Οι αλήθειες να λέγονται

H άποψη του πρώην επικεφαλής οικονομολόγου του ΔΝΤ κ. Μπλανσάρ για το πρώτο μνημόνιο προκάλεσε εντύπωση. Όμως, μια ματιά στις μελέτες του ΔΝΤ για την ελληνική κρίση λύνουν πολλές απορίες.

Δημοσιεύθηκε: 17 Φεβρουαρίου 2017 - 07:44

Dr Money

Η διαρροή της άποψης του καθηγητή Οικονομικών κ. Μπλανσάρ το 2010 ότι το πρώτο ελληνικό μνημόνιο θα αποτύγχανε ακόμη κι αν η Ελλάδα το υλοποιούσε πλήρως, έκανε εντύπωση.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο. κ. Μπλανσάρ αμφισβητούσε τη δομή του προγράμματος και την αποτελεσματικότητά του.

Τι ειρωνεία.

Σε αντίθεση με τους τότε μνημονιακούς που απέδιδαν την αποτυχία του προγράμματος στην ελλιπή εφαρμογή του από ελληνικής πλευράς, ο τότε επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου συντασσόταν με εκείνους (αντιμνημονιακούς;) που υποστήριζαν ότι το πρόγραμμα δεν είχε σχεδιασθεί σωστά.

Εκείνος που είχε αρθρογραφήσει υπέρ της δεύτερης άποψης εκείνη την εποχή ήταν ο σημερινός υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) κ. Μουρμούρας, που ήταν τότε οικονομικός σύμβουλος του κ. Σαμαρά.

Όμως, δεν χρειάζεται να σταθούμε στη διαρροή για τις απόψεις του κ. Μπλανσάρ.

Υπάρχουν κι άλλες μελέτες του ΔΝΤ για την ελληνική κρίση, από τις οποίες βγαίνουν χρήσιμα συμπεράσματα για το πώς θα έπρεπε να δομηθεί ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα προσαρμογής.

Το 2013, το ΔΝΤ αναγνώρισε δημοσίως το σφάλμα του να μην επιμείνει σε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους το 2010, καθώς χώρες με υψηλό χρέος δυσκολεύονται να αναπτυχθούν.

Στο περίφημο mea culpa για την καθυστερημένη αναδιάρθρωση του 2012, το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι το υψηλό χρέος αποτελεί εμπόδιο για νέες επενδύσεις και την οικονομική ανάπτυξη.

Γι’ αυτό τον λόγο, η μελέτη αναφέρει πως είναι προς το συμφέρον τόσο των δανειστών όσο και των δανειζομένων να συμφωνήσουν σε γενναία ελάφρυνση του χρέους.

Μερικοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν έχει τέτοιο πρόβλημα λόγω των μακροπρόθεσμων λήξεων και των πολύ χαμηλών επιτοκίων που πληρώνει για το χρέος της.

Όμως, η αποπληρωμή του χρέους συνεχίζει να βασίζεται στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που θα πρέπει να παράξει η Ελλάδα κι αυτό σημαίνει συνέχιση της δημοσιονομικής λιτότητας.

Το τελευταίο παραπέμπει σε άλλες μελέτες του ΔΝΤ, π.χ. Blanchard and Leigh, που συμπεραίνουν ότι η επιβολή λιτότητας σε μια αδύνατη οικονομία είναι σαν να πυροβολάς τα πόδια σου.

Κι αυτό γιατί η επιβράδυνση της οικονομίας λόγω της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής υπονομεύει την ικανότητα της χώρας και των ιδιωτών να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.

Το ελληνικό χρέος ανερχόταν στο 130% του ΑΕΠ το 2009 και έχει σκαρφαλώσει στο 176% σήμερα, λόγω της συρρίκνωσης του ΑΕΠ, που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να αποδοθεί στην αυστηρή δημοσιονομική πολιτική.

Για να αντισταθμισθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας, πολλοί προτείνουν την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Όμως, άλλες μελέτες του ΔΝΤ δείχνουν ότι το αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων είναι αβέβαιο.

Τέτοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, αλλά λίγα πράγματα θα πρέπει να αναμένονται άμεσα, όπως δείχνουν.

Όμως, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι συχνά κωδικός για αύξηση των φόρων και μείωση των μισθών και συντάξεων.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, συμπιέζεται η ζήτηση σε ένα περιβάλλον αποπληθωρισμού και πάμε πίσω στην προηγούμενη περίπτωση.

Με βάση αυτές τις μελέτες, μπορεί να φαντασθεί κανείς πώς θα ήταν ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα διάσωσης, που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές.

Κοινώς, θα πρέπει να ελαφρυνθεί το ελληνικό χρέος ριζικά και να τεθούν χαμηλότεροι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ θα πρέπει να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, σύμφωνα με τις μελέτες του ΔΝΤ.

Όμως, κάτι ανάλογο δεν προτείνει το Ταμείο σήμερα, αν εξαιρέσει κάποιος την εξάλειψη της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις;

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.