Το αργότερο έως τις αρχές του 2011 η Ε.Ε. θα διαθέτει πλέον νόμο βάσει του οποίου θα  επιβληθεί φόρος στις τράπεζες και τα έσοδα θα χρησιμοποιούνται για διαχείριση μελλοντικών κρίσεων.

Όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για θέματα εσωτερικής αγοράς, κ. Μισέλ Μπαρνιέ, ο νέος φόρος θα επιβληθεί είτε στα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών, είτε στις υποχρεώσεις τους, είτε στα κέρδη τους, καθώς δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αυτή η εξαιρετικά σημαντική ομολογουμένως "λεπτομέρεια".

Ο κ. Μπαρνιέ αναφέρει: "Είναι απαράδεκτο οι φορολογούμενοι να πρέπει να συνεχίζουν να επωμίζονται το επαχθές κόστος της διάσωσης του τραπεζικού τομέα. Δεν πρέπει να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Πιστεύω στην αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε ένα σύστημα που θα εξασφαλίζει ότι στο μέλλον το κόστος των τραπεζικών κρίσεων θα το επωμίζεται ο χρηματοπιστωτικός τομέας.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να ζητήσουμε από τις τράπεζες να συμβάλουν στη χρηματοδότηση ενός ταμείου που θα έχει ως αποστολή τη διαχείριση της χρεοκοπίας των τραπεζών, την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τον περιορισμό της μετάδοσης των επιπτώσεων - όμως δεν θα είναι ταμείο εγγύησης. Η Ευρώπη πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για την επινόηση κοινών προσεγγίσεων και την παροχή ενός μοντέλου συνεργασίας, το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί παγκοσμίως".

Το μεγάλο, πάντως, πρόβλημα για την Ε.Ε. είναι να υπάρξει συμφωνία στο πού θα συγκεντρώνονται τα χρήματα μεταξύ των 27 κρατών-μελών. Η Γαλλία και η Βρετανία επιθυμούν αυτά τα χρήματα να εντάσσονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ η Γερμανία διαφωνεί.

Στην επίσημη ανακοίνωση της Κομισιόν αναφέρεται: 

"Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα τη συγκρότηση, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δικτύου ταμείων εξυγίανσης στην Ε.Ε. για να εξασφαλιστεί ότι οι μελλοντικές πτωχεύσεις τραπεζών δεν θα επιβαρύνουν τους φορολογουμένους ούτε θα αποσταθεροποιήσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. 

Έπειτα από συζήτηση στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει τις ιδέες αυτές στη σύνοδο κορυφής του G20 στο Τορόντο, στις 26 - 27 Ιουνίου 2010. Τα εν λόγω ταμεία θα αποτελέσουν μέρος ευρύτερου πλαισίου, με στόχους την πρόληψη μελλοντικών χρηματοπιστωτικών κρίσεων και την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η Επιτροπή πιστεύει ότι ένας τρόπος να επιτευχθούν τα παραπάνω είναι και η καθιέρωση απαίτησης για τα κράτη-μέλη να συστήσουν ταμεία βάσει κοινών κανόνων, στα οποία οι τράπεζες θα υποχρεούνται να καταβάλλουν ένα τέλος. Τα ταμεία δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη διάσωση τραπεζών, αλλά μόνο για να εξασφαλίζουν ότι η πτώχευση μιας τράπεζας θα αντιμετωπίζεται διαχειριστικά κατά συστηματικό τρόπο και δεν θα αποσταθεροποιεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα. 

-- Γιατί χρειάζονται ταμεία εξυγίανσης τραπεζών

Λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι εθνικές κυβερνήσεις υποχρεώθηκαν να χρησιμοποιήσουν τεράστια ποσά από τα χρήματα των φορολογουμένων για να στηρίξουν τον χρηματοπιστωτικό τους τομέα, να διατηρήσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να προστατεύσουν τους καταθέτες. Επί του παρόντος, απαιτούνται προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ότι παρόμοιες καταστάσεις δεν θα ξανασυμβούν ποτέ.

Η Επιτροπή ήδη λαμβάνει προληπτικά μέτρα, τα οποία προορίζονται για να μειώσουν την πιθανότητα χρεοκοπίας των τραπεζών. Όμως, επίσης, απαιτούνται δράσεις για να εξασφαλιστεί ότι σε περίπτωση χρεοκοπίας τραπεζών στο μέλλον θα διατίθενται για την αντιμετώπισή της εύρωστοι μηχανισμοί που θα υποστηρίζονται από ιδιωτικά κεφάλαια.

Τον Οκτώβριο του 2009, η Επιτροπή κατέστησε σαφές ότι υποστηρίζει τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου διαχείρισης κρίσεων στο επίπεδο της Ε.Ε. Το νέο αυτό πλαίσιο θα περιλαμβάνει εναρμονισμένο σύνολο εξουσιών και κανόνων που θα επιτρέπουν στις ρυθμιστικές αρχές να προλαμβάνουν τις χρεοκοπίες τραπεζών και να λαμβάνουν μέτρα για να διευκολύνουν την ομαλή αντιμετώπιση καταστάσεων αφερεγγυότητας τραπεζών, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα την επιβάρυνση των φορολογουμένων.

Η Επιτροπή προτείνει τώρα τη δημιουργία ταμείων εξυγίανσης τραπεζών ως συμπλήρωμα αυτού του νέου πλαισίου. Φυσικά, το μέγεθος και το πεδίο εφαρμογής τους θα εξαρτηθούν από την αποτελεσματικότητα βελτιωμένων μηχανισμών επιτήρησης και κανονιστικής ρύθμισης.

Αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν ήδη επιβάλει τέλη ή μελετούν την επιβολή τους στον τραπεζικό τους τομέα. Ωστόσο, η έλλειψη συντονισμένης προσέγγισης, όσον αφορά στο ποσό που θα πρέπει να επιβληθεί ως τέλος και στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, σημαίνει ότι υφίσταται κίνδυνος να υπάρξουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού μεταξύ των εθνικών τραπεζικών αγορών και να εμποδιστεί η διασυνοριακή συνεργασία κατά τη διάρκεια κρίσεων.

-- Τι προτείνει η Επιτροπή; Ένα δίκτυο συστημάτων εξυγίανσης σε επίπεδο Ε.Ε. χρηματοδοτούμενο από τις τράπεζες

Η Επιτροπή πιστεύει ότι η σύσταση ενός πανευρωπαϊκού δικτύου προχρηματοδοτημένων συστημάτων με αυστηρά καθορισμένη αποστολή θα συνιστούσε τη βέλτιστη χρησιμοποίηση των τελών που καταβάλλουν οι τράπεζες.

Τα εν λόγω ταμεία θα έχουν ως στόχο τη χρηματοδότηση μέτρων του τύπου που σκιαγραφούνται στην ανακοίνωση του Οκτωβρίου 2009 περί διαχείρισης κρίσεων, τα οποία περιλαμβάνουν: χρηματοδότηση για δραστηριότητες "ενδιάμεσης τράπεζας", πλήρη ή μερική μεταφορά περιουσιακών στοιχείων ή/και υποχρεώσεων και χρηματοδότηση διαχωρισμού των "καθαρών" και των "τοξικών" περιουσιακών στοιχείων ανάμεσα στις "καλές" και στις "κακές" τράπεζες.

Η δημιουργία ταμείων εξυγίανσης τραπεζών θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα και έτσι θα αποφευχθεί η ανάγκη προσφυγής σε κονδύλια που προέρχονται από τους φορολογουμένους.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει επίσης ότι η ύπαρξη μεγάλων προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες εγείρει σημαντικά ζητήματα "ηθικής τάξεως" εάν υπάρχει η πεποίθηση ότι τα εν λόγω ταμεία υφίστανται για να προστατεύσουν τις τράπεζες από μελλοντική χρεοκοπία.

Πρόκειται για μείζον πρόβλημα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με το να καταστεί εντελώς σαφές ότι οι πρώτοι που οφείλουν να υποστούν τις συνέπειες της χρεοκοπίας της τράπεζας είναι οι μέτοχοι και οι ανασφάλιστοι πιστωτές, ότι τα ταμεία εξυγίανσης δεν αποτελούν ασφαλιστικό συμβόλαιο και ότι δεν θα χρησιμοποιούνται για τη διάσωση χρεοκοπημένων τραπεζών, αλλά μάλλον για να διευκολύνουν την ομαλή πτώχευση.

-- Πιθανό μέγεθος και λειτουργία

Τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών θα πρέπει να συσταθούν για καθορισμένη χρονική περίοδο και τα τέλη που θα καταβάλλουν οι τράπεζες μπορούν να καθοριστούν με τρόπους που να παρέχουν κίνητρα για σωστή συμπεριφορά και άμβλυνση του κινδύνου που συνεπάγεται η εξυγίανση.

Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει την πρόθεση στο παρόν στάδιο να δώσει επακριβείς λεπτομέρειες σχετικά με το πώς αναμένεται να λειτουργούν τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών ούτε αναφορικά με το ενδεχόμενο μέγεθός τους. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι έχει μεγάλη σημασία να κατανοηθούν σαφώς και να εκτιμηθούν προσεκτικά οι σωρευτικές επιπτώσεις του ευρύτερου συνόλου των μεταρρυθμίσεων που αφορούν στα τέλη και στα κεφάλαια των τραπεζών.

Θα απαιτηθεί επίσης να εξασφαλιστεί ότι οι εν λόγω δαπάνες έχουν προσαρμοστεί κατά τρόπο ώστε να μην παρακωλύουν την οικονομική ανάκαμψη ούτε να επιβαρύνουν το κόστος της πίστης στην πραγματική οικονομία.

-- Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα υποβάλει τις ιδέες της στους υπουργούς Οικονομικών και στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. καθώς και στο G20 εντός του Ιουνίου του 2010. Θα πιέσει για την επίτευξη ευρείας συμφωνίας επί των γενικών αρχών και προσανατολισμών.

Τον Οκτώβριο του 2010, η Επιτροπή θα παρουσιάσει λεπτομερείς προτάσεις σχετικά με τα ευρύτερα σχέδιά της για την ανάπτυξη νέου πλαισίου διαχείρισης κρίσεων και την προγραμματιζόμενη έγκριση νομοθετικών προτάσεων. Θα εξετάσει προσεκτικά τις επιπτώσεις των προτάσεών της για τα ταμεία εξυγίανσης στις συνοδευτικές εργασίες εκτίμησης των επιπτώσεων.

Η Επιτροπή, με στόχο τη διατήρηση συνθηκών ισότιμου ανταγωνισμού παγκοσμίως, θα ηγηθεί των προσπαθειών του G20 για την επίτευξη παγκόσμιας προσέγγισης όσον αφορά στα ταμεία εξυγίανσης, με βάση τις ιδέες που παρουσιάζονται στην παρούσα ανακοίνωση".