To πρόγραμμα που «πυρπόλησε» την Ελλάδα!

Θα έπρεπε να είναι ευρέως γνωστό.

Όμως, δυστυχώς, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αγνοεί ότι η παρατεταμένη οικονομική κρίση που βίωσε και ως ένα σημείο συνεχίζει να βιώνει η χώρα οφείλεται στα μεγάλα, χρόνια κρατικά ελλείμματα και στη μεγάλη απώλεια ανταγωνιστικότητας πριν και ιδίως μετά την είσοδο στο ευρώ.

Για όσους το έχουν ξεχάσει, το δημόσιο χρέος αντιστοιχούσε στο 29% του ΑΕΠ το 1980 σκαρφάλωσε στο 80% στα τέλη της ίδιας δεκαετίας και ανέβηκε σταδιακά στο 100% περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στο 125% του ΑΕΠ το 2009.

Σήμερα, βρίσκεται αισίως στο 175% του ΑΕΠ περίπου με τους δανειστές να στοχεύουν να πέσει στο 124% το 2020 και ακόμη χαμηλότερα το 2022.

Πολλοί θεωρούν ότι την κρίση έφερε το μνημόνιο, κάτι που δεν είναι σωστό.

Απλά, το μνημόνιο επιδείνωσε την οικονομική κατάσταση για δύο λόγους.

Πρώτον, η σχεδιασθείσα δημοσιονομική πολιτική του 1ου μνημονίου επιδίωξε να μειώσει το κρατικό έλλειμμα, βασιζόμενη περισσότερο στους φόρους.

Μ' αυτό τον τρόπο το έλλειμμα δεν μειώθηκε όσο επιδιώκετο και ταυτόχρονα η οικονομική δραστηριότητα πλήγηκε περισσότερο.

Το λάθος διορθώθηκε στο 2ο μνημόνιο του 2012 με αποτέλεσμα η Ελλάδα να πετύχει υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα από τα εκτιμώμενα την περίοδο 2012-2014.

Δεύτερον, οι όποιες μεταρρυθμίσεις ήταν συνήθως πλημμελείς και οι περισσότερες είχαν εξ' ορισμού βραχυχρόνιο κόστος με τα οφέλη να γίνονται ορατά μεσοπρόθεσμα.

Μια κριτική ματιά στα λάθη που έγιναν στο ελληνικό πρόγραμμα αναμένεται να ρίξει η έκθεση αξιολόγησης του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης (ΑΓΑ) του ΔΝΤ.

Το ΑΓΑ του ΔΝΤ γνωστοποίησε στις 12 Νοεμβρίου ένα προσχέδιο έκθεσης με θέμα το «ΔΝΤ και την κρίση στην ευρωζώνη», ζητώντας την υποβολή σχολίων μέχρι τις 16 Δεκεμβρίου.

Για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ληφθούν υπόψη οι απόψεις στελεχών της Κομισιόν, της ΕΚΤ, αξιωματούχων των χωρών που μπήκαν σε πρόγραμμα και τρίτων ειδικών.

Στο θέμα από διαφορετική οπτική γωνία, π.χ. μιλώντας για αξιολόγηση των κ.κ. Πόουλ Τόμσεν, Στρος Καν κ.τ.λ., αναφέρθηκε το Βήμα της Κυριακής.

Όπως όλες οι αξιολογήσεις του ΑΓΑ έτσι κι αυτή αποβλέπει στη βελτίωση των προγραμμάτων του και την έξωθεν καλή μαρτυρία του ΔΝΤ, διαπιστώνοντας αδυναμίες.

Είναι κάτι που δεν αρέσει στο μάνατζμεντ του Ταμείου, όμως δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.

Όμως, δεν χρειάζεται η αξιολόγηση για να πεισθούν στελέχη του Ταμείου ως προς τι πήγε λάθος με το ελληνικό πρόγραμμα.

Όπως παραδέχονται σε κατ' ιδίαν συζητήσεις τους, το ΔΝΤ ενέσκηψε στις πιέσεις της ΕΕ να θεωρήσει το ελληνικό χρέος διαχειρίσιμο και να συμπεριφερθεί σαν να είχε να κάνει με κρίση ρευστότητας για να δώσει χρόνο στο σύστημα, π.χ. ευρωπαικές τράπεζες, να προετοιμασθεί καλύτερα.

Επιπλέον, η ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκαν τα πράγματα, η παντελής έλλειψη προετοιμασίας από την τότε ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ οδήγησαν στην υιοθέτηση του έτοιμου προγράμματος του ΔΝΤ που όμως προοριζόταν για χώρες με δικό τους νόμισμα.

Οι αντιδράσεις διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων σε μεταρρυθμίσεις που έθιγαν τα κεκτημένα καλά οργανωμένων επαγγελματικών ομάδων τις αποδυνάμωσε.

Το αποτέλεσμα ήταν να εφαρμοσθούν με καθυστέρηση και συνήθως πλημμελώς, αυξάνοντας το βραχυπρόθεσμο οικονομικό κόστος.

Η αξιολόγηση του ΑΓΑ αναμένεται να αναδείξει αυτά κι άλλα αδύνατα σημεία αλλά δεν πρόκειται να φέρει πίσω ούτε χαμένες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, ούτε μέρος της οικονομικής δραστηριότητας.

Dr. Money