Στο κράτος στρέφονται οι εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου -τα γνωστά venture capitals- για να βρουν ρευστότητα για τις τεχνολογικές εταιρίες και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις που ελέγχουν. Πρόκειται για σοβαρή αλλαγή στη φύση της συγκεκριμένης αγοράς, η οποία έως τώρα είχε μείνει μακριά από τις κρατικές ενισχύσεις και τις δεσμεύσεις που αυτές συνεπάγονται.

Ειδικότερα, τα venture capitals αναζητούν και χρηματοδοτούν ό,τι πιο μοντέρνο, ψάχνοντας "διαμάντια" στον σωρό της νεοτερικότητας. Οι επενδύσεις των venture capitals έχουν διάρκεια ζωής το ανώτερο μία δεκαετία, αφού τα κεφάλαια προσδοκούν να αντλήσουν κέρδη όταν οι επιχειρήσεις πουληθούν ή εισαχθούν στο χρηματιστήριο.

Η μεγάλη έκρηξη των venture capitals έγινε στις αρχές του αιώνα. Μόνο το 2001 οι επενδύσεις σε εταιρίες επιχειρηματικού κεφαλαίου είχαν φτάσει τα 51,2 δισ. δολάρια. Όμως, το σκάσιμο της "φούσκας" του Διαδικτύου ανέκοψε τον ρυθμό των επενδύσεων με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας της εταιρίας συμβούλων Ernst&Young, το 2002 να επενδυθούν σε venture capital 28,6 δισ. δολάρια και το 2003 περίπου 27 δισ. Το 2004 οι επενδύσεις κινήθηκαν εκ νέου ανοδικά φτάνοντας τα 29 δισ. και στη συνέχεια στο 2005 ανήλθαν στα 30,9 δισ., ενώ το 2006 έφτασαν στα 32,5 δισ. δολάρια.

Όμως, η πιστωτική κρίση από το 2007 έριξε τις σχετικές επενδύσεις σχεδόν κατά τα 2/3 και πλέον οι νεοσύστατες τεχνολογικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αναζήτηση ρευστότητας, με αποτέλεσμα αρκετές από αυτές να βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης.

Τα προβλήματα, βέβαια, είναι μεγάλα στις ανεπτυγμένες αγορές των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αφού οι επενδύσεις των venture capitals στις αγορές της Ασίας πηγαίνουν πολύ καλύτερα, καθώς μπορούν να αντλούν ρευστότητα, ενώ στηρίζονται και σε ποιοτικά υψηλό αλλά και ταυτόχρονα φτηνό επιστημονικό δυναμικό.

Σανίδα σωτηρίας

Έτσι, στις ΗΠΑ παρουσιάζονται σαν σανίδα σωτηρίας τα 60 δισ. δολάρια που προορίζονται από την κυβέρνηση Ομπάμα σε τομείς στους οποίους ουσιαστικά εξειδικεύονται τα venture capitals, δηλαδή στις τεχνολογίες συστημάτων πληροφορικής, στις τεχνολογίες μείωσης των ρύπων και της καύσης ορυκτών καυσίμων, στο Internet, ενώ ένα σημαντικό σκέλος κατευθύνεται προς τη βιοτεχνολογία.

Το αμερικανικό πρόγραμμα της αμερικανικής κυβέρνησης επενδύει σε καθαρή τεχνολογία για το περιβάλλον, στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, στη διάδοση των ευρυζωνικών υπηρεσιών και στην τεχνολογία πληροφορικής στον τομέα της υγείας.

Τα κυβερνητικά κονδύλια παρουσιάζονται σαν μάννα εξ ουρανού προσφέροντας στήριξη στις εταιρίες των venture capitals. Στο πλαίσιο αυτό πολλοί διαχειριστές προβάλλουν το επιχείρημα ότι ο κλάδος θα πρέπει να ενισχυθεί ακριβώς όπως συνέβη με την αυτοκινητοβιομηχανία και τον τραπεζικό χώρο. Ήδη, στην Ουάσιγκτον επιχειρείται προσέγγιση των κυβερνητικών συμβούλων, ώστε να ενισχυθεί και ο συγκεκριμένος κλάδος.

Ταυτόχρονα, διαχειριστές venture capitals προσλαμβάνουν εταιρίες νομικών συμβούλων ή παρακολουθούν ακόμη και σεμινάρια με σκοπό να βοηθήσουν τις επενδύσεις τους να πάρουν μερίδιο από το κυβερνητικό πακέτο. Επίσης, αναζητούν τρόπους, ώστε μέσω των κρατικών χρημάτων, να χρηματοδοτηθούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες.

Το θέμα, φυσικά, που εγείρεται είναι κατά πόσον οι επενδύσεις των venture capitals μπορούν να τύχουν κρατικής ενίσχυσης και κατά συνέπεια κρατικού ελέγχου, γεγονός που δεν συνάδει με τη φύση των ριψοκίνδυνων αυτών επενδύσεων. Βέβαια, η πιστωτική κρίση άλλαξε πολλά και όταν το σύστημα διασώζεται ύστερα από  επενδύσεις υψηλού ρίσκου, γιατί να μη συμβεί το ίδιο και με τα venture capitals;

Αγαθό...πρώτης ανάγκης η Τεχνολογία

Ιδιαίτερες αντοχές έχει δείξει ο τεχνολογικός κλάδος στην ύφεση, καθώς η ζήτηση για τεχνολογικά προϊόντα παρέμεινε σε ικανοποιητικά επίπεδα για μεγάλο διάστημα από την έναρξη της ύφεσης στα τέλη του 2007. Και από τη στιγμή που φέτος οι εταιρίες αρχίσουν να αυξάνουν τις επενδύσεις τους στο πλαίσιο της γενικότερης ανάκαμψης των δυτικών οικονομιών, η κατάσταση στις επιχειρήσεις της νέας τεχνολογίας θα βελτιώνεται.

Η Goldman Sachs πρόσφατα προέβλεπε πως ο τομέας hardware θα είναι ο πρώτος που θα ευνοηθεί από τις νέες επενδύσεις, όταν η οικονομία θα αρχίσει να βελτιώνεται.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι τεχνολογικές δαπάνες το 2008 ενισχύθηκαν παγκοσμίως κατά 6%. Η αύξηση των δαπανών, εν μέσω κρίσης, αποδίδεται στη διείσδυση της τεχνολογίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, υποκαθιστώντας εν μέρει ακόμη και θέσεις εργασίας. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό πως ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι οι τεχνολογικές εταιρίες είναι πλέον το ίδιο ανθεκτικές στην κρίση με τις επιχειρήσεις αγαθών πρώτης ανάγκης όπως τα τρόφιμα.

Το ίδιο δυναμικά είναι και τα έως τώρα στοιχεία για το 2009. Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Βιομηχανίας Ημιαγωγών οι πωλήσεις ημιαγωγών το δεύτερο τρίμηνο ήταν αυξημένες κατά 17% παγκοσμίως. Τον Ιούνιο οι πωλήσεις παρουσίασαν άνοδο 3,7% έναντι του Μαΐου και για τέταρτο διαδοχικό μήνα, γεγονός που οδήγησε τα στελέχη της ένωσης να εκτιμήσουν ότι η βιομηχανία επιστρέφει σε φυσιολογικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Η βελτίωση των πωλήσεων στους ημιαγωγούς αποτυπώνεται στην ενίσχυση της ζήτησης από μία σειρά κλάδους όπως των κατασκευαστών προσωπικών υπολογιστών και εκείνων των κινητών τηλεφώνων.

Το κλίμα παρουσιάζεται επίσης καλύτερο και ως προς τις προβλέψεις των επιχειρηματικών στελεχών για το άμεσο μέλλον. Τελευταία έρευνα της UBS, σε επικεφαλής τμημάτων τεχνολογίας πληροφορικής επιχειρήσεων από διαφόρους κλάδους, έδειξε ότι τα στελέχη αναθεωρούν τις αρνητικές τους εκτιμήσεις, ακόμα κι αν θεωρούν πως είναι νωρίς για δυναμική ανάπτυξη της αγοράς.

Συγκεκριμένα, ενώ στις αρχές του δευτέρου τριμήνου τα στελέχη αμερικανικών επιχειρήσεων ανέμεναν ότι φέτος οι τεχνολογικές δαπάνες θα μειωθούν από 5% έως 10%, τώρα έχουν περιορίσει την απαισιοδοξία τους κάνοντας λόγο για πτώση 1,3% στις ΗΠΑ και 3,4% στην Ευρώπη. Για το 2010 τα ίδια στελέχη εκτίμησαν ότι πλέον οι επενδύσεις στον τομέα της πληροφορικής στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη θα μειωθούν κατά 2% από 5%, που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη.

Οι αναλυτές πάντως θεωρούν πως το επόμενο διάστημα του 2009 θα είναι στάδιο σταθεροποίησης, ενώ τα πρώτα σημάδια ισχυρής ανάκαμψης των δαπανών για τεχνολογικό εξοπλισμό θα ξεκινήσουν από το δεύτερο τρίμηνο του 2010, για να αρχίσει να καταγράφεται ένας νέος ανοδικός κύκλος από το δεύτερο εξάμηνο της επόμενης χρονιάς.

* Αναδημοσίευση από το 595ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 13 - 18 Αυγούστου 2009.