To οικονομικό «μυστήριο» που ζητά απάντηση

Στις οικονομίες και στις αγορές υπάρχουν περίοδοι που οι χαράσσοντες πολιτική καλούνται να λάβουν αποφάσεις για θέματα που δεν κατανοούν πλήρως. Η περίοδος που διανύουμε δεν αποτελεί εξαίρεση.

Δημοσιεύθηκε: 25 Αυγούστου 2017 - 07:51

Dr Money

To οικονομικό «μυστήριο» που ζητά απάντηση

Όταν ο Μάριο Ντράγκι της ΕΚΤ ανέβει σήμερα στο βήμα του συνεδρίου των κεντρικών τραπεζιτών στο Jackson Hole, πολλοί θα περιμένουν να ακούσουν αν έχει κάτι να πεί για το παζλ του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη.

Παρότι οι προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας της ευρωζώνης έχουν βελτιωθεί, το παραγωγικό κενό (output gap) έχει συρρικνωθεί και η ανεργία μειωθεί στο 9,1% κατά μέσο όρο, ο δομικός πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.

Οι εκτιμήσεις θέλουν τον δομικό πληθωρισμό να παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα που προβλέπει η καμπύλη του Phillips. Ας κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν.

Πριν από αρκετές δεκαετίες τον προηγούμενο αιώνα, ο A.W. Phillips μελετώντας την σχέση μεταξύ των μισθών και της ανεργίας στη Βρετανία από το 1861 έως το 1957 ανακάλυψε κάτι σημαντικό.

Υπήρχε μια σταθερή αντίστροφη σχέση μεταξύ των δυο. Όταν η ανεργία ήταν υψηλή, οι μισθοί αυξάνονταν αργά και όταν η ανεργία ήταν χαμηλή, οι μισθοί αυξάνονταν γρήγορα.

Η ανακάλυψη γενικεύθηκε με αναφορά στο πληθωρισμό έναντι των μισθών και της ανεργίας έμελλε να σημαδέψει τα μακροοικονομικά.

Εμπειρικές μελέτες επιβεβαίωσαν την σχέση καθώς οι προβλέψεις του μοντέλου (εξίσωση) του Phillips συνέπιπταν με τα πραγματικά στοιχεία.

Πολλοί οικονομολόγοι, όπως ο Samuelson, ιδιαίτερα την δεκαετία του 1960 θεώρησαν ότι το μοντέλο ή η καμπύλη του Phillips πρόσφεραν ένα μενού επιλογών στις κυβερνήσεις.

Μέσω της πολιτικής της ενεργούς της συνολικής ζήτησης, π.χ. αλλαγές στη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, θα μπορούσαν να επιλέξουν σε ποιο σημείο της καμπύλης θα ήθελαν να βρεθούν.

Κοινώς, να επιλέξουν τον συνδυασμό πληθωρισμού και ανεργίας, π.χ. 3% πληθωρισμό και 6% ανεργία ή 7% πληθωρισμό και 4% ανεργία.

To μοντέλο του Phillips επικρίθηκε την δεκαετία του 1970 και νομπελίστες όπως ο Μιλτον Φρήντμαν και ο Εντμουντ Φελπς το εμπλούτισαν κατά κάποιο τρόπο εισάγοντας το αποκαλούμενο «φυσικό ποσοστό ανεργίας» (NAIRU) .

Το τελευταίο είναι συμβατό με σταθερό πληθωρισμό και μεταβάλλεται λόγω των δημογραφικών, της τεχνολογίας και γενικότερα μεταβολών της συνολικής προσφοράς.

Η άποψη έχει πλέον γίνει αποδεκτή από τους περισσότερους οικονομολόγους, οδηγώντας στη διαφοροποίηση μεταξύ της βραχυπρόθεσμης και της μακροπρόθεσμης καμπύλης του Phillips.

Επίσης, τα πιο σύγχρονα μακροοικονομικά μοντέλα χρησιμοποιούν την διαφορά μεταξύ της πραγματικής παραγωγής και της δυνητικής (natural output), γνωστή ως output gap, για να απεικονίσει την ζήτηση έναντι της προσφοράς αντί του ποσοστού ανεργίας.

Μ’ αυτό τον τρόπο, το ποσοστό ανεργίας μπορεί να είναι χαμηλότερο για καιρό από το «φυσικό» ποσοστό και ο πληθωρισμός σε μια χώρα να μην επιταχύνεται.

Επανερχόμενοι στη σημερινή εποχή και στη πραγματικότητα του επιμένοντος χαμηλού δομικού πληθωρισμού στην ευρωζώνη παρά τις προσπάθειες της ΕΚΤ, πολλοί αναρωτιούνται τι συμβαίνει.

Η ΕΚΤ έχει δώσει μια απάντηση στην αποτυχία της καμπύλης του Phillips να προβλέψει σωστά αυτό που συμβαίνει, επικαλούμενη την υποαπασχόληση, π.χ. part-time ή προσωρινή απασχόληση.

Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό, όταν δεν έχουν εργασία πλήρους απασχόλησης.

Οσο όμως ολοένα και περισσότεροι αποκτούν δουλειές πλήρους απασχόλησης, αυτό θα αλλάζει. Οι μισθοί θα αυξάνονται και ο δομικός πληθωρισμός θα αυξηθεί πιο κοντά στο 2% που επιθυμεί η ΕΚΤ.

Ισως, η ΕΚΤ να έχει εξ’ ολοκλήρου ή εν μέρει δίκιο.

Όμως, το «μυστήριο» του χαμηλού πληθωρισμού παραμένει και η καμπύλη του Phillips ως μέσο άσκησης πολιτικής έχει θέμα.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.