Αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας εισοδήματος

Για τους εργαζόμενους, η άνοδος του πληθωρισμού είναι ένας επιπρόσθετος φόρος που περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα το οποίο διατίθεται για κατανάλωση και αποταμίευση. Το πρόβλημα οξύνεται όταν τα ονομαστικά εισοδήματα αυξάνονται, έστω και λίγο, με αποτέλεσμα να περνάνε σε υψηλότερο κλιμάκιο και να φορολογούνται με υψηλότερο συντελεστή.

Μια ματιά στα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού για το 1ο τρίμηνο του 2023 αποκαλύπτει εν μέρει τι γίνεται. «Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 4.137 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 488 εκατ. ευρώ,» αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΘΟ. Αυτή είναι η άλλη όψη του πληθωρισμού καθώς αυξάνει τα κρατικά έσοδα, μειώνοντας  το δημοσιονομικό έλλειμμα (ceteris paribus). Επιπλέον, η μεγαλύτερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ οδηγεί σε μείωση τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ και γενικά το πραγματικό βάρος του δημόσιου χρέους. 

Για τους εργαζόμενους, το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο σε χώρες όπως η Ελλάδα, με υψηλούς φορολογικούς  συντελεστές για χαμηλά εισοδήματα σε σύγκριση με άλλες χώρες της ευρωζώνης και ιστορικά υψηλό πληθωρισμό. Φυσικά, αυτό δεν γινόταν αντιληπτό όσο ο πληθωρισμός ήταν χαμηλός. Όμως, πέρυσι, ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 9,6% και δεν είναι η εξαίρεση, αν εξετάσουμε την πορεία του σε βάθος χρόνου. Από το 1960 μέχρι σήμερα, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν 7,97% κατά μέσο όρο, σύμφωνα με το Trading Economics.

Είναι αλήθεια ότι η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών αντιστάθμισε τη φορολογική επιβάρυνση από τη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας το 2022 για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους και φέτος για τους δημόσιους και συνταξιούχους. Αν όμως ληφθούν υπόψη οι συγκριτικά μικρότερες ή μηδενικές αυξήσεις μισθών, το πλήγμα στο πορτοφόλι των συνεπών φορολογουμένων είναι μεγάλο.  

Η μη αυτόματη αναπροσαρμογή των φορολογικών συντελεστών εισοδήματος (bracket creep) για το κόστος διαβίωσης, ώστε να συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό, δημιουργεί θέμα φορολογικής ισότητας (tax equity) καθώς επηρεάζει διαφορετικούς φορολογούμενους με διαφορετικό τρόπο. Από την άλλη πλευρά, η αυτόματη αναπροσαρμογή στερεί έσοδα από τον προϋπολογισμό. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουμε ότι έχει έλθει η ώρα, τα πολιτικά κόμματα να εξετάσουν το θέμα και να εντάξουν την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας εισοδήματος στα προεκλογικά τους προγράμματα, μήπως και εφαρμοσθεί. Από τη στιγμή που οι αυξήσεις των εισοδημάτων υπολείπονται της αύξησης του πληθωρισμού κατά πολύ, δεν είναι δίκαιο και σωστό να τιμωρούνται οι συνεπείς εργαζόμενοι από την εφορία.