Με μία λιτή ανακοίνωση, που κατά την εκτίμηση πολλών αναλυτών δείχνει ψυχραιμία, αντέδρασαν η Γαλλία και η Γερμανία στην προειδοποίηση της Standard & Poor’s για ενδεχόμενο υποβάθμισης ευρωπαϊκών οικονομιών. Αρκετοί, άλλωστε, εκτιμούν ότι η κίνηση αυτή του οίκου αξιολόγησης τελικά μπορεί να διευκολύνει τα σχέδια του Παρισιού και του Βερολίνου καθώς ασκούνται νέες ασφυκτικές πιέσεις για λήψη αποφάσεων στη Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής.

«Το Βερολίνο και το Παρίσι επιβεβαιώνουν την πεποίθησή τους ότι οι κοινές προτάσεις που ανακοινώθηκαν σήμερα θα ενισχύσουν τη δημοσιονομική και οικονομική συνεργασία στην ευρωζώνη και θα στηρίξουν τη σταθερότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη», αναφέρει η ανακοίνωση σύμφωνα με την Deutsche Welle.

Η κ. Μerkel προχωρά ένα βήμα παραπέρα δηλώνοντας πως «το τι πράττει ένας οίκος αξιολόγησης είναι δική του ευθύνη». Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, η Γερμανίδα καγκελάριος είπε πως οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πάρουν αποφάσεις στη Σύνοδο Κορυφής ώστε να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη. «Είναι μια μακρά διαδικασία», δήλωσε αναφερόμενη στη διαδικασία ανάκτησης της εμπιστοσύνης των αγορών.

Ο αντίκτυπος από την προειδοποίηση της Standard & Poor’s για υποβαθμίσεις στην ευρωζώνη μπορεί να αποδειχθεί θετικός, δήλωσε ο κ. Norbert Barthle, σύμβουλος επί θεμάτων προϋπολογισμού της κυβερνητικής συντηρητικής παράταξης της Γερμανίας. Υποστηρίζει ότι με την εξέλιξη αυτή η κ. Merkel και ο κ. Sarkozy θα μπορέσουν να ωθήσουν με μεγαλύτερη επιτυχία τις κοινές τους προτάσεις για δημοσιονομική πειθαρχία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Πιο επιθετικός ήταν κ. Christian Noyer, ο οποίος δήλωσε ότι θα πρέπει να εξεταστεί εάν οι οίκοι αξιολόγησης συνέβαλαν στη δημιουργία της τρέχουσας κρίσης χρέους. «Η μεθοδολογία της S&P έχει γίνει πιο πολιτική και βασίζεται ολοένα και λιγότερο σε θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη», δήλωσε ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης.

Υπερβολική και άδικη χαρακτήρισε ο κ. Jean Claude Juncker την προειδοποίηση της Standard & Poor’s. «Δεν έχω αναστατωθεί από αυτό, αλλά έχω εκπλαγεί», δήλωσε στο γερμανικό ραδιόφωνο Deutschlandfunk και επισήμανε ότι η κίνηση της S&P έγινε «μετά τις σημαντικές προσπάθειες των τελευταίων ημερών για να ξεπεράσουμε την κρίση, όπως τα προγράμματα στην Ιταλία και στην Ιρλανδία».

Η Αυστρία, από την πλευρά της, έσπευσε να διαβεβαιώσει τις αγορές ότι δεν αναμένει προς το παρόν απώλεια της πιστοληπτικής αξιολόγησης του τριπλού «Α». Η υπουργός Οικονομικών Maria Fekter δήλωσε πριν από το υπουργικό συμβούλιο: «Έχουμε πολύ σταθερά οικονομικά στοιχεία».

Η απόφαση της S&P

Σε παρακολούθηση υπό την απειλή της υποβάθμισης (creditwatch negative) βάζει το δημόσιο χρέος 15 χωρών-μελών της ευρωζώνης ο οίκος S&P, κίνηση που σημαίνει ότι υπάρχει 50% πιθανότητα ο οίκος να προχωρήσει σε υποβαθμίσεις των υπό εξέταση χωρών τις επόμενες 90 ημέρες.

Πρακτικά, υπό εξέταση τίθεται το σύνολο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων των έξι χωρών που σήμερα βαθμολογούνται με «ΑΑΑ». Εξαίρεση είναι η Κύπρος, η οποία ήδη βρισκόταν υπό εξέταση με creditwatch negative, και η Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, η απόφαση αντικατοπτρίζει την πεποίθησή του ότι ο συστημικός κίνδυνος στην ευρωζώνη έχει αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες σε βαθμό που η ευρωζώνη βρίσκεται υπό πίεση ως σύνολο.

Κατά την S&P, οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι οι εξής:

1) Οι σφιχτές συνθήκες των αγορών στο σύνολο της ευρωζώνης.

2) Τα αυξημένα premium ρίσκου σε όλο και αυξανόμενο αριθμό χωρών, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων που σήμερα βαθμολογούνται με «ΑΑΑ».

3) Οι συνεχιζόμενες διαφωνίες μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της γηραιάς ηπείρου αναφορικά με το πώς θα αποκαταστήσουν την κρίση εμπιστοσύνης στις αγορές βραχυπρόθεσμα και με το πώς θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη οικονομική και δημοσιονομική ενοποίηση μακροπρόθεσμα.

4) Τα υψηλά επίπεδα κρατικού και ιδιωτικού χρέους σε μεγάλο μέρος της ευρωζώνης.

5) Το αυξημένο ρίσκο οικονομικής ύφεσης το 2012 στις χώρες του ευρώ. Η S&P αναμένει μείωση του ΑΕΠ σε χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα και παράλληλα βλέπει πιθανότητα 40% να μειωθεί συνολικά το ΑΕΠ της ευρωζώνης.

Ο οίκος σημειώνει ότι η εξέταση των κρατικών χρεών θα επικεντρωθεί στους τρεις από τους πέντε παραπάνω παράγοντες. Αναμένεται να ανακοινώσει τα αποτελέσματα το συντομότερο δυνατό, μετά την προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής στις 8 - 9 Δεκεμβρίου.

Όπως σημειώνεται, αν υπάρξουν αλλαγές στη βαθμολόγηση με βάση τους παραπάνω παράγοντες και η επιτροπή αξιολόγησης συμφωνήσει, είναι πιθανό να υποβαθμιστεί κατά μία βαθμίδα το χρέος της Αυστρίας, του Βελγίου, της Φινλανδίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου και μέχρι δύο βαθμίδες το χρέος των υπόλοιπων κρατών.