Tα λάθη του παρελθόντος… όπλο του μέλλοντος!

Eίναι ορισμένα γεγονότα που σου προκαλούν θλίψη και οργή ταυτόχρονα.

Μας ξαναήλθαν πάλι χθες στον νου μετά τη συνομιλία με πρώην στέλεχος ξένης τράπεζας που συμμετείχε στις εκδόσεις του 2010 πριν πάμε στο μνημόνιο. 

Στα τέλη Ιανουαρίου 2010, η χώρα εισέπραττε 8 δισ. ευρώ από την πώληση 5ετών κρατικών ομολόγων υπό τη μορφή κοινοπρακτικού δανείου, πληρώνοντας 350 μονάδες βάσης (3,5 ποσοστιαίες μονάδες) πάνω από το επιτόκιο της αγοράς (mid-swap).

Όμως, οι συνολικές προσφορές είχαν ανέλθει σε 25 δισ. ευρώ, εκπλήσσοντας το τότε Μαξίμου και κυβερνητικά στελέχη.

Αν πιστέψουμε στέλεχος ξένης τράπεζας που ήταν bookrunner της έκδοσης, οι αποκαλούμενες «διπλές εντολές» δεν αντιστοιχούσαν σε πάνω από 2 - 3 δισ. ευρώ. «Οι πραγματικές προσφορές ήταν κάπου 22 - 23 δισ. ευρώ, άντε 20 δισ. το λιγότερο», είπε χθες στη στήλη ο ίδιος. Αν η Ελλάδα είχε σηκώσει 20 δισ. ευρώ, όπως υποστήριζε ο τότε επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Σπύρος Παπανικολάου, αλλά δεν εισακούσθηκε, θα είχε καλύψει μεγάλο μέρος από τις εκτιμώμενες δανειακές ανάγκες των 53 δισ. ευρώ για ολόκληρη τη χρονιά.

Φυσικά, οι τράπεζες θα διαμαρτύρονταν έντονα γιατί ο ΟΔΔΗΧ τους είχε διαμηνύσει προηγουμένως ότι σκόπευε να μαζέψει 3 - 5 δισ. ευρώ, αλλά θα το κατάπιναν, ενώ η Ελλάδα θα είχε κάνει τη δουλειά της.

Σημειωτέον ότι η χώρα είχε επίσης λίγα δισ. ευρώ καβάντζα από τον δανεισμό των προηγούμενων εβδομάδων, έχοντας σηκώσει 2 δισ. ευρώ στα τέλη Δεκεμβρίου 2009 μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης από τράπεζες έναντι των δανειακών υποχρεώσεων του 2010.

Στις αρχές Μαρτίου, η Ελλάδα ξανάβγαινε στις αγορές, εισπράττοντας 5 δισ. ευρώ από την πώληση 10ετών ομολόγων με τις προσφορές να φθάνουν τα 11 δισ. ευρώ και το spread να διαμορφώνεται στις 304 μονάδες βάσης πάνω από το αντίστοιχο επιτόκιο της αγοράς.

Την αμέσως επόμενη μέρα το 10ετές ομόλογο έκανε ράλι και το spread έπεφτε μέχρι τις 281 μονάδες βάσης.

Κι αντί η χώρα να εκμεταλλευθεί τις ευνοϊκές συνθήκες ξαναβγαίνοντας στις αγορές για να σηκώσει λεφτά, το υπουργείο Οικονομικών κάκιζε τον κ. Χριστοδούλου που δήλωνε στο αμερικανικό CNBC ότι η Ελλάδα χρειαζόταν λιγότερες δηλώσεις και περισσότερες εκδόσεις.

Η άποψη της κυβέρνησης επικράτησε με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Πεταλωτή να δηλώνει ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να δανείζεται μ’ εκείνα τα «βάρβαρα επιτόκια», ενώ άφηνε να διαρρεύσει ότι θα πήγαινε στο ΔΝΤ αν η Ε.Ε. δεν πρόσφερε το πιστόλι πάνω στο τραπέζι.

Στις 26 Μαρτίου 2010, ο κ. Χριστοδούλου δήλωνε στο Market News International ότι οι δανειακές ανάγκες της χώρας δεν ξεπερνούσαν τα 15,5 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη Μαΐου έναντι 22,4 δισ. που εκτιμούσε η αγορά.
Λίγες μέρες αργότερα θα γινόταν το τελευταίο μεγάλο λάθος(;) που σφράγισε τη μοίρα της Ελλάδας και την έστειλε στο ΔΝΤ.

Ο ΟΔΔΗΧ οργάνωσε 7ετές ομολογιακό κοινοπρακτικό δάνειο. Η ζήτηση για τέτοια ομόλογα προέρχεται συνήθως από funds. Μη διασταυρωμένες πηγές αναφέρουν ότι έπεσε τηλέφωνο από το υπουργείο Οικονομικών στον ΟΔΔΗΧ να μειώσει το κουπόνι κάτω από το 6%.

Ίσως γιατί θα μπορούσαν να βγαίνουν οι αρμόδιοι στις τηλεοράσεις και να δηλώνουν στον κόσμο ότι μειώνονται τα επιτόκια δανεισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθεί η ζήτηση, καθώς αποχώρησαν κάποια ξένα funds και αναγκάσθηκαν να καλύψουν το κενό οι τράπεζες, κυρίως η Alpha Bank.

Τα νέα διαδόθηκαν στην αγορά και το μεγάλο ελληνικό ποσοστό συμμετοχής στην έκδοση θεωρήθηκε αδυναμία δανεισμού, δίνοντας ώθηση στα ελληνικά επιτοκιακά spreads, που από τότε δεν γύρισαν ποτέ πίσω.

Απέμεναν λιγότερα από 12 δισ. ευρώ για να αποπληρώσει η χώρα τα τοκομερίδια και τα ομόλογα που έληγαν μέχρι τα τέλη του Μαΐου 2010. Αρκετά από αυτά αφορούσαν έντοκα που θα μπορούσαν να ανανεωθούν με νέα τον Απρίλιο και τον Μάιο.

Το ποσό είναι ίσο με τα λεφτά που απέμειναν από τις προσφορές μαμούθ για την έκδοση των 5ετών ομολόγων στα τέλη Ιανουαρίου και εν μέρει για εκείνη του 10ετούς στις αρχές Μαρτίου 2010.

Δυστυχώς, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.

Όμως, το παρελθόν βοηθά στην άντληση κάποιων συμπερασμάτων που θα φανούν χρήσιμα στο μέλλον.

Κατ’ αρχάς, είναι σαφές ότι μια χώρα που αντιμετωπίζει πρόβλημα αναχρηματοδότησης υποχρεώσεων θα πρέπει να κάνει το παν αφενός να μην παραγάγει νέες υποχρεώσεις και αφετέρου να βρει εγκαίρως τα λεφτά για την αποπληρωμή τους.

Έστω κι αν πρέπει να πληρώσει καπέλο για να τα δανεισθεί στην αγορά. 

Η Ελλάδα θα βρεθεί σε ένα ακόμη σταυροδρόμι τους επόμενους μήνες. Αφενός θα πρέπει να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του επόμενου 12μήνου για να παραμείνει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής.

Αργότερα, θα αποφασισθεί από το Eurogroup πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της περιόδου 2014-2016, με το ενδεχόμενο ενός 3ου μνημονίου να παραμένει.

Για να μετριάσει τις πιέσεις και να αρχίσει να αποκτά βαθμούς ανεξαρτησίας, προετοιμάζοντας την πλήρη έξοδο από το μνημόνιο, η Ελλάδα θα πρέπει να βγει στις αγορές και να δανεισθεί.

Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον στην αρχή της εξόδου της στις αγορές, θα χρειαστεί να πληρώσει υψηλά spreads ακόμη και αν η οικονομία ανακάμψει και το πρωτογενές πλεόνασμα γίνει πραγματικότητα.

Είναι το τίμημα της ανεξαρτησίας, αν θέλετε. Ένα τίμημα που δεν δέχθηκε να πληρώσει η τότε κυβέρνηση την άνοιξη του 2010, οδηγώντας τη χώρα στην αγκαλιά της τρόικας.

Ο καθένας μπορεί να κάνει την επιλογή του.

Dr. Money