Ρεαλισμός ή ηρωική έξοδος για το ΔΝΤ;

Ηταν απόρροια συνομιλιών που είχαμε με στελέχη του Ταμείου στην Ουάσιγκτον εκείνη την περίοδο.

Οι λόγοι που έκαναν τα περισσότερα στελέχη του ΔΝΤ να επιθυμούν την εγκατάλειψη του προγράμματος ήταν δύο κυρίως:

Πρώτον, δεν ήθελαν να συσχετίζονται μ' ένα πρόγραμμα που στην πρώτη τουλάχιστον φάση (μνημόνιο Ι) είχε αποτύχει να πιάσει όλους σχεδόν τους αρχικούς στόχους για το έλλειμμα, την ανεργία, τον ρυθμό ανάπτυξης κ.τ.λ.

Οι ίδιοι αντιλαμβάνονταν ότι το αποτέλεσμα ήταν συνισταμένη αφενός της απροθυμίας και της αδυναμίας των ελληνικών αρχών να προχωρήσουν τις απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αφετέρου των σχεδιαστικών ατελειών του αρχικού προγράμματος.

Επίσης αναγνώριζαν ότι ο σχεδιασμός του πρώτου προγράμματος τον Μάιο του 2010 ήταν εν μέρει λανθασμένος γιατί βασίσθηκε σε μοντέλα χωρών με εθνικό νόμισμα.

Ο λίγος χρόνος που είχαν στη διάθεσή τους οι σχεδιαστές και η απουσία πρότερης εμπειρίας από χώρα σε νομισματική ένωση έπαιξαν ρόλο, ισχυρίζονταν.

Δεύτερον, δεν ήθελαν να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση της Ελλάδας γιατί αναγκάζονταν να κάνουν συμβιβασμούς με τους Ευρωπαίους εταίρους μας.

Επιπλέον, οι αναδυόμενες χώρες-μέλη του ΔΝΤ ήταν αντίθετες στην παροχή περισσότερων δανείων προς την Ελλάδα, χώρα με υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα.

Ο ίδιος ο Πολ Τόμσεν δεν είχε αντίρρηση να αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα. Όμως, επιθυμούσε, όπως ήταν φυσικό, αυτό να γίνει με φιλικό τρόπο κι όχι με τον επιθετικό που είχε υιοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση πέρυσι τον Αύγουστο, σύμφωνα με στέλεχος της τελευταίας.

Οι πιστοί αναγνώστες θα πρέπει να θυμούνται ότι κι εμείς είχαμε ταχθεί υπέρ αυτής της άποψης.

Όμως, άλλοι, κυρίως στο ΣΥΡΙΖΑ κι αλλού είχαν αντίθετη άποψη. Κι αυτό γιατί πίστευαν ότι η παραμονή του ΔΝΤ θα ενίσχυε τις πιθανότητες «κουρέματος» του ελληνικού χρέους.

Κι αυτό παρότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν ήταν διατεθειμένοι να αποδεχθούν κάτι τέτοιο γιατί θα τους έφερνε αντιμέτωπους με τους ψηφοφόρους-φορολογουμένους τους.

Η μοναδική υποχώρηση που θα ήταν διατεθειμένοι να κάνουν ήταν η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, π.χ. επιμήκυνση, με βάση την απόφαση του Eurogroup του 2012.

Άλλωστε, οι ίδιοι γνώριζαν ότι το δυσθεώρατο ύψος του χρέους προς το ΑΕΠ είχε μικρή σημασία.

Κι αυτό γιατί αφενός οι ίδιοι κατείχαν το μεγαλύτερο μέρος του και δεν επιθυμούσαν να χρεοκοπήσει η Ελλάδα διότι θα έχαναν πολλά λεφτά και αφετέρου επειδή η χώρα πληρώνει συγκριτικά λίγους τόκους ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Χθες, το ΔΝΤ άφησε να διαρρεύσει η επικαιροποιημένη έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, ενσωματώνοντας τα νέα δεδομένα μετά την επιβολή των capital controls.

Σύμφωνα μ' αυτή, το χρέος προβλέπεται να ανέλθει στο 170% του ΑΕΠ έως το 2022 έναντι προηγούμενης εκτίμησης για 142% του ΑΕΠ πριν από δύο εβδομάδες. Ο λόγος είναι η δραματική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης.

Το χρέος εκτιμάται ότι θα σκαρφαλώσει κοντά στο 200% του ΑΕΠ την επόμενη διετία.

Προτείνει λοιπόν μεγάλη αύξηση των λήξεων σε όλα τα δάνεια, παλαιά και νέα, και 30ετή περίοδο χάριτος σε όλα.

Εκ πρώτης όψεως, το ΔΝΤ απλώς κάνει τη δουλειά του έστω κι αν είναι δυσάρεστο.

Από μια άλλη σκοπιά, η κίνησή του να βγάλει το ελληνικό χρέος μη βιώσιμο με βάση τα τωρινά δεδομένα ίσως έχει άλλα κίνητρα.

Γνωρίζοντας τη δυσκολία των Ευρωπαίων εταίρων-δανειστών μας να αποδεχθούν μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους αυτήν τη φορτισμένη περίοδο, το ΔΝΤ ίσως επιδιώκει την έξοδό του από το ελληνικό πρόγραμμα.

Κι αυτό γιατί το χρέος θα πρέπει να είναι βιώσιμο για να συνεχίσει να δανειοδοτεί τη χώρα. Η αποτυχία της Ελλάδας να αποπληρώσει τη δόση του 1,6 δισ. ευρώ προς το Ταμείο έχει προφανώς παίξει ρόλο.

Υπενθυμίζεται ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ ανέρχεται στο ποσό των 16,4 δισ. ευρώ στο τρίτο δάνειο. Πρόκειται για τα εναπομείναντα δάνεια από το δεύτερο πρόγραμμα που δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί.

Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ ίσως επιχειρεί μια ηρωική έξοδο με όπλο μια έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους που όλοι ξέρουν ότι είναι πρακτικά άσκηση επί χάρτου.

Λίγο να αλλάξεις μια μεταβλητή στην ανωτέρω εξίσωση, π.χ. στο επιτόκιο ή στον εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης ή στο πρωτογενές πλεόνασμα, κι ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ αλλάζει ριζικά στο μέλλον.

Dr. Money