H παγίδα των προθεσμιακών καταθέσεων

Τα μεγάλα επιτόκια καταθέσεων αρέσουν σε πολλούς, ιδίως σε εκείνους που έχουν χοντρά πορτοφόλια. Όμως, δεν είναι ό,τι καλύτερο για τις τράπεζες και δεν είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν την ίδια πολιτική.

Δημοσιεύθηκε: 13 Ιουνίου 2008 - 08:01

Dr Money

Το υψηλό κόστος του χρήματος αποδείχτηκε ότι είναι ο ένας από τους δύο κύριους κρίκους που συνδέουν τις ελληνικές τράπεζες με τη διεθνή πιστωτική κρίση.

Ο άλλος κρίκος είναι η έκθεσή τους σε αγορές, όπως της Ρουμανίας και της Τουρκίας, που θεωρούνται υψηλού μακροοικονομικού ή/και πολιτικού κινδύνου.

Επειδή η ρευστότητα είναι βασιλιάς σε περιόδους κρίσης δεν προκαλεί έκπληξη που όλες οι τράπεζες προσπαθούν να έχουν περισσότερη απ’ αυτήν που χρειάζονται για κάθε ενδεχόμενο.

Δεν είναι μυστικό ότι οι ελληνικές τράπεζες, άλλες σε μεγαλύτερο κι άλλες σε μικρότερο βαθμό, έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου εδώ και καιρό για να προσελκύσουν καταθέσεις.

Σκοπός τους είναι να περιορίσουν την προσφυγή στον ακριβότερο δανεισμό από τις διεθνείς αγορές για τη χρηματοδότηση του αναπτυξιακού πλάνου τους.

Όμως, μ’ αυτά και μ’ αυτά έχουν μπει σε έναν φαύλο κύκλο που απειλεί την επίτευξη των στόχων τους οποίους έχουν θέσει στα πολυετή επιχειρησιακά σχέδιά τους.

Βλέποντας την κατάσταση και ενεργώντας απολύτως ορθολογικά, οι καταθέτες στρέφονται από τις φθηνότερες καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου στις προθεσμιακές για να απολαύσουν υψηλότερα επιτόκια.

Όσο μάλιστα η κρίση δεν καταλαγιάζει, η κατάσταση επιδεινώνεται αφού η στροφή προς τις προθεσμιακές καταθέσεις συνεχίζεται και τα επιτόκια ανεβαίνουν στο 6% και βάλε για μεγάλα ποσά.

Οι τράπεζες δεν έχουν πολλές επιλογές.

Μία απ’ αυτές είναι να συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο, ελπίζοντας ότι σε κάποιο σημείο σχετικά σύντομα η διεθνής κρίση θα τελειώσει, οι αγορές που έχουν κλείσει, π.χ. τιτλοποιήσεις, θα ανοίξουν και το κόστος χρήματος θα μειωθεί.

Μια άλλη επιλογή, πολύ πιο ρηξικέλευθη, είναι να μειώσουν τα επιτόκια καταθέσεων, προσφεύγοντας στις διεθνείς αγορές που είναι ανοιχτές για να αντλήσουν τα κεφάλαια που χρειάζονται έστω κι αν χρειαστεί να τα πληρώσουν ακριβότερα.

Από τη στιγμή που θα έχουν τη ρευστότητα την οποία θεωρούν επαρκή δεν έχουν κανέναν λόγο να μην προχωρήσουν σε ορθολογικοποίηση των επιτοκίων στις καταθέσεις προθεσμίας κι όχι μόνο.

Δεν είναι μυστικό ότι οι μεγάλες τράπεζες, όπως η Εθνική, η Alpha και η Πειραιώς, προετοιμάζουν εκδόσεις καλυμμένων ομολογιών ύψους 1 δισ. ευρώ και άνω.

Η Εθνική, για παράδειγμα, εκμεταλλεύεται την παρουσία της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης για να αντλήσει κεφάλαια μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών άνευ ψήφου. Η Alpha αντλεί κεφάλαια μέσω της αγοράς του commercial paper και ιδιωτικών τοποθετήσεων senior ομολόγων της και πάει λέγοντας.

Όμως, καμία δεν έχει βγει μέχρι στιγμής για να αντλήσει μεγάλα ποσά, π.χ. μερικών δισ. ευρώ, πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα.

Ίσως γιατί φοβούνται το στίγμα του ακριβού δανεισμού, ίσως γιατί θεωρούν καλύτερο να δανείζονται σταδιακά στις διεθνείς αγορές.

Αν υπάρχει όμως ένας τρόπος για να προστατεύσουν το αναπτυξιακό στόρι τους και να κόψουν τον γόρδιο δεσμό των υψηλών επιτοκίων καταθέσεων, αυτός είναι να «δαγκώσουν τη σφαίρα», που λένε οι Αγγλοσάξονες, και να αντλήσουν όσα κεφάλαια χρειάζονται από τις διεθνείς αγορές.

Φυσικά, άλλο το κόστος για τις τράπεζες με χαμηλότερο βαθμό πιστοληπτικής ικανότητας κι άλλο για τις υπόλοιπες.

Επιπλέον, δεν μπορεί να διαφύγει της προσοχής ότι οι μικρές τράπεζες που δεν έχουν αξιολογηθεί από διεθνείς οργανισμούς, όπως οι S&P, Moody’s και Fitchratings, αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στην άντληση κεφαλαίων από τις διεθνείς αγορές.

Ως εκ τούτου, η λογική λέει ότι θα συνεχίσουν να προσφέρουν υψηλά επιτόκια για να προσελκύουν κεφάλαια. Κι αυτές όμως υπόκειται στον αμείλικτο νόμο της αγοράς οπότε δεν μπορούν να αγνοήσουν τις επιπτώσεις στην κερδοφορία τους.

Είναι λοιπόν πιθανό ο φαύλος κύκλος των υψηλών επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις να τερματιστεί αν οι μεγάλες τράπεζες αποφασίσουν να προσφύγουν στις αγορές για τα όποια δισ. ευρώ χρειάζονται ακόμη κι αν η κρίση συνεχιστεί.

Αν μη τι άλλο, είναι καλύτερα να έχει μια τράπεζα επαρκή ρευστότητα και να πληρώνει υψηλότερα επιτόκια για τα επιπλέον 4 - 5 δισ. ευρώ που θα αντλήσει από τις διεθνείς αγορές στο μέτρο που αυτό οδηγεί σε μείωση του κόστους χρήματος για το σύνολο της καταθετικής βάσης της.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.