Ποιου πρόβλημα είναι το ισχυρό δολάριο;

Υπάρχουν διάφορα κλισέ που συνδέονται με το δολάριο.

Ένα από αυτά είναι η φράση «Το νόμισμά μας και πρόβλημά σας» του Τζον Κόναλι, υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ την περίοδο 1971-1972 επί Νίξον και κυβερνήτη του Τέξας κατά τη δολοφονία του Τζον Κένεντι (επέβαινε στο ίδιο αυτοκίνητο και χτυπήθηκε από σφαίρα).

Μια άλλη φράση είναι εκείνη του πρώην προέδρου της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, ο οποίος αναφερόμενος στην εκτύπωση δολαρίων από τις ΗΠΑ είχε μιλήσει για «εξωφρενικό προνόμιο».

Τις αναφέραμε γιατί το δολάριο επωφελείται αυτή την περίοδο από δύο παράγοντες. Αφενός, από την πολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί στην Ευρώπη καθώς αρκετοί αναζητούν ασφαλές καταφύγιο και αφετέρου, από την αυστηρότερη επιτοκιακή πολιτική της Fed. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκεται κοντά στα υψηλότερα επίπεδα  του 2024.

Ο δείκτης δολαρίου δείχνει την αξία του αμερικανικού νομίσματος σε σχέση με ένα καλάθι νομισμάτων που ανήκουν στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ο δείκτης ανεβαίνει όταν το δολάριο ανατιμάται σε σύγκριση με τα άλλα νομίσματα και αντίστροφα.

Αυτή την περίοδο, ο δείκτης του δολαρίου βρίσκεται μεταξύ 105 και 106 αλλά είναι χαμηλότερα από το φθινόπωρο του 2022. Γιατί το αναφέρουμε; Γιατί  η κατακόρυφη άνοδος του δείκτη του δολαρίου (DXY) τον Σεπτέμβριο του 2022, στον απόηχο της νομισματικής πολιτικής της Fed και των ανησυχιών για τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη, το έφερε στο 120. 

Η ανατίμηση του δολαρίου οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες και τα υπουργεία Οικονομικών μερικών χωρών όπως της Ιαπωνίας και της Βρετανίας να παρέμβουν.

Το γεγονός έφερε στο νου αρκετών τη Συμφωνία της Πλάζα (από το ομώνυμο ξενοδοχείο της Ν. Υόρκης) του 1985. Τότε, ο δείκτης του δολαρίου είχε σκαρφαλώσει στο επίπεδο-ρεκόρ του 160, λόγω της αυστηρής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και της χαλαρής δημοσιονομικής εκείνη την περίοδο. 

Η μεγάλη ανατίμηση του δολαρίου στις αρχές του 1985 οδήγησε τις κύριες Δυτικές χώρες της εποχής στην απόφαση να παρέμβουν στις αγορές συναλλάγματος συγχρονισμένα, προκαλώντας την πτώση της αξίας του δολαρίου τα επόμενα χρόνια.  

Μια άτυπη συμφωνία τύπου Πλάζα θεωρείται εκείνη του 2016, όταν η ανατίμηση του δολαρίου προκάλεσε προβλήματα στην Κίνα. Η Fed αποφάσισε τότε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο μόνο μια φορά εκείνη τη χρονιά, αντί των τεσσάρων όπως η ίδια είχε καθοδηγήσει την αγορά. Ο δείκτης του δολαρίου βρισκόταν στο 102 εκείνη την περίοδο, δηλαδή χαμηλότερα απ’ ό,τι σήμερα.  

Όμως, οι καιροί έχουν αλλάξει καθώς η γεωπολιτική αντιπαλότητα των ΗΠΑ με την Κίνα δεν αφήνει περιθώρια για ανάλογη πολιτική συμπαράστασης από τη Fed σήμερα. Το αντίθετο μάλιστα θα συνέβαινε αν προκαλείτο πρόβλημα στην Κίνα από το ισχυρό νόμισμα καθώς η πολιτική της «America First» δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του Ντόναλντ Τράμπ. Επιπλέον, το ισχυρό δολάριο εξυπηρετεί τον στόχο για περαιτέρω μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ μέχρι νεωτέρας.

Αντίθετα, το ισχυρό δολάριο επί μακρόν δεν είναι προς το συμφέρον των χωρών με αδύνατα νομίσματα. Αφενός, γιατί επιδεινώνει το πρόβλημα του πληθωρισμού σ’ αυτές, κυρίως  αναδυόμενες, και αφετέρου, γιατί συνήθως έχουν δανεισθεί σε δολάρια. Το τελευταίο σημαίνει ότι η αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους τους σε δολάρια γίνεται πιο δύσκολη, ενώ οδηγεί σε μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα και χρέος. Αν μάλιστα συνδυασθεί με υψηλότερα επιτόκια από τη Fed, το κοκτέιλ γίνεται τοξικό για τις συγκεκριμένες χώρες. 

Από την άλλη πλευρά, αρκετές από αυτές τις χώρες έχουν βελτιώσει τα δημόσια οικονομικά τους και έχουν μικρότερο δανεισμό σε δολάρια σε σχέση με το παρελθόν. Άρα, είναι καλύτερα προετοιμασμένες για να αντιμετωπίσουν το ισχυρότερο δολάριο.

Απαντώντας στην ερώτηση του τίτλου του σημερινού άρθρου, θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι το ισχυρό δολάριο είναι κυρίως πρόβλημα για τις άλλες χώρες, με δεδομένες τις χρηματοοικονομικές συνθήκες, π.χ. υψηλότερος πληθωρισμός.