Υπέρμαχος της δραχμής ο Μπάφετ;

Ο μεγαλοεπενδυτής Γουόρεν Μπάφετ είναι γνωστός παγκοσμίως για τις σωστές εκτιμήσεις του.

Άλλωστε, αυτές τον έκαναν δισεκατομμυριούχο και έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη.

Δεν θα μπορούσε λοιπόν να περάσει απαρατήρητη η τοποθέτησή του απέναντι στο πρόβλημα του ελληνικού χρέους, που αναμεταδόθηκε από μεγάλο μέρος του Τύπου.

Μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg για το δημοσιονομικό πρόβλημα των ΗΠΑ, o κ. Μπάφετ αναφέρθηκε στην Ελλάδα λέγοντας:

«Η Ελλάδα έχασε τη δύναμή της επειδή δεν μπορούσε να τυπώσει χρήμα. Αν οι Έλληνες τύπωναν δραχμές, θα είχαν, βέβαια, άλλα προβλήματα, αλλά δεν θα είχαν χρέος».

Διαβάζοντας την παραπάνω τοποθέτηση και γνωρίζοντας τα προβλήματα που απορρέουν από το τεράστιο ελληνικό δημόσιο χρέος, το οποίο ξεπερνά το 165% του ΑΕΠ, αρκετοί μπορούν να συμπεράνουν ότι ο «σοφός» της Ομάχα τάσσεται υπέρ της επιστροφής της δραχμής για να απαλλαγούμε από το χρέος.

Είναι όμως έτσι;

Ας το εξετάσουμε αφήνοντας στην άκρη τις παρενέργειες του τυπώματος μεγάλης ποσότητας χρήματος γι' αυτόν τον σκοπό.

Είναι σαφές ότι ο κ. Μπάφετ μιλά γενικά, συγκρίνοντας μια χώρα, όπως οι ΗΠΑ, που μπορεί να τυπώσει το δικό της νόμισμα για να αποπληρώσει τους κατόχους των χρεογράφων της και να μειώσει το χρέος της, με τις χώρες της ευρωζώνης που δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο.

Όμως, ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να το πράξουν αν δεν είχαν νόμισμα το δολάριο, που είναι διεθνώς αποδεκτό τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους επενδυτές.

Αν στη θέση των ΗΠΑ ήταν μια άλλη χώρα, με μαλακό νόμισμα, θα μπορούσε να τυπώσει χρήμα για να αποπληρώσει το κομμάτι του δημοσίου χρέους που ήταν εκφρασμένο στο εθνικό νόμισμα.

Όμως, δεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο με το δημόσιο χρέος αν ήταν τυπωμένο σε ξένο, σκληρό νόμισμα, π.χ. σε δολάριο ή ευρώ. Για να το αποπληρώσει θα έπρεπε να βρει ξένο συνάλλαγμα.

Θεωρητικά, η εξυπηρέτηση του συνολικού δημόσιου χρέους θα ήταν ευκολότερη υπόθεση αφού ένα μέρος των αναγκών θα καλυπτόταν από το τύπωμα νέου χρήματος.

Οι επιπτώσεις σε άλλα μέτωπα, π.χ. πληθωρισμός, θα μπορούσαν να υπεραντισταθμίσουν τις ωφέλειες στο ζήτημα του χρέους.

Όμως, στην περίπτωση της Ελλάδας και άλλων χωρών με υψηλό δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ, που είναι μέλη της ευρωζώνης, η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα για τη δραστική μείωση του χρέους είναι πλέον μια πολύ πιο δύσκολη υπόθεση.

Κατ' αρχάς, η μετάβαση θα συνοδευθεί από υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, π.χ. της δραχμής έναντι του ευρώ.

Ας πούμε ότι δύο δραχμές αντιστοιχούν σε κάθε ευρώ.

Αν το δημόσιο χρέος παραμείνει σε ευρώ, τότε αυτό εκφρασμένο σε δραχμές θα διπλασιασθεί και θα απαιτούνται πολύ περισσότερα λεφτά σε τοπικό νόμισμα για την εξυπηρέτησή του.

Αυτό δεν έχει νόημα, και επομένως η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα θα πρέπει να συνοδευθεί από μονομερή μετατροπή του χρέους από ευρώ σε δραχμές, με εξαίρεση τα δάνεια του ΔΝΤ, που δεν μετατρέπονται.

Κάτι τέτοιο συνεπάγεται μεγάλη χασούρα για τους διακρατούντες το ελληνικό χρέος, π.χ. τις άλλες χώρες της Ε.Ε., και θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι θα αντιδράσουν, π.χ. για παραδειγματισμό των άλλων κρατών που ίσως σκέφτονταν να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο.

Πώς;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Από κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας στο εξωτερικό, μέχρι τα κοινοτικά κονδύλια που εισρέουν στη χώρα.

Δυστυχώς, τα προβλήματα για την Ελλάδα δεν θα τελειώσουν εκεί σε περίπτωση μετάβασης σε εθνικό νόμισμα.

Κι αυτό γιατί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βασίζεται στην ΕΚΤ και στο ευρωσύστημα, από το οποίο έχει αντλήσει δεκάδες δισ. ευρώ.

Όμως, οι ελληνικές τράπεζες θα κερδίζουν πλέον δραχμές, εκτός των θυγατρικών τους στο εξωτερικό, και θα αδυνατούν να τα αποπληρώσουν.

Επίσης, θα πρέπει να θεωρείται απίθανο το ενδεχόμενο να τους τα χαρίσει η ΕΚΤ, που συνομιλεί με τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών-μελών της ευρωζώνης.

Κοντολογίς, το κράτος θα αναλάβει τα χρέη των τραπεζών προς το ευρωσύστημα και επομένως το δημόσιο χρέος θα αβγατίσει.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι οποιαδήποτε μονομερής πράξη μετάβασης σε εθνικό νόμισμα από το ευρώ με σκοπό τη μείωση του δημοσίου χρέους είναι πολύ δύσκολη υπόθεση και ενέχει μεγάλους κινδύνους, πριν καν αναφερθούμε σε άλλες παρενέργειες.

Επομένως, η αναφορά του κ. Μπάφετ στο πλεονέκτημα που δίνει η τύπωση χρήματος για τη μείωση του χρέους δεν αφορά την Ελλάδα της ΟΝΕ με το υψηλό χρέος σε ευρώ.

Dr. Money