Η Ελλάδα δεν είναι κανένα απομονωμένο νησί

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι δεν βλέπουμε τηλεόραση πολύ. Για την ακρίβεια, παρακολουθούμε σημαντικά αθλητικά γεγονότα και ντοκιμαντέρ ιστορικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος ενώ καταφεύγουμε στο BBC και σ’ άλλα έγκριτα κανάλια του εξωτερικού, σε μεγάλα διεθνή πολιτικά και άλλα γεγονότα.

Επειδή ο αγώνας του Champions League μεταξύ Μίλαν-Ιντερ άρχιζε στις 10 μ.μ., αποφασίσαμε να δούμε νωρίτερα την τηλεοπτική συζήτηση (μονολόγους) των πολιτικών αρχηγών και προς το τέλος. Ακούσαμε λοιπόν τις τοποθετήσεις τους στις δύο πρώτες ενότητες που περιελάμβαναν την οικονομία και την ανάπτυξη. Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν γίναμε σοφότεροι. Και να μην ακούγαμε τι έχουν να πουν, δεν θα χάναμε τίποτε καθώς απλά επανέλαβαν τις γνωστές θέσεις των κομμάτων τους. Προφανώς, υπάρχουν κομματικές σκοπιμότητες καθώς προτεραιότητα όλων είναι να μην κάνουν το μεγάλο λάθος. Όπως έλεγε γνωστός δημοσκόπος χθες το πρωί, η αποφυγή του αυτογκόλ είναι πιο σημαντική, σε περίπτωση που η γνώση ενός θέματος υπερτερεί της χρήσης του λόγου.

Αν κάτι μας έκανε εντύπωση, γιατί ήταν κοινό γνώρισμα όλων των συμμετεχόντων, ήταν η ελληνοκεντρική προσέγγιση των οικονομικών θεμάτων, με ελάχιστες ή καθόλου αναφορές στον διεθνή περίγυρο. Λες και η Ελλάδα είναι μια κλειστή οικονομία όπου το σύνολο των δαπανών των φορέων της, δηλ. του κράτους, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, είναι ίσο με την παραγωγή της. 

Όμως, η ελληνική οικονομία είναι μικρή και ανοικτή και επομένως ευάλωτη στις διεθνείς τάσεις, από τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου μέχρι του σταριού και του ελαιολάδου. Σε μια ανοικτή οικονομία, η συνολική δαπάνη μπορεί να είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη από την παραγωγή. Αν π.χ. η συνολική δαπάνη είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή, οι εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών θα είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές  και η χώρα θα αντλεί κεφάλαια από το εξωτερικό για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. 

Επομένως, η ελληνική οικονομία είναι πλήρως εκτεθειμένη στους ανέμους που πνέουν στις διεθνείς αγορές και τις επιπτώσεις γεωπολιτικών συγκρούσεων όπως στην Ουκρανία. Είναι λοιπόν μεγάλο λάθος να υποθέτει κάποιος ότι ο ελληνικός ρυθμός ανάπτυξης, ο πληθωρισμός κ.λπ. υπακούν μόνο στα μέτρα πολιτικής που λαμβάνει η όποια κυβέρνηση των Αθηνών. Κι όμως οι απαντήσεις των πολιτικών αρχηγών έδειχναν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η περιβόητη «στιγμή Μίνσκι», δηλ. η επικράτηση πανικού στις αγορές που συνοδεύεται από κατάρρευση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων,  για την οποία γίνεται συζήτηση στις ΗΠΑ κι αλλού, είναι μάλλον άγνωστη στους Έλληνες πολιτικούς αρχηγούς. Εξού λοιπόν η άγνοια για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της στην ελληνική οικονομία.

Αν συγκρατήσαμε κάτι από τους χθεσινούς τηλεοπτικούς μονολόγους ήταν δύο πράγματα στα οποία καλό θα ήταν να υπάρξει ευρύτερη συναίνεση. Πρώτον, η πρόταση Ανδρουλάκη για στελέχωση των κορυφαίων θέσεων σε νοσοκομεία και άλλους δημόσιους φορείς από ανοικτούς, διεθνείς διαγωνισμούς και όχι  κομματικούς εκλεκτούς, που αποδέχθηκε ο κ. Τσίπρας. Δεύτερον, η πρόταση του κ. Μητσοτάκη, στην οποία έχουμε αναφερθεί κι εμείς όπως κι άλλοι επανειλημμένα, είναι να υπάρξει κοστολόγηση όλων των κομματικών προγραμμάτων από κάποιο κοινό φορέα όπως το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ή η Τράπεζα της Ελλάδος. Δεν ακούσαμε όμως κανέναν άλλο αρχηγό να συμφωνεί.

Δεν ξέρουμε αν η έλλειψη διασύνδεσης της πορείας της ελληνικής οικονομίας με τον διεθνή περίγυρο από τους πολιτικούς αρχηγούς αποκρύπτει άγνοια ή πολιτική σκοπιμότητα ή και τα δύο. Το 2008, αυτό αποδείχθηκε μέγα λάθος. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έχουμε επανάληψη του ιδίου λάθος φέτος και τα επόμενα χρόνια.