Ο φόβος και ο πανικός δεν είναι καλοί σύμβουλοι!

Θα ακολουθήσει λοιπόν με καθυστέρηση το παράδειγμα της S&P και της Fitch, επικαλούμενη τη συνεχιζόμενη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών όπως στο δημοσιονομικό και στο εξωτερικό ισοζύγιο.

Θα είναι ένα ακόμη καλό νέο, αλλά δεν αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο κόστος δανεισμού του δημοσίου.

Η αξιολόγηση θα συνεχίσει να κατατάσσει τη χώρα στην κατηγορία των επενδύσεων υψηλού ρίσκου, αποκλείοντας συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλους μακροπρόθεσμους επενδυτές που τοποθετούνται σε ανεπτυγμένες αγορές.

Με την Α. Μέρκελ και την ηγεσία των σοσιαλδημοκρατών να έχουν αποκλείσει τη διαγραφή μέρους του ελληνικού χρέους που βρίσκεται στην κατοχή της ευρωζώνης, η καλύτερη λύση για την Ελλάδα δεν είναι στο τραπέζι.

Δεν είναι λοιπόν ρεαλιστικό να στηριζόμαστε σε αυτήν. Τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον.

Επομένως, η έξοδος στις αγορές αποτελεί το όχημα για την απόκτηση βαθμών ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και του σταδιακού απογαλακτισμού από τους πιστωτές.

Όμως, η συμπίεση των επιτοκιακών spreads έναντι της Γερμανίας δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Κατ' αρχάς, υπάρχουν δύο θεωρίες που εξηγούν τις μεταβολές των spreads.

H πρώτη θέλει η μεταβολή των spreads να είναι συνάρτηση των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας.

Αν τα δίδυμα ελλείμματα μειώνονται και η διεθνής ανταγωνιστικότητα της οικονομίας βελτιώνεται, το spread θα μειώνεται, και αντίστροφα.

Η δεύτερη θεωρία θέλει τα θεμελιώδη μεγέθη να παίζουν κάποιο ρόλο, αλλά ο κύριος παράγοντας στη διαμόρφωση των spreads είναι η ψυχολογία της αγοράς.

Αν ο φόβος και ο πανικός στην αγορά αυξηθούν, τα spreads θα ανοίξουν, και το αντίστροφο.

Η συμπίεση των spreads στις χώρες της ευρωπεριφέρειας αποδίδεται λιγότερο στη βελτίωση των μακροοικονομικών δεδομένων και περισσότερο στη δραστική μείωση έως εξάλειψη των ανησυχιών για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και διάσπαση της ευρωζώνης.

Όσο μάλιστα μεγαλύτερο είναι το αρχικό spread, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η συμπίεσή του όταν φύγει ο φόβος.

Είναι ενδεικτική η πτωτική πορεία των spreads της ευρωπεριφέρειας από το καλοκαίρι του 2012 όταν η ΕΚΤ κατέστησε σαφές ότι θα κάνει τα πάντα για να σώσει το ευρώ, ανακοινώνοντας το πρόγραμμα παρέμβασης ΟΜΤ στις αγορές ομολόγων λίγο αργότερα.

Το ίδιο διάστημα που τα spreads συμπιέζονταν, οι ίδιες χώρες έβλεπαν το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ να σκαρφαλώνει σε υψηλότερα επίπεδα, δείχνοντας ότι δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στο κόστος δανεισμού.

Από την άλλη πλευρά, οι ανησυχίες των αγορών για τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώνει το χρέος της οδήγησαν τα spreads σε υψηλά επίπεδα την άνοιξη του 2010.

Αυτήν τη φορά ήταν η σειρά των κυβερνώντων στην ευρωζώνη να πανικοβληθούν, απαιτώντας από τα υπερχρεωμένα κράτη την εφαρμογή πολιτικών λιτότητας για τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών.

Η υπέρμετρη λιτότητα είχε ως αποτέλεσμα να βυθιστεί η Ελλάδα σε ύφεση και να εγκλωβιστεί στην παγίδα του χρέους που υπογράμμιζε η μεγάλη άνοδος του λόγου κρατικού χρέους προς το ΑΕΠ.

Η κρίση ρευστότητας είχε μετατραπεί σε κρίση φερεγγυότητας.

Τι συμπέρασμα προκύπτει από όλα αυτά;

Οι ανησυχίες και ο πανικός δεν είναι καλοί οδηγοί στον σχεδιασμό οικονομικών πολιτικών.

Dr. Money