότητές τους. Ενθαρρύνετέ τους να σκέφτονται πώς ξοδεύουν αλλά και πόσο γρηγορότερα μπορούν να επιτύχουν τον αποταμιευτικό τους στόχο, εάν αλλάξουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες.

6. Προσφέρετέ τους κίνητρα για αποταμίευση

Ένας από τους κυριότερους λόγους για τον οποίο οι άνθρωποι ανά τον κόσμο επιλέγουν να αποταμιεύουν τα χρήματά τους μέσω των ειδικά διαμορφωμένων συνταξιοδοτικών προγραμμάτων των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης, είναι η αντιστοίχιση της εισφοράς τους από την εργοδότρια εταιρεία. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με την παρακίνηση των παιδιών σας να αποταμιεύουν τα χρήματά τους, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ίδια αρχή για να ενισχύσετε τις προσπάθειές τους.

Για παράδειγμα, εάν τα παιδιά σας έχουν θέσει έναν μεγάλο αποταμιευτικό στόχο, όπως ένα laptop αξίας 400 ευρώ, μπορείτε να συνεισφέρετε ένα ποσό που θα αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό των χρημάτων που έχουν αποταμιεύσει. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να τους προσφέρετε μια ανταμοιβή για την προσπάθεια και τη συνέπειά τους, όταν τα παιδιά σας φτάσουν σε ένα σημείο-ορόσημο στην αποταμιευτική τους πορεία, όπως για παράδειγμα ένα μπόνους αξίας 50 ευρώ όταν κατακτήσουν το ήμισυ του στόχου τους.

7. Δώστε τους την ελευθερία να κάνουν λάθη

Ένα επίσης σημαντικό μέρος της φιλοσοφίας του να βάλουμε τα παιδιά να διαχειριστούν τα χρήματά τους, είναι παράλληλα και το ότι τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Είναι δελεαστικό, ως γονείς, να επέμβετε και να αποτρέψετε τα παιδιά σας από ένα δυνητικά δαπανηρό λάθος, μπορεί όμως να είναι καλύτερο το να χρησιμοποιήσετε αυτό το λάθος κατάλληλα ως μία διδακτική στιγμή. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά θα γνωρίζουν από τη δική τους προσωπική εμπειρία κάποιες από τις κινήσεις τις οποίες θα πρέπει να αποφύγουν στο μέλλον.

8. Λειτουργήστε ως πιστωτής για τα παιδιά σας

Μία από τις βασικές αρχές τόσο της φιλοσοφίας της αποταμίευσης όσο και της ευρύτερης ορθής διαχείρισης των χρηματοοικονομικών μας αποτελεί η παραδοχή πως πρέπει να ζούμε -και να ξοδεύουμε- εντός των χρηματοοικονομικών μας δυνατοτήτων. Εάν τα παιδιά σας επιθυμούν διακαώς να αγοράσουν κάτι για το οποίο δεν μπορούν να περιμένουν, αφιερώνοντας παράλληλα τον απαιτούμενο χρόνο αποταμίευσης για αυτό, ένας τρόπος ο οποίος θα σας βοηθήσει να τους διδάξετε την αξία της αποταμίευσης μπορεί να αποτελέσει το να λειτουργήσετε ως πιστωτής για τα παιδιά σας.

Για παράδειγμα, εάν τα παιδιά σας θέλουν να αγοράσουν κάτι που κοστίζει 100 ευρώ, θα μπορούσατε να τους «δανείσετε» τα χρήματα και να ζητήσετε την αποπληρωμή σας από το χαρτζιλίκι που τους δίνετε, με τόκο! Το μάθημα που θέλετε ουσιαστικά να τους διδάξετε με αυτή τη μέθοδο είναι ότι η αποταμίευση μπορεί να σημαίνει καθυστέρηση της ικανοποίησης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όμως το αντικείμενο που επιθυμούν να αγοράσουν δεν θα τους κοστίσει περισσότερο, αν περιμένουν.

9. Να κάνετε τακτικές συζητήσεις για τα χρήματα και την ορθή διαχείρισή τους

Σε μια πρόσφατη μελέτη της εταιρείας T. Rowe Price για το 2019, το 44% των Αμερικανών γονέων δήλωσαν ότι δεν είχαν μιλήσει ποτέ στα παιδιά τους για την αξία των μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Παράλληλα, μόνο το 41% των γονέων είχαν συζητήσει με τα παιδιά τους για τη μεταβλητότητα της αγοράς. Αν θέλετε τα παιδιά σας να μάθουν για την αποταμίευση και να την υιοθετήσουν, η προσπάθειά σας θα πρέπει να έχει τη μορφή ενός συνεχούς διαλόγου. Είτε προγραμματίζετε μία τακτική εβδομαδιαία συζήτηση - ανασκόπηση για τα χρήματα με τα παιδιά σας, είτε συνομιλείτε μαζί τους για τα χρήματα σε καθημερινή βάση, το κλειδί είναι να συνεχίσετε να κρατάτε ανοικτό τον διάλογο.

10. Δώστε στα παιδιά σας το καλό παράδειγμα

Στην έρευνα της T. Rowe Price που αναφέρθηκε παραπάνω, το 10% των γονέων δήλωσαν ότι είχαν μηδενικές αποταμιεύσεις για τη συνταξιοδότησή τους, για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, για τις πανεπιστημιακές σπουδές των παιδιών τους και για άλλους χρηματοοικονομικούς στόχους. Εάν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν έξυπνοι αποταμιευτές, το δικό σας παράδειγμα μπορεί να τα βοηθήσει σημαντικά. Η δημιουργία ενός κεφαλαίου έκτακτης ανάγκης, το άνοιγμα και η τήρηση ενός ειδικά σχεδιασμένου αποταμιευτικού τραπεζικού λογαριασμού και η ενδεχόμενη αύξηση των εισφορών σας σε ένα ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, μπορούν να αποτελέσουν τα κατάλληλα βήματα για να ενθαρρύνετε την αποταμίευση ως οικογενειακή δραστηριότητα. Θα μπορούσατε επίσης να αποφασίσετε να αποταμιεύσετε για κάτι όλοι μαζί ως οικογένεια, όπως για παράδειγμα οι επόμενες οικογενειακές σας διακοπές ή μια σύντομη εκδρομή.

Το βασικό συμπέρασμα

Η ημέρα «Teach Your Children to Save Day» έρχεται μόνο μια φορά τον χρόνο, όμως υπάρχουν σημαντικά μαθήματα που πρέπει να διδαχθούν, τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Εάν είστε γονέας, ο καθορισμός της αποταμίευσης ως τακτικού μέρους της καθημερινότητας των παιδιών σας μπορεί να θέσει τα θεμέλια για ένα λαμπρό χρηματοοικονομικό μέλλον. Οι συμβουλές που αναφέρονται παραπάνω αποτελούν το κατάλληλο σημείο για να ξεκινήσετε.

Πηγή κειμένου: Investopedia

*** Επιμέλεια απόδοσης κειμένου στην ελληνική γλώσσα: Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού

Στο σημείο αυτό, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους χορηγούς του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού για την πολύτιμη, ουσιαστική συμβολή τους στις δράσεις του Ινστιτούτου καθώς επίσης και για τη χρηματοδότηση των δράσεων αυτών.

Μέγας Χορηγός: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α.
Χορηγός: ALPHA TRUST Α.Ε.Δ.Α.Κ.
Χορηγός: TRITON ASSET MANAGEMENT Α.Ε.Δ.Α.Κ.
Χορηγός: ΕΝΩΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ