Ξανά στο κυνήγι βγαίνουν τα μεγάλα κρατικά funds των χωρών του Περσικού Κόλπου και της Ασίας. Τα sovereigh wealth funds (SWFs) αρχίζουν να χτίζουν θέσεις στο εξωτερικό από τη στιγμή που η ύφεση δείχνει να έχει απομακρυνθεί.

Όμως, η οικονομική κρίση και οι απώλειες σημαντικών κεφαλαίων έχουν επηρεάσει τις επενδυτικές τους επιλογές. Έτσι, πλέον έχουν μειώσει το ενδιαφέρον τους για τον χρηματοοικονομικό κλάδο, ενώ κινούνται και προς την Αφρική.
 
Βέβαια, όπως συμβαίνει σε όλες τις κρίσεις, το τοπίο δείχνει επιστροφή στις σίγουρες αξίες. Αυτό σημαίνει τόσο για τα κεφάλαια του Κόλπου όσο και για τα κινεζικά... πετρέλαιο.
Ειδικότερα, η δυναμική των εξαγορών από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία, που άρχισε να ενισχύεται από τις αρχές του 2009, αποτυπώνεται στα στοιχεία του τρίτου τριμήνου και στις προβλέψεις για το τέταρτο.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του Thomson Reuters, τα deals των κρατικών κεφαλαίων σχεδόν εξαπλασιάστηκαν παγκοσμίως το τρίτο τρίμηνο και έφθασαν στα 21,8 δισ. δολάρια από 3,6 δισ. δολάρια που ήταν το δεύτερο. Θετικές θεωρούνται και οι προοπτικές για το τρέχον τέταρτο τρίμηνο, εάν λάβουμε υπόψη ότι στις δύο πρώτες εβδομάδες του Οκτωβρίου ανακοινώθηκαν πέντε συμφωνίες αξίας 164,7 εκατ. δολαρίων. Για το σύνολο του 2008 οι επενδύσεις των κρατικών κεφαλαίων έφθασαν τα 58 δισ. δολάρια.

--- Έπαθαν, έμαθαν

Βέβαια, η επιστροφή στους γνώριμους επενδυτικούς προορισμούς είναι δεδομένη. Όταν ξέσπασε η πιστωτική κρίση τα κρατικά κεφάλαια -με ενεργητικό 3,6 τρισ. δολαρίων τότε- έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την έλλειψη ρευστού ισχυρών επενδυτικών ομίλων όπως η Merrill Lynch, η Citigroup, η UBS, η Barclays και η Morgan Stanley, όμως απέτυχαν. Οι κινήσεις αυτές τους... πρόσφεραν μείωση 16,5% του ενεργητικού τους και 45% του χαρτοφυλακίου τους.

Είχαν, δηλαδή, απώλειες περίπου 800 δισ. δολ. την περασμένη χρονιά. Ενδεικτικά, σύμφωνα με το «Economist», τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια των κρατών του Περσικού Kόλπου έχασαν 350 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος. Αυτό αντιστοιχεί στο 27% των συνολικών περιουσιακών τους στοιχείων. Ιδίως καταστροφικές αποδείχθηκαν οι φιλόδοξες και πολυδιαφημισμένες επενδύσεις τους σε τράπεζες της Δύσης.

Εκτός αυτού, η χρηματοπιστωτική κρίση έχει οδηγήσει χώρες όπως η Ρωσία σε αφαίμαξη των αποθεμάτων τους προκειμένου να προστατεύσουν την αξία των νομισμάτων τους. Ύστερα από αυτά, η αξία του υπό διαχείριση ενεργητικού τους ανέρχεται, σύμφωνα με τα στοιχεία της Deutsche Bank, στα 3 τρισ. δολάρια.

Όμως, εξαιτίας της αύξησης στην τιμή του πετρελαίου οι προϋπολογισμοί των κρατικών επενδυτικών ταμείων κρατών του Περσικού Κόλπου και της Νορβηγίας θα κλείσουν φέτος με μεγάλα πλεονάσματα.

Παράλληλα, αυξάνονται και τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας. Έτσι, τώρα που η διεθνής οικονομία αρχίζει να παίρνει στροφές και το χρηματιστηριακό ράλι από τις αρχές Μαρτίου έχει αναπληρώσει πολλές απώλειες, τα κρατικά κεφάλαια σπεύδουν να εκμεταλλευτούν την πτώση των τιμών και τα χαμηλά επιτόκια.

--- Οι στόχοι

Πλέον, όμως, έχει φανεί ότι οι διαχειριστές τους έχουν αλλάξει επενδυτικούς προορισμούς και σίγουρα λιγότερο ριψοκίνδυνες επιλογές. Ενδεικτικά, το κρατικό επενδυτικό κεφάλαιο της Σαουδικής Αραβίας από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο αύξησε τα περιουσιακά του στοιχεία σε χρυσό, ρευστό και σε άλλα ασφαλή αποθέματα από το 22% στο 31%. Επίσης εκείνο του Αμπού Ντάμπι έχει μειώσει τα ποσοστά σε μετοχές στο κατώτατο δυνατό όριο που προβλέπεται από τον κανονισμό λειτουργίας του.

Οι κινήσεις τους έως τώρα δείχνουν πως προτιμούν διασπορά επενδύσεων με αποτέλεσμα να είναι στο στόχαστρό τους ο οίκος Prada, η κοινοπραξία Opel - Volkswagen, τα ιστορικά πολωνικά ναυπηγεία, επενδύσεις στο Χόλιγουντ, τεχνολογικές εταιρείες αλλά και επενδύσεις στην Αφρική (εταιρείες κινητής, λιμάνια, αγροτική γη).

Ταυτόχρονα, είναι εντυπωσιακό πόσο οι διαχειριστές των κρατικών ταμείων έχουν μειώσει το ποσοστό των επενδύσεων σε αμερικανικές επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, μέσα στο 2009 το 31% των επενδύσεων έχει πραγματοποιηθεί στην Ασία, το 30% σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 20% στις ΗΠΑ, περίπου 10% στην Αφρική και το υπόλοιπο σε αναπτυσσόμενες οικονομίες της ανατολικής Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής.

Οι αναλυτές θεωρούν ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια θα φθάσουν το υπό διαχείριση ενεργητικό τους στα 7 τρισ. δολάρια. Φτάνει τα παθήματα να τους έχουν γίνει μάθημα. 


ΕΜΦΑΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ REAL ESTATE

Προσδοκίες έχουν δημιουργήσει οι φήμες ότι τα κρατικά κεφάλαια θα κινηθούν προς την αγορά ακινήτων, καθώς θεωρείται ότι τα επίπεδα των τιμών είναι ικανοποιητικά, ενώ η περίοδος πτώσης ολοκληρώνεται. Ενδεικτικό είναι ότι το κρατικό κεφάλαιο της Λιβύης, Libyan Investment Authority, τους τελευταίους μήνες επένδυσε περίπου 275 εκατ. στερλίνες σε ακίνητα στο Λονδίνο.

Αναλυτές αναφέρουν ότι οι κινήσεις των κρατικών κεφαλαίων στην αγορά ακινήτων γίνονται κυρίως μέσω συμπράξεων με ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις τα SWFs να μην εμφανίζονται ως επενδυτές.

Έτσι, έχει γίνει γνωστό ότι το κρατικό επενδυτικό κεφάλαιο της Σιγκαπούρης, το οποίο ήδη συνεργάζεται με την εταιρεία Orchard Street, επένδυσε πρόσφατα σε αμερικανικό hedge fund, το οποίο εξειδικεύεται στο real estate είτε αγοράζοντας απευθείας ακίνητη περιουσία είτε συμμετέχοντας σε άλλες εταιρείες ακινήτων. Επίσης, το SWF έχει επεκταθεί στην ιταλική αγορά συνεργαζόμενο με την ING Real Estate.

Σε ανάλογες κινήσεις φέρεται να έχουν προχωρήσει και άλλα κρατικά κεφάλαια. Συγκεκριμένα, το κρατικό κεφάλαιο του Αμπού Ντάμπι έχει συστήσει κοινοπραξία με επενδυτική εταιρεία του Σικάγου, στην οποία οι Άραβες θα βάλουν τα κεφάλαια και οι Αμερικανοί την τεχνογνωσία στον εντοπισμό επενδυτικών ευκαιριών στην αγορά ακινήτων. Επίσης, κάποια SWFs έχουν συστήσει επιχειρήσεις real estate για την αναζήτηση ευκαιριών στις εθνικές αγορές ή σε γειτονικές τους.

Οι αναλυτές θεωρούν ότι η επιλογή των κρατικών κεφαλαίων θα τονώσει την αγορά ακινήτων. Μπορεί έως το 2007 μόλις το 5% των επενδύσεων που πραγματοποιούνταν στην παγκόσμια αγορά real estate να ήταν από κρατικά επενδυτικά ταμεία, όμως στην παρούσα χρονική στιγμή τα SWFs αναμένεται να αυξήσουν τις σχετικές επενδύσεις τους, ενώ πολύ θετικό είναι το γεγονός ότι αυτά διαθέτουν σημαντική ρευστότητα, που θα αποδειχθεί ισχυρό καύσιμο για να τρέξει η αγορά.

* Αναδημοσίευση από το 605ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 23-27 Οκτωβρίου 2009.