Στη φάκα της παγίδας ρευστότητας!

Δεν είναι μόνο οι ποντικοί που πιάνονται στη φάκα. Το ίδιο συμβαίνει με τις χώρες που αγνοούν την παγίδα ρευστότητας του Maynard Keynes και ακολουθούν την πεπατημένη της Ιαπωνίας "αλά" Σουφλιά.

Δημοσιεύθηκε: 11 Νοεμβρίου 2008 - 08:02

Dr Money

Έχουν περάσει πάνω από 70 χρόνια από τότε που ένας σπουδαίος οικονομολόγος ονόματι Maynard Keynes διατύπωσε την θεωρία της παγίδας ρευστότητας ή liquidity trap όπως ονομάστηκε.

Τα ονομαστικά επιτόκια είναι τόσο χαμηλά, κοντά στο μηδέν, που οι περισσότεροι προτιμάνε να έχουν τα μετρητά κάτω από το στρώμα τους, στα χρηματοκιβώτια ή στις βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις.

Οι κεντρικές τράπεζες διοχετεύουν χρήμα στις τράπεζες, αλλά οι τελευταίες το διακρατούν, φοβούμενες να το διοχετεύσουν στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά για να μην έχουν επισφάλειες. Με άλλα λόγια, η ρευστότητα εγκλωβίζεται.

Επίσης, η απροθυμία για νέες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και για αγορές μεσομακροχρόνιων ομολόγων οδηγεί σε συρρίκνωση την οικονομία και σε αποπληθωρισμό.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης ορατή διά γυμνού οφθαλμού και το σύστημα σε κατάσταση νευρικού κλονισμού.

Κάπως έτσι ήταν η κατάσταση στην Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990 με τα επιτόκια κοντά στο μηδέν και τη νομισματική πολιτική να μην μπορεί να βγάλει την οικονομία από την ύφεση.

Οι Γιαπωνέζοι σκέφθηκαν να αυξήσουν τις κρατικές δαπάνες για να αντιμετωπίσουν την οικονομική δυσπραγία, αλλά αυτό δημιούργησε μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιο χρέος.

Κατά σύμπτωση, ένα μέρος των κρατικών δαπανών υπό τη μορφή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων αφορούσε σε έργα υποδομών. Αυτό θυμίζει πολύ την ελληνική προσέγγιση.

Το μόνο παρήγορο είναι ότι τουλάχιστον στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμη ανάγκες για υποδομές που δεν είναι άχρηστες.

Είμαστε σε μια φάση που η νομισματική πολιτική είναι ανίκανη και η παγίδα ρευστότητας ο κανόνας;

Ευτυχώς όχι. Τουλάχιστον όχι ακόμη.

Οι κεντρικές τράπεζες όπως η ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και η Fed ρίχνουν τα επιτόκια παρέμβασης για να μειώσουν το κόστος χρήματος και για να αυξήσουν τον δανεισμό, τονώνοντας την κατανάλωση, τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και τον ρυθμό ανάπτυξης.

Αυτή είναι η πρόθεση, αλλά μέχρι στιγμής τουλάχιστον τα υπόλοιπα επιτόκια της διατραπεζικής αγοράς δεν ανταποκρίνονται.

Το επιτόκιο Euribor υποχωρεί διαρκώς εδώ και καιρό. Το 3μηνο επιτόκιο Εuribor υποχώρησε χθες στο 4,406% από 4,474% την Παρασκευή και το επιτόκιο αναφοράς δανεισμού για διάστημα ενός μηνός έπεσε στο 3,383%.

Όμως, όλοι στην αγορά γνωρίζουν ότι τα επιτόκια Euribor δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά επίπεδα επιτοκίων της διατραπεζικής αγοράς που είναι πολύ υψηλότερα όταν κάποια τράπεζα θέλει να δανειστεί μεγάλα ποσά.

Αν αυτό συνεχιστεί ακόμη περισσότερο, παρά τη μείωση του επιτοκίων παρέμβασης από τις κεντρικές τράπεζες και τη διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ίσως θα πρέπει να θυμηθούμε τον άλλο μεγάλο οικονομολόγο Milton Friedman.

Σύμφωνα με τον τελευταίο, οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να αναλάβουν τον διαμεσολαβητικό ρόλο των πιστωτικών ιδρυμάτων σε μια τέτοια περίπτωση δίνοντας χρήματα σε νοικοκυριά και σε εταιρίες αφού περάσουν με ελικόπτερο πάνω από τις τράπεζες (helicopter money).

Κάτι που έχει ήδη αρχίσει να γίνεται στις ΗΠΑ.

Για τους πιο γενναίους υπάρχει φυσικά η σχολή των αυστριακών οικονομικών που θεωρεί τη μείωση της οικονομική δραστηριότητας απόλυτα φυσιολογική συνέπεια μιας περιόδου μεγάλης ευφορίας που προηγήθηκε.

Το ζητούμενο πάντως είναι μη ζήσουμε την παγίδα της ρευστότητας.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.