Το χρυσοφόρο carry trade των τραπεζών!

Στα τέλη του 2013, το δημόσιο χρέος της Ιταλίας ανερχόταν στο 133% του ΑΕΠ.

Κοινώς, ήταν υψηλότερο από το αντίστοιχο της Ελλάδας στα τέλη του 2009, έναν χρόνο πριν πάει στο μνημόνιο, ζητώντας στήριξη από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ. Όμως, η Ιταλία δεν έχει κανένα πρόβλημα αναχρηματοδότησης του χρέους της. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο πρωτογενές πλεόνασμα που παράγει η γείτονα, ούτε στην ισχυρή βιομηχανία της.

Οφείλεται στο γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν συμφέρον να αγοράζουν κρατικά ομόλογα και έντοκα, ενώ ένα αξιόλογο μέρος του χρέους διακρατάται στο εσωτερικό της χώρας από τράπεζες, θεσμικά χαρτοφυλάκια, ασφαλιστικά ταμεία και ιδιώτες.

Οι ιταλικές τράπεζες έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους κρατικά ομόλογα αξίας άνω των 400 δισ. ευρώ ή 10% του ενεργητικού τους. Το 2008, όταν ξεκινούσε η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση, τα κρατικά χρεόγραφα αντιστοιχούσαν στο 4,6% του ενεργητικού τους.

Οι ιταλικές τράπεζες δεν είναι οι μόνες. Η ίδια τάση παρατηρείται στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, δύο ακόμη χώρες της ευρωπεριφέρειας. Μάλιστα, τα στοιχεία της ΕΚΤ δείχνουν ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων από τα πιστωτικά ιδρύματα αυξήθηκαν πάνω από 50% το 2013 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά στην Ιταλία και στην Πορτογαλία και 45% στην Ισπανία.

Είναι προφανές ότι αυτό δεν θα ήταν εφικτό αν η ΕΚΤ δεν τους έδινε τη δυνατότητα να δανείζονται από εκείνη με επιτόκιο 1% στις αρχές και 0,25%, βάζοντας ενέχυρο τα κρατικά χρεόγραφα που προσφέρουν πολύ ανώτερες αποδόσεις.

Είναι το χρυσοφόρο carry trade των τραπεζών.

Οι τράπεζες καρπώνονται τη διαφορά στα επιτόκια, ενισχύοντας την κεφαλαιακή τους βάση και αποτρέποντας τη διάλυση των κερδών ανα μετοχή (dilution) των ιδιωτών μετόχων τους. Επιπλέον, βοηθούν τις κυβερνήσεις των χωρών τους να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος και να αποφύγουν τη μοίρα της Ελλάδας.

Οι ελληνικές τράπεζες μπόρεσαν να επωφεληθούν από το carry trade τo 2009, αλλά το πλήρωσαν πολύ ακριβά αργότερα με τις ζημίες που υπέστησαν από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI Plus).

Αυτή η σχέση μεταξύ κρατών και πιστωτικών ιδρυμάτων συνεχίζει να ταλανίζει τους χαράσσοντες οικονομική πολιτική στην Ε.Ε. και την ΕΚΤ. Κι αυτό γιατί η αυξανόμενη έκθεση των ιταλικών, ισπανικών και πορτογαλικών τραπεζών στα κρατικά ομόλογα των χωρών τους τις καθιστά πολύ ευάλωτες σε περίπτωση νέας αναδιάρθρωσης χρέους.

Ο προβληματισμός για τη σχέση κράτους και τραπεζών εξηγεί πιθανόν την αντίδραση της ΕΚΤ και γενικότερα της τρόικας στην πρόταση για μετακύλιση των ομολόγων Αλογοσκούφη, ονομαστικής αξίας 4,5 δισ. ευρώ που λήγουν τον Μάιο και τον Ιούλιο.

Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες έδωσαν προνομιούχες μετοχές στο δημόσιο που πλήρωσε με 5ετή κρατικά ομόλογα. Η ΕΚΤ δεν έβλεπε με καλό μάτι τη μετακύλιση των ομολόγων Αλογοσκούφη, επειδή θα διαιώνιζε τη σχέση τραπεζών και κράτους.

Όμως, τα σχέδια της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank για αποπληρωμή των προνομιούχων που κατέχουν έναντι 1,7 δισ. ευρώ συνολικά ίσως μετριάσει τις αντιδράσεις της ΕΚΤ στο σχέδιο για μετακύλιση των ομολόγων.

Επιπλέον, το χρυσοφόρο carry trade δείχνει γιατί οι ελληνικές τράπεζες θα ήθελαν να έχουν περισσότερα κρατικά ομόλογα στα χαρτοφυλάκιά τους. Ακόμη περισσότερο αν εκτιμούν ότι θα ανέβουν οι τιμές των ομολόγων και θα εγγράψουν υπεραξίες.

Αυτό υποβοηθά την προσπάθεια του δημοσίου για έξοδο στις αγορές από ένα ποσοστό της πρώτης έκδοσης, πιθανόν κάτω από το 25%-30% για ευνόητους λόγους, και θα μπορούσε να απορροφηθεί από τις εγχώριες τράπεζες.

Σε κάθε περίπτωση, το επονομαζόμενο carry trade έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να χτυπήσει με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια. Να ενισχύσει την κερδοφορία και τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών, βοηθώντας τους ιδιώτες μετόχους τους, και να συμβάλει αποφασιστικά στην αναχρηματοδότηση του χρέους.

Ακόμη και χωρών με υψηλό δημόσιο χρέος.

Dr. Money