Η οικονομία στον αφρό ... χωρίς πιστώσεις!

Οι επίσημοι φορείς έχουν πέσει τόσες φορές έξω στις προβλέψεις τους για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια που είναι εύλογο οι τωρινές, αισιόδοξες, προβλέψεις τους για το 2014 να αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό από πολλούς.

Παρ' όλα αυτά, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς ότι η μεγάλη πλειονότητα των προβλέψεων θέλει η ελληνική οικονομία να αναπτύσσεται με θετικό ρυθμό της τάξης του 0,4%-0,6% το 2014.

Δεν θα είναι εύκολο με την πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα να έχει αρνητικό πρόσημο όπως προβλέπουν οι περισσότεροι.

Η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε περαιτέρω τον Ιανουάριο, εμφανίζοντας πτώση 4% σε ετήσια βάση, με τις καθαρές εκροές να αγγίζουν τα 580 εκατ. ευρώ τον ίδιο μήνα, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.

Είναι λοιπόν πιθανό να έχουμε συμβίωση της οικονομικής ανάκαμψης με τη συρρίκνωση της χρηματοδότησης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Δεν θα είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι.

Για την ακρίβεια, το έχουμε επαναλάβει το μακρινό 1987, σύμφωνα με το ΔΝΤ.

Το ίδιο έπραξαν η Πορτογαλία το 1986, η Νορβηγία το 1990, οι Ηνωμένες Πολιτείες το 1991, η Ιταλία, η Γαλλία και η Φινλανδία το 1993, το Μεξικό το 1996 και η Αργεντινή το 2003, μεταξύ άλλων.

Η οικονομική ανάκαμψη σε αυτές τις χώρες ήταν πολύ πιο αδύναμη σε σύγκριση με τις περιπτώσεις όπου αυτή συνοδευόταν από πιστωτική επέκταση.

Πιο συγκεκριμένα, μελέτη του ΔΝΤ το 2011 διαπίστωσε ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στις ανακάμψεις χωρίς πιστώσεις ήταν ένα τρίτο χαμηλότερος κατά μέσο όρο.

Ίσως πιο οδυνηρή είναι η εμπειρική διαπίστωση ότι οι ανακάμψεις αυτού του είδους δεν είναι μόνο πιο αδύναμες, αλλά έχουν και μεγαλύτερη διάρκεια, και μερικές φορές ακολουθεί περίοδος στασιμότητας αντί ανάπτυξης.

Ίσως γιατί οι επενδύσεις έχουν συγκριτικά μικρότερη συνεισφορά στην ανάκαμψη της οικονομίας γιατί εξαρτώνται περισσότερο από την τραπεζική χρηματοδότηση σε σχέση με την κατανάλωση.

Από την άλλη πλευρά, οι καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές μείον εισαγωγές) συμβάλλουν μεν στην έξοδο από την ύφεση, αλλά δεν δίνουν ώθηση στην οικονομία κατά την ανάκαμψη λόγω της αύξησης των εισαγωγών.

Αξίζει να διευκρινιστεί ότι η ανάκαμψη μπορεί να μη συνοδεύεται από αύξηση των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα είτε επειδή οι τράπεζες κλείνουν τις στρόφιγγες είτε επειδή δεν υπάρχει ισχυρή ζήτηση για νέα δάνεια.

Είναι επίσης πιθανό οι τράπεζες να παρέχουν απλόχερα δάνεια σε ορισμένες εταιρείες ή κλάδους, αλλά να τα έχουν κόψει σε άλλους.

Αν οι εταιρείες και οι κλάδοι που είναι οι αποδέκτες των δανείων είναι οι πιο παραγωγικοί, το ΑΕΠ μπορεί να αυξηθεί, παρά την απουσία πιστωτικής επέκτασης συνολικά.

Σε κάθε περίπτωση, η Πολιτεία θα πρέπει να ενεργοποιηθεί, λαμβάνοντας μέτρα για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης στις περιπτώσεις όπου η ανάκαμψη δεν συνοδεύεται πιστωτική επέκταση.

Οι πιο προφανείς και συνιστώμενες πολιτικές είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η διευκόλυνση της απομόχλευσης του ιδιωτικού τομέα.

Είναι πιθανό η Ελλάδα να βιώσει φέτος την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας με μείωση ή σταθεροποίηση των τραπεζικών πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα.

Όμως, τι θα γίνει από εκεί και πέρα παραμένει ερώτημα.

Dr. Money