Ο κόσμος αλλάζει αλλά εμείς δεν το βλέπουμε

Η Ελλάδα θα εμφανίσει πιθανόν υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης φέτος και τα επόμενα χρόνια σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης και θα μειώσει ταχύτερα το δημόσιο χρέος προς το ΑΕΠ, σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι θα κάνει πρόοδο σε επιμέρους τομείς όπως η λειτουργία των θεσμών και του κράτους. Εκεί χρειάζεται να σπάσει κάποιος αυγά, αποδεχόμενος το βραχυπρόθεσμο πολιτικό κόστος για το μακροπρόθεσμο καλό, και αυτό δεν είναι ούτε εύκολο ούτε το πιο πιθανό, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. 

Το πρόβλημα είναι ότι άλλες χώρες προχωράνε πολύ πιο γρήγορα, εφαρμόζοντας δομικές μεταρρυθμίσεις που εμείς δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Πριν από λίγες μέρες, είχαμε αναφέρει ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα απεχθάνεται τον καθορισμό στόχων και τα μετρήσιμα αποτελέσματα στα δημόσια έργα, τις δαπάνες για την εθνική άμυνα, το εθνικό σύστημα υγείας κ.λπ., που θα περιόριζαν τις σπατάλες. Η πιστή εφαρμογή των μπάτζετ και τα χρονοδιαγράμματα είναι σχεδόν άγνωστες  έννοιες. 

Αν όμως υπάρχει ένας τομέας στον οποίο σκοράρουμε πολύ χαμηλά, αυτός είναι η τεχνολογία και ειδικότερα η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ). Εδώ ακούμε γενικόλογα για χρήση της ΑΙ για συγκεκριμένα πράγματα στο Δημόσιο, π.χ. ανακάλυψη φοροφυγάδων, φυσικές καταστροφές κ.λπ. Όμως, η τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ παραπάνω από αυτό καθώς αλλάζει τα πάντα στους χώρους εργασίας κι αλλού. Όλοι συμφωνούν ότι θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητα, όμως υπάρχει το κρίσιμο ερώτημα: Ποιοι ωφελούνται από αυτή;   

«Η μάχη των σεναριογράφων του Χόλιγουντ για την ΑΙ είναι μάχη του καθενός μας», έγραφαν πριν από μερικές εβδομάδες οι Daron Acemoglu, Simon Johnson και Austin Lentsch του ΜΙΤ. Αναφέρονταν στην πολύμηνη απεργία των σεναριογράφων να φτάσουν σε συμφωνία με τις διοικήσεις των μεγάλων στούντιο, ώστε η ΑΙ να χρησιμοποιηθεί για την τόνωση της δημιουργικότητάς τους και όχι την αντικατάστασή τους. Χθες, ανακοινώθηκε ότι έφθασαν σε συμφωνία.   

Στην Ελλάδα, τα προσπερνάμε αυτά ή τουλάχιστον νομίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε, δαπανώντας λεφτά για τις αγορές λογισμικού και hardware και προσλαμβάνοντας κόσμο σε τομείς που περισσεύουν. Αυτή η στρατηγική μπορεί να αγοράσει χρόνο αλλά δεν λύνει το πρόβλημα, όταν άλλες χώρες επικεντρώνονται στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Μάλλον, το επιδεινώνει.

Ο ιστορικός Harold James, καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον στις ΗΠΑ, είχε αναφέρει σ’ ένα άρθρο του ότι η ΑΙ δεν ανατρέπει απλά καθιερωμένες έννοιες της εργασίας αλλά αλλάζει την ουσία της ανθρώπινης ταυτότητας. Μερικοί φοβούνται για την ανθρώπινη ύπαρξη και καλούν να μπει ένα στοπ στην ανάπτυξη του ΑΙ. Όμως, η τεχνολογία δεν σταμάτησε ποτέ επειδή κάποιοι άνθρωποι το ήθελαν, τόνισε ο James.

Πώς μετά να μην έλθει στο νου κάποιων η αιωρούμενη κρυστάλλινη δομή με τη μεγάλη ευφυΐα και υπολογιστική δύναμη που φέρεται να κυβερνούσε τον κόσμο το 2749, όπου φέρεται να βρέθηκε ο «χρονοταξιδιώτης» Al Bielek, ο άνθρωπος ο οποίος ισχυριζόταν ότι συμμετείχε στο περίφημο πείραμα της Φιλαδέλφειας το 1943; Ιστορία συνωμοσίας ή το μέλλον;