Το συνταξιοδοτικό είναι το «κλειδί»

Από την εποχή που ο καθηγητής κ. Σπράος, σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού κ. Σημίτη, μιλούσε για την ανάγκη δραστικής αναμόρφωσης του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας έχουν περάσει κάπου 20 χρόνια.

Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες για να συμμαζευτεί το σύστημα, χωρίς επιτυχία.

Για να αποφύγουν τις δύσκολες αποφάσεις, συνδικαλιστές και πολιτικοί έριχναν συχνά το βάρος στην ανεπαρκή χρηματοδότηση.

Αυτό βόλευε πολιτικά καθότι οι ίδιοι συνέχιζαν να πιέζουν για μεγαλύτερες αυξήσεις συντάξεων και να σιωπούν για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.

Οι εθελούσιες βόλευαν επίσης τις εκάστοτε κυβερνήσεις αφού τους επέτρεπαν να λένε ότι μειώνουν το κόστος και τον πληθυσμό στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, χωρίς να προβαίνουν σε απολύσεις.

Για την ιστορία, το 2001 που η χώρα εισήλθε στην ευρωζώνη, η συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη ήταν 17,4 δισ. ευρώ.

Οι συνταξιοδοτικές δαπάνες ανήλθαν σε 27, 4 δισ. ευρώ το 2007, που ήταν η τελευταία χρονιά με υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.

Κάπου 10 χρόνια μετά, το 2017, οι συνολικές δαπάνες για συντάξεις εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 26,7 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από το 15% του ΑΕΠ.

Φτάσαμε λοιπόν να ξοδεύουμε το ίδιο περίπου ονομαστικό ποσό για συντάξεις με το 2007, παρά τις σημαντικές μειώσεις που υπέστησαν από το 2010 μέχρι σήμερα.

Ο λόγος είναι προφανής.

Αυξήθηκε υπέρ το δέον ο αριθμός των συνταξιούχων λόγω του μεγάλου αριθμού πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, με προεξάρχοντα το δημόσιο, όπου οι συντάξεις είναι συγκριτικά υψηλότερες σε σχέση με ΙΚΑ, ΟΓΑ κ.τ.λ.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι μειώσεις να μην επηρεάσουν δραστικά τη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη αφού τα ίδια, πάνω-κάτω λεφτά, μοιράζονταν περισσότεροι συνταξιούχοι.

Με βάση τους υφιστάμενους υπολογισμούς, το ίδιο περίπου συνολικό ποσό θα μοιραστούν ακόμη περισσότεροι συνταξιούχοι στο μέλλον, με αποτέλεσμα να αναλογεί μικρότερη μερίδα στο καθένα.

Οι μελλοντικοί συνταξιούχοι, δηλαδή οι σημερινοί εργαζόμενοι, αναμένεται να χάσουν τα περισσότερα με βάση τις προδιαγραφές του τελευταίου νόμου Κατρούγκαλου.

Κοινώς, έχει γίνει μια αναδιανομή εις βάρος των μελλοντικών συνταξιούχων, γεγονός που επισημαίνει το ΔΝΤ.

Φυσικά, η μεγάλη πλειοψηφία των νυν εργαζομένων δεν το έχει πάρει χαμπάρι.

Μερικοί ίσως θεωρούν πως μέχρι τότε θα έχουν αλλάξει τα πράγματα προς το καλύτερο. Αλλοι πιθανόν το ξέρουν αλλά κρίνουν ότι δεν μπορούν να το αλλάξουν ό,τι κι αν κάνουν.

Όμως, ειδικοί επισημαίνουν πως σε κάποιο σημείο στο μέλλον, οι νυν εργαζόμενοι μπορεί να αντιδράσουν, αρνούμενοι να χρηματοδοτήσουν με τις ασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους τους επίπεδα συντάξεων που οι της γενιάς τους δεν παίρνουν.

Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών αναμένεται να ξεπεράσει το 30% σε λίγες δεκαετίες καθώς το σερί των τριών δεκαετιών υπογεννητικότητας στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχισθεί.

Η ετεροβαρής αναδιανομή του κόστους αναδιάρθρωσης του συνταξιοδοτικού και η επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας δείχνουν ότι οι τωρινές παρεμβάσεις στο συνταξιοδοτικό δεν θα είναι οι τελευταίες.

Η ιστορία διδάσκει πως όσο το γρηγορότερο γίνουν, τόσο το καλύτερο για τα δημόσια οικονομικά της χώρας και τη βιωσιμότητα του δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος.

Υπό αυτή την έννοια, οι παρατηρήσεις του ΔΝΤ για το θέμα βγάζουν νόημα, έστω κι αν είναι δυσάρεστες.

Dr. Money