* Αναλυτικά στοιχεία για τις αποδόσεις μετοχών και εναλλακτικών επενδύσεις, οι αποτιμήσεις, η πορεία των κερδών και οι συστάσεις για μετοχικές αγορές και κλάδους δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Σε περιβάλλον οικονομικής ανάκαμψης και ελεγχόμενου πληθωρισμού, εταιρικών κερδών που βελτιώνονται και επεκτατικής πολιτικής εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών, οι επενδύσεις υψηλού κινδύνου συνεχίζουν να καταγράφουν κέρδη και οι αναλυτές εκτιμούν πως η «καλή φάση» των αγορών θα μπορούσε να διαρκέσει έξι μήνες ή και περισσότερο, έως ότου δηλαδή αρχίσει να αποκρυσταλλώνεται η στρατηγική εξόδου των Αρχών από την ποσοτική χαλάρωση.

Παράλληλα, εάν το γύρισμα στην εταιρική κερδοφορία συνεχιστεί, όπως αναμένεται, οι τιμές των μετοχών, με βάση εκτιμήσεις των αναλυτών, θα μπορούσαν να έχουν διψήφια κέρδη στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ διορθώσεις 7% - 8% θα πρέπει να θεωρούνται ευκαιρίες αγορών.

Ήδη, παρά την κατάρρευση των τιμών στο πρώτο τρίμηνο, συνολικά το 2009 οι τίτλοι των αναδυόμενων αγορών σημειώνουν κέρδη 65%, τα εταιρικά ομόλογα 55%, τα εμπορεύματα 35% και οι μετοχές των ανεπτυγμένων αγορών 25%, καθώς οι οικονομολόγοι ανέφεραν πως οι οικονομίες ανακάμπτουν και οι αναλυτές υποστήριξαν ότι η τεράστια ρευστότητα που είναι τοποθετημένη σε επενδύσεις χαμηλών αποδόσεων, σε συνάρτηση με το επερχόμενο γύρισμα των εταιρικών κερδών, ευνοεί τις ριψοκίνδυνες αξίες.

Τον περασμένο Μάρτιο τα μοντέλα της Credit Suisse ανέφεραν πως η πτώση των χρηματιστηρίων είχε οδηγήσει στην τρίτη μεγαλύτερη ευκαιρία αγοράς μετοχών των τελευταίων 150 ετών. Αναλυτές της τράπεζας υποστήριξαν μάλιστα ότι, ενώ κάθε κρίση έχει τις ιδιομορφίες της, η τρέχουσα βρίσκεται πλέον εκπληκτικά κοντά σε μια κλασική τραπεζική κρίση με τα χαρακτηριστικά αυτών του 19ου αιώνα, με μόνη διαφορά την έκταση των τιτλοποιήσεων.

Επίσης, θεωρούν πως το θετικό κλίμα στις αγορές θα μπορούσε να διατηρηθεί τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που θα αρχίσουν οι στρατηγικές εξόδου των Αρχών από την ποσοτική χαλάρωση, ενώ υπενθυμίζουν πως όπως οι καλές ημέρες δεν διαρκούν για πάντα έτσι και οι μακροπρόθεσμες αγορές «ταύρων» γεννιούνται μέσα από περιόδους ισχυρού πόνου.

Οι συνθήκες

Συνολικά λοιπόν σήμερα οι μετοχικές αγορές βρίσκονται σε ανοδική τάση. Οι κλάδοι της ενέργειας, των πρώτων υλών και της βιομηχανίας επωφελούνται περισσότερο από την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη σε πολλές αναδυόμενες αγορές. Οι παραπάνω αγορές διέρχονται ανάκαμψη σχήματος V, καθώς τα πακέτα δημοσιονομικής και νομισματικής στήριξης ωθούν την οικονομική ανάπτυξη λόγω της απουσίας μεγάλου χρέους στον ιδιωτικό και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Επιπλέον, οι τίτλοι των εταιρειών παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ανακτούν τις δυνάμεις τους μετά τη δραματική πτώση που υπέστησαν στα τέλη του 2008 και στις αρχές του 2009.

Οι αμυντικοί τομείς όπως ο χώρος κοινής ωφελείας, οι τηλεπικοινωνίες και η υγεία ακολουθούν με χρονική υστέρηση, καθώς είναι τομείς που σχετίζονται με τους καταναλωτές.

Οι περισσότεροι οικονομικοί δείκτες δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη κερδίζει έδαφος. Πρόδρομοι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, όπως ο δείκτης εμπιστοσύνης του μεταποιητικού κλάδου, έχουν ξεπεράσει το όριο που σηματοδοτεί την ανάκαμψη της οικονομίας. Η παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται σε μηνιαία βάση για τρεις συνεχόμενους μήνες, ενώ το διεθνές εμπόριο, αφού υποχώρησε δραματικά κατά το πρώτο μισό του 2009, βρίσκεται σε ανοδική τροχιά από τον περασμένο Ιούνιο.

Οι οικονομίες της Δύσης επωφελούνται από την αποκατάσταση των αποθεμάτων που επιχειρούν οι εταιρείες, από τα κρατικά πακέτα στήριξης και από τις άρδην βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες (αυξανόμενες τιμές μετοχών, υποχώρηση ασφάλιστρου κινδύνου, μειωμένα επιτόκια).

Αυτοί οι παράγοντες κατατείνουν στην οικονομική ανάπτυξη λίγο κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο στους επόμενους έξι μήνες, ενώ το μεγάλο ερώτημα αφορά στο κατά πόσον είναι προσωρινού χαρακτήρα η ώθηση στην οικονομία που προσδίδουν η αποκατάσταση των αποθεμάτων και τα κρατικά μέτρα στήριξης.

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως η περίοδος που βιώνουμε είναι αυτή που αποκαλείται sweet spot και χαρακτηρίζεται από συνδυασμό βελτιούμενων οικονομικών δεικτών και εταιρικών κερδών και από συνεχιζόμενες επεκτατικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Η πορεία των κερδών στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη κερδίζει συνεχώς έδαφος, ενώ κυμαίνεται σε υψηλά σταθερά επίπεδα στις αναδυόμενες αγορές. Αυτό πιστεύεται πως θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο τρίμηνο ή και εξάμηνο του 2010, αφού οι κεντρικές τράπεζες δεν θα έχουν ακόμα εφαρμόσει αυστηρότερη νομισματική πολιτική.

Άλλοι πάλι θεωρούν πως τώρα τελειώνει μία περίοδος που αποκαλείται ζώνη του λυκόφωτος, η οποία παραδοσιακά παρατηρείται προς το τέλος μιας οικονομικής ύφεσης και όπου οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν ακόμα και αν η κερδοφορία μειώνεται, στηριζόμενες στις φθηνές αποτιμήσεις.

Τώρα υπολογίζεται πως η διαδικασία αυτή θα ολοκληρωθεί οσονούπω και θα εισέλθουμε σε διάστημα ανάκαμψης των εταιρικών κερδών που σχετίζεται με λογικές αποδόσεις στις αγορές. Σε φάσεις ανάκαμψης της κερδοφορίας με βάση την εμπειρία του παρελθόντος οι τιμές των τίτλων θα μπορούσαν να σημειώσουν διψήφια κέρδη στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ διορθώσεις 7% - 8% πρέπει να θεωρούνται ευκαιρίες αγορών.

Τα εταιρικά κέρδη

Η πορεία των εταιρικών κερδών θα καθορίσει και αυτήν των μετοχών το επόμενο διάστημα, λένε οι αναλυτές και το σημαντικό αυτήν τη φορά είναι να δούμε πώς οι επιχειρήσεις θα εισέλθουν σε περίοδο ανάκαμψης των εσόδων τους, ξεπερνώντας έτσι την περίοδο της μείωσης του κόστους, η οποία χαρακτήρισε το β΄ τρίμηνο.

Για τη Citigroup, μέχρι τα τέλη του 2011, ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών της MSCI μπορεί να σημειώσει άνοδο μεγαλύτερη του 30% από τα σημερινά επίπεδα και η άποψη αυτή βασίζεται στην εκτίμηση ότι η ανάκαμψη των εταιρικών κερδών θα φτάσει το 50% - 60%, ενώ υπάρχει ισχυρότερη πιθανότητα η ανάκαμψη της κερδοφορίας να είναι ακόμα καλύτερη και από αυτήν την εκτίμηση.

Για αρκετούς αναλυτές, λοιπόν, οι προοπτικές των χρηματιστηρίων παραμένουν θετικές, παρά την ισχυρή άνοδο από τα χαμηλά του Μαρτίου, καθώς τα εταιρικά κέρδη βελτιώνονται, οι αποτιμήσεις αν και έχουν αυξηθεί (η αναλογία τιμή/κέρδη - P/E - ξεπέρασε τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο) είναι ακόμη ελκυστικές σε σχέση με τα ομόλογα και οι εκροές από αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων συνεχίζονται γιατί οι επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις.

Το δολάριο

Τον δικό της ρόλο διαδραμάτισε και η πτώση του δολαρίου. Όταν η ύφεση άρχισε να σκιάζει τον κόσμο, το αμερικανικό νόμισμα ως «ασφαλές καταφύγιο» σημείωσε σημαντικά κέρδη, όμως μόλις άρχισε να εδραιώνεται η πεποίθηση ότι τα χειρότερα έχουν παρέλθει πήρε και πάλι την κατιούσα.

Οι φήμες σχετικά με την ικανότητά του να διατηρήσει τον ρόλο του ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος και οι φωνές για την ανάγκη διαφοροποίησης των συναλλαγματικών διαθεσίμων των κεντρικών τραπεζών ορισμένων χωρών που εξάγουν πετρέλαιο επίσης το επιβάρυναν.

Όμως, καθώς οι ετήσιες πωλήσεις πετρελαίου είναι μόλις 2,2 τρισ. δολ., δεν μπορούν να επηρεάσουν καταλυτικά την αγορά συναλλάγματος που φθάνει τα 3,2 τρισ. δολ. την ημέρα!

Μακροπρόθεσμα, πάντως, δεν αποκλείεται ορισμένες χώρες του Κόλπου να προχωρήσουν στη δημιουργία καλαθιού νομισμάτων για τις πετρελαϊκές συναλλαγές τους, αλλά αυτό δεν αναμένεται να καθορίσει και το τέλος του δολαρίου, το οποίο, καθώς σήμερα είναι αιχμάλωτο της ποσοτικής χαλάρωσης, ίσως παραμείνει ευάλωτο για κάποιο χρονικό διάστημα.

Πάντως, ο στόχος (μέσος όρος) των αναλυτών για το ερχόμενο δωδεκάμηνο διαμορφώνεται στο 1,42, και η βραχυπρόθεσμη κίνησή του δεν αποκλείεται να φθάσει έως το 1,55 σε σχέση με το ευρώ.

Η υποχώρησή του το τελευταίο εξάμηνο αποδίδεται, μεταξύ άλλων, στην έντονη ανοδική κίνηση των επενδύσεων υψηλού κινδύνου, στην εξάλειψη του επιτοκιακού πλεονεκτήματός του και στον προβληματισμό της αγοράς για τον τρόπο αντιμετώπισης των θεμάτων πληθωρισμού, δημοσιονομικού ελλείμματος και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Η αποδυνάμωσή του πάντως επηρεάζει άμεσα την τιμή του πετρελαίου και των εμπορευμάτων -κυρίως των πολύτιμων μετάλλων- αλλά και των μετοχών, αφού ο εξαμηνιαίος συντελεστής συσχέτισης ευρώ - δολαρίου και του δείκτη S&Ρ 500 των ΗΠΑ διαμορφώθηκε στο υψηλό 0,7 (1=ταυτόσημη πορεία). Έτσι, τυχόν ισχυροποίηση του δολαρίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε διόρθωση των μετοχών.

Ο χρυσός

Παράλληλα με την αποδυνάμωση του αμερικανικού νομίσματος, η αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών οδήγησε και σε άνοδο της τιμής του χρυσού, ο οποίος παραδοσιακά αποτελεί μέσο διαφύλαξης αξίας. Όταν οι προσδοκίες, π.χ., για την πορεία του πληθωρισμού, είναι ανοδικές, οι επενδυτές τείνουν να αγοράζουν χρυσό, αφού η αναμενόμενη πραγματική αξία των μετρητών πέφτει.

Πάντως, ενδεχόμενος ελεγχόμενος πληθωρισμός ίσως να μην είναι αναγκαστικά αρνητική εξέλιξη στα μακροοικονομικά δρώμενα. Καθώς ο κόσμος ετοιμάζεται να βγει από τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση, η νέα εποχή βρίσκει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τα κράτη με τεράστια χρέη, με αποτέλεσμα πολλές κυβερνήσεις να είναι αντιμέτωπες με δύσκολες αποφάσεις για τους φορολογουμένους.

Ωστόσο, σύμφωνα με τη Schroders, τα μέτρα που έχουν ληφθεί δημιουργούν τις προϋποθέσεις για έναν δομικά υψηλότερο πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια, ο οποίος θα μπορούσε να περιορίσει τα χρέη καθώς, με βάση μελέτη της Societe Generale, με μέσο πληθωρισμό στο 4% την ερχόμενη δεκαετία, το χρέος των νοικοκυριών, των εταιρειών και των κρατών θα μπορούσε να μειωθεί κατά 1/3.

Αν και επίπεδα πληθωρισμού στο 4% λέγεται ότι αποτελούν το «κατώφλι πόνου» που θα μπορούσε να πλήξει ορισμένες αξίες, όπως τις μετοχές, και να ευνοήσει άλλες, όπως τα τιμαριθμοποιημένα ομόλογα, συνολικά υψηλότερος δομικά (αλλά ελεγχόμενος) πληθωρισμός θα μπορούσε να απαλύνει τα χρέη του κόσμου, περιορίζοντας έτσι και τον αντίκτυπο από τις αναγκαίες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες αλλά και από την αύξηση της φορολογίας. 

* Αναλυτικά στοιχεία για τις αποδόσεις μετοχών και εναλλακτικών επενδύσεις, οι αποτιμήσεις, η πορεία των κερδών και οι συστάσεις για μετοχικές αγορές και κλάδους δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".   

** Αναδημοσίευση από το 604ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 16 - 20 Οκτωβρίου 2009.