Ανάκαμψη: Ο αυτόματος πιλότος δεν φθάνει!

Ένας νέος γύρος συζητήσεων της τρόικας με την κυβέρνηση ξεκινά πάλι σήμερα, έχοντας στην ατζέντα αρκετά ανοικτά θέματα.

Όμως, εκείνο που ξεχωρίζει είναι το δημοσιονομικό κενό του 2014.

Κι αυτό γιατί τυχόν λήψη περισσότερων περιοριστικών μέτρων σημαντικού ύψους θα μπορούσε να ψαλιδίσει τις ελπίδες για ανάκαμψη της οικονομίας την επόμενη χρονιά, δικαιώνοντας τους απαισιόδοξους όπως οι αναλυτές της Citi.

Με την οικονομία σε ύφεση κάπου 6 χρόνια, η κοινωνική πίεση θα εντεινόταν, αν το μακροβούτι συνεχιζόταν, και οι πολιτικές συνέπειες θα ήταν απρόβλεπτες.

Επομένως, έχει σημασία να μην επιβαρυνθεί σημαντικά η οικονομία, και ειδικότερα ο ιδιωτικός τομέας, με επιπρόσθετα μέτρα λιτότητας το 2014.

Όλοι σχεδόν συμφωνούν στο ότι η δημοσιονομική προσαρμογή και οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι απαραίτητες σε μια χώρα με υπερβολικά υψηλό δημόσιο χρέος.

Μπορεί να διαφωνούν για το μέγεθος της προσαρμογής και για το εύρος ή το είδος των μεταρρυθμίσεων, όμως όλοι σχεδόν αναγνωρίζουν πλέον -ακόμη κι αν δεν το διαλαλούν- ότι η πολιτική των ελλειμμάτων δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς δανεικά.

Θεωρητικά, ο συνδυασμός νοικοκυρεμένων δημόσιων οικονομικών, μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων μπορεί να σταθεροποιήσει και εν συνεχεία να δώσει ώθηση στην οικονομία, διαμορφώνοντας θετικές προσδοκίες σε επιχειρήσεις, καταναλωτές και ξένους επενδυτές.

Όμως, η εμπειρία διδάσκει ότι υπάρχει κάποια χρονική υστέρηση, συνήθως έτους ή ετών, από τότε που υλοποιείται μια μεταρρύθμιση μέχρι την ώρα που αποδίδει πλήρως.

Στην Ελλάδα, αρκετές μεταρρυθμίσεις έχουν μείνει πολύ πίσω λόγω αντιδράσεων, «κούρασης» κ.ά.

Το ίδιο ισχύει και για το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, που υποτίθεται πως θα βελτίωνε το μάνατζμεντ των εταιρειών, θα προσέλκυε άμεσες επενδύσεις και θα συνέβαλλε στη μείωση του δημόσιου χρέους.

Πάντοτε υπήρχαν αμφιβολίες κατά πόσον ο αυτόματος πιλότος της δημοσιονομικής πειθαρχίας, των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων θα αρκούσε για να βάλει την οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά.

Όμως, οι αμφιβολίες έχουν ενταθεί λόγω της υπερβολικής λιτότητας, των καθυστερήσεων και του υψηλού δημόσιου χρέους.

Θα πρέπει λοιπόν να υποβοηθηθεί η προσπάθεια για επιστροφή σε βιώσιμη ανάπτυξη με άλλον ή με άλλους τρόπους.

Η δημιουργία ενός ταμείου εθνικού πλούτου ή εθνικού επενδυτικού ταμείου, αν προτιμάτε, που θα προικοδοτούνταν γενναία και θα αναλάμβανε τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση μεγάλων πρότζεκτ σε συγκεκριμένους κλάδους, είναι απαραίτητη.

Μερικοί ίσως παρατηρήσουν ότι μια τέτοια προσπάθεια με τη συμμετοχή της γερμανικής KfW, της ΕΙΒ και κεφαλαίων από το ΕΣΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη.

Αναμφισβήτητα, πρόκειται για μια αξιόλογη πρωτοβουλία, όμως το μέγεθος των ιδίων κεφαλαίων -κάπου 500 εκατ. ευρώ- δεν ευνοεί μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις και επενδυτικές πρωτοβουλίες σαν αυτές που χρειάζεται η ελληνική οικονομία.

Επιπλέον, φαίνεται ότι δίνει μεγαλύτερη βάση σε θέματα χρηματοδότησης ή και παροχής κεφαλαίων σε επιλεγμένες εταιρείες.

Τα κεφάλαια που απαιτούνται για την υλοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών πρότζεκτ στην ενέργεια, στις μεταφορές, στο περιβάλλον, στις υποδομές και αλλού είναι πολύ μεγαλύτερα και επιπλέον χρειάζεται know-how.

Φυσικά, το υπό δημιουργία ταμείο θα μπορούσε να αποκτήσει πολύ ισχυρότερα ίδια κεφάλαια, διευρύνοντας παράλληλα τους σκοπούς του ώστε να παίξει τον ίδιο αναπτυξιακό ρόλο.

Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να προικοδοτηθεί πιο γενναία από το ΕΣΠΑ.

Επιπλέον, πρέπει να έχει τέτοια κεφαλαιακή δομή που να μειώνει το ρίσκο για να προσελκύσει ξένα εθνικά ταμεία (national sovereign funds) και ξένα ιδιωτικά funds που επενδύουν στις υποδομές κ.τ.λ.

Στόχος του ταμείου θα ήταν να δώσει ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα για να μπει η χώρα σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης.

Οι κίνδυνοι που απορρέουν από τη διατήρηση της ύφεσης είναι μεγάλοι για να αγνοηθούν, συμπεριλαμβανομένης της εξόδου από το ευρώ.

Επομένως, δεν θα ήταν σώφρον να αφεθεί το σκάφος της ελληνικής οικονομίας στον αυτόματο πιλότο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων κατά τη διαδικασία της απογείωσης.

Dr. Money