Η μεγάλη παγίδα

O Μάριο Ντράγκι αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα τη μείωση των μηνιαίων αγορών χρεογράφων από την ΕΚΤ, βαδίζοντας στα χνάρια της Fed. Όμως, η ζημιά ίσως έχει γίνει.

Δημοσιεύθηκε: 26 Οκτωβρίου 2017 - 07:52

Dr Money

Είναι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) η σωστή απάντηση της νομισματικής πολιτικής στα χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού που εμφάνισε η ευρωζώνη πριν ένα-δυο χρόνια, ή μήπως είναι μια μεγάλη παγίδα στην οποία θα πέσουμε μέσα τα επόμενα χρόνια;

Σε αντίθεση με την αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed), σκοπός της ΕΚΤ είαι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στην ευρωζώνη, που μεταφράζεται σε πληθωρισμό λίγο κάτω από το 2% ετησίως.

Για να αποτρέψει την εμφάνιση του αποπληθωρισμού, η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ή ποσοτικής χαλάρωσης (QE) την Ανοιξη του 2015, με στόχο την αποτροπή της εμφάνισης του αποπληθωρισμού.

Τον Σεπτέμβριο του 2017, ο ετήσιος πληθωρισμός στην ευρωζώνη ανήλθε στο 1,5%, αμετάβλητος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.

Όμως, ο ετήσιος δομικός πληθωρισμός, που δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και κάποια τρόφιμα και τον οποίο η ΕΚΤ παρακολουθεί πιο στενά, διαμορφώθηκε στο 1,1% τον Σεπτέμβριο έναντι 1,2% τον Αύγουστο.

Τα νούμερα δείχνουν ότι ο αποπληθωρισμός αποτράπηκε, αλλά η ΕΚΤ έχει αρκετό δρόμο να διανύσει ακόμη για να πετύχει τη σταθερότητα των τιμών.

Όμως, για να φθάσει σε αυτό το σημείο οδήγησε κάποια παρεμβατικά, βραχυπρόθεσμα επιτόκιά της στο μηδέν ή/και σε αρνητικό έδαφος ενώ φούσκωσε τον ισολογισμό της με τις αγορές κρατικών και άλλων ομολόγων της ευρωζώνης.

Η ανωτέρω πολιτική συμπίεσε πολύ το κόστος δανεισμού των χωρών-μελών της ευρωζώνης και των τόκων που πληρώνουν κάποιες με υψηλό δημόσιο χρέος, διευκολύνοντας την αναχρηματοδότησή του και δίνοντας παράλληλα μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας στη δημοσιονομική πολιτική.

Το οξύμωρο είναι πως η ανωτέρω ανορθόδοξη νομισματική πολιτική, η οποία ήταν συνέπεια της μεγάλης συσσώρευσης χρέους τις προηγούμενες δεκαετίες, ενθαρρύνει την ανάληψη περισσότερου χρέους.

Ο κ. Ντράγκι αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα μείωση των μηνιαίων αγορών ομολόγων από τα επίπεδα των 60 δισ. ευρώ που βρίσκονται τώρα, χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα γνωστοποιήσει το τέλος τους το 2018.

Ουσιαστικά, η ΕΚΤ ακολουθεί με σημαντική χρονική υστέρηση τα βήματα της Fed, που αυξάνει τα βραχυχρόνια επιτόκιά της και παράλληλα σχεδιάζει να αντιστρέψει το QE, προχωρώντας σε πωλήσεις τίτλων που έχει στον ισολογισμό της.

Η αντιστροφή της πολιτικής βασίζεται στην ιδέα ότι η μεγάλη αύξηση της προσφοράς χρήματος λόγω QE θα οδηγήσει μεσομακροπρόθεσμα σε σημαντική άνοδο του πληθωρισμού.

To M3, που είναι ο ευρύτερος ορισμός της προσφοράς χρήματος, αυξήθηκε με ρυθμό 5% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο στην Ευρωζώνη, ενώ αυξητικά κινείται επίσης η προσφορά χρήματος Μ2 στις ΗΠΑ, χωρίς όμως ο ρυθμός να ξεπερνά τον ιστορικό μέσο όρο.

Με την ταχύτητα του χρήματος (velocity) σε πτώση, πολλοί αμφιβάλλουν αν η αύξηση της προσφοράς χρήματος θα οδηγήσει σε αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων.

Aν όντως έχουν δίκιο, μεσοπρόθεσμα τότε το «μάζεμα» του QE και πολύ περισσότερο η αντιστροφή του μπορεί να ασκήσει πιέσεις στην πραγματική οικονομία, επαναφέροντας το φάσμα του αποπληθωρισμού.

Σε μια τέτοια περίπτωση, το QE μπορεί να αποδειχθεί ότι ήταν το λανθασμένο φάρμακο για κράτη και ιδιώτες με μεγάλα χρέη.

Μια μεγάλη παγίδα.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.