Αποπληθωρισμός, ανεργία και στο βάθος... υστέρηση

Ο αποπληθωρισμός καλά κρατεί στη χώρα μας, παρά τη διαφαινόμενη ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας το γ΄ τρίμηνο.

Το μέσο επίπεδο τιμών καταναλωτή μειώθηκε 1,7% τον Οκτώβριο σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα κι έναντι 2% κατά την ίδια σύγκριση του 2013 με το 2012, σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ.

Στο δωδεκάμηνο Νοέμβριος 2013 - Οκτώβριος του 2014, η μείωση του μέσου δείκτη τιμών επιταχύνθηκε στο 1,4% από 0,4% το προηγούμενο δωδεκάμηνο.

Ο Οκτώβριος ήταν ο 20ός συνεχής μήνας αποπληθωρισμού και το σερί ενδέχεται να συνεχισθεί παρά την αναμενόμενη ανάκαμψη του ΑΕΠ το β΄ εξάμηνο της χρονιάς.

Τουλάχιστον ο αποπληθωρισμός δεν δείχνει να συνοδεύεται από αύξηση της ανεργίας, όπως θα περίμεναν οι οπαδοί της βραχυπρόθεσμης καμπύλης του Φίλιπς (Phillips curve), που ήταν πολύ δημοφιλής κάποτε στους κύκλους των ασκούντων οικονομική πολιτική.

Για τους μη μυημένους, η ανωτέρω καμπύλη δείχνει τη συσχέτιση του πληθωρισμού με την ανεργία και το αντίστροφο βραχυπρόθεσμα.

Οικονομικές πολιτικές που οδηγούν σε άνοδο του πληθωρισμού συμπιέζουν την ανεργία βραχυπρόθεσμα και αντίστροφα.

Όμως, μακροπρόθεσμα, η σχέση αλλάζει αφού η ανεργία συγκλίνει στο αποκαλούμενο «φυσικό» ποσοστό ανεργίας, άσχετα από την πορεία του πληθωρισμού.

Γι' αυτόν τον λόγο πολλοί συνιστούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές, π.χ. επενδύσεις στην εκπαίδευση, για να συμπιεσθεί το μακροπρόθεσμο ή φυσικό ποσοστό ανεργίας.

Όμως, η μετάβαση στο μακροπρόθεσμο ποσοστό ανεργίας περνά μέσα από διαδοχικές βραχυπρόθεσμες περιόδους.

Από το 2008, η ελληνική οικονομία έχει χάσει το 24% περίπου της αξίας της ως αποτέλεσμα της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής, της έλλειψης ανταγωνιστικότητας και της καταβαράθρωσης των επενδύσεων.

Η συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας έχει οδηγήσει κάπου 1,3 εκατ. άτομα στην ανεργία από 550 χιλιάδες περίπου στις αρχές του 2009.

Σε μεγάλο βαθμό, η ανεργία είναι συνέπεια της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας και λογικά θα αντιστραφεί όταν η οικονομία ανακάμψει.

Όμως, η ανεργία λόγω πτώσης του ΑΕΠ μπορεί να μετατραπεί σε δομική και να αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά αν δεν υπάρξει ανάπτυξη.

Η ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσω των μεταρρυθμίσεων θεωρείται απαραίτητη για την τόνωση των εξαγωγών.

Το ίδιο ισχύει για τις επενδύσεις, που όμως έχουν να αντιμετωπίσουν ένα ακόμη πρόβλημα.

Τα πραγματικά επιτόκια, δηλαδή εκείνα που προκύπτουν αν αφαιρεθεί ο πληθωρισμός από το ονομαστικό επιτόκιο, είναι μεγάλα και θετικά.

Θα πρέπει λοιπόν να μειωθούν και εν συνεχεία να μετατραπούν σε αρνητικά πραγματικά επιτόκια για να συμβάλουν στην τόνωση των επενδύσεων.

Αν θέλουμε φυσικά να μην προκύψει το φαινόμενο της «υστέρησης» που συνήθως εμφανίζεται μετά από μεγάλη και παρατεταμένη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.

Κοινώς, απώλεια δεξιοτήτων σε ανθρώπινο κεφάλαιο και αχρήστευση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας.

Αν λοιπόν δεν υπάρξει αναδιανομή του πλούτου από τους οικονόμους πολίτες στους δανειζόμενους θα προκύψει θέμα.

Dr. Money