Από τη Lehman μέχρι την Texaco, η Ιστορία έχει δει πανίσχυρες εταιρίες να καταρρέουν μέσα σε μία νύχτα, παρασύροντας μαζί τους στην άβυσσο δεκάδες χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια και θέσεις εργασίας. Τελευταίο θλιβερό παράδειγμα η General Motors, η επί δεκαετίες Νο1 αυτοκινητοβιομηχανία της Αμερικής, που κατεβάζει ρολά με ενεργητικά στοιχεία περίπου 90 δισ. δολ. και χρέη 170 δισ. δολαρίων. 

Στην παρουσίαση που ακολουθεί, περιγράφονται συνοπτικά οι 10 χρεοκοπίες που κλόνισαν περισσότερο τις ΗΠΑ, αλλάζοντας τον ρου της επιχειρηματικής ιστορίας στην ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη. Η κατάταξη γίνεται με βάση το ύψος των ενεργητικών στοιχείων που κατέθεσαν οι επιχειρήσεις στις αιτήσεις τους για υπαγωγή σε καθεστώς πτώχευσης. Τα στοιχεία προέρχονται από την ιστοσελίδα CNN.money.


Lehman Brothers

Κατάταξη: 1
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 15/9/08
Ενεργητικά: 691 δισ. δολ.

Ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της τρέχουσας ύφεσης είναι η κατάρρευση της κάποτε αξιοσέβαστης (και κάποτε 4ης ισχυρότερης) επενδυτικής εταιρίας της Wall Street, που χρεοκόπησε τον Σεπτέμβριο του 2008, στη μεγαλύτερη πτώχευση της αμερικανικής ιστορίας. Οι χρηματιστηριακές και οι επενδυτικές επιχειρήσεις της βορείου Αμερικής πωλήθηκαν στη βρετανική τράπεζα Barclays. Κάποιες άλλες αμερικανικές μονάδες, όπως η εταιρία διαχείρισης περιουσίας Neuberger - Berman, συνέχισαν να λειτουργούν ως ανεξάρτητες επιχειρήσεις. Εξαιτίας της διεθνούς εμβέλειας της εταιρίας, οι διαδικασίες χρεοκοπίας είναι περίπλοκες και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, έχοντας ως αποτέλεσμα μέχρι στιγμής τη διακοπή λειτουργίας 80 θυγατρικών της τράπεζας.


Washington Mutual

Κατάταξη: 2
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 26/9/08
Ενεργητικά: 327,9 δισ. δολ.

Εν μέσω πανικού, οι πελάτες της Washington Mutual σήκωσαν καταθέσεις πάνω από 16 δισ. δολ. μέσα σε 10 μέρες από την τράπεζα, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να κατασχέσει τα τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία του οίκου και να τα πουλήσει στην JP Morgan Chase προς 1,9 δισ. δολ. Την επόμενη μέρα, η WaMu αιτήθηκε προστασίας από τους πιστωτές. Ο οίκος που ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος στον κλάδο savings and loan και έκτος στον τραπεζικό χώρο, σήμερα είναι η σκιά του εαυτού του. Η εταιρία έχει καταθέσει προσφυγή κατά των Αρχών (FDIC) για ακατάλληλη κατάσχεση και ζητά αποζημίωση 13 δισ. δολαρίων.


WorldCom

Κατάταξη: 3
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 21/7/02
Ενεργητικά: 103,9 δισ. δολ.

Το άλλοτε Νο 2 της αμερικανικής αγοράς υπεραστικής τηλεφωνίας κατέθεσε αίτηση χρεοκοπίας μετά την αποκάλυψη λογιστικού σκανδάλου ύψους 11 δισ. δολαρίων. Το 2003 μετονομάστηκε σε MCI (το όνομα μιας από τις εταιρίες που είχε εξαγοράσει) και αναδύθηκε από το καθεστώς χρεοκοπίας έναν χρόνο αργότερα. Το 2005 η MCI εξαγοράστηκε από τη Verizon Communications προς 7,6 δισ. δολ. και ο πρώην επικεφαλής της καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλακή για απάτη, συνωμοσία και πλαστογραφίες. Εκτίει μέχρι και σήμερα την ποινή του.


General Motors

Κατάταξη: 4
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 1/6/09
Ενεργητικά: 91 δισ. δολ.

Ο κολοσσός της αυτοκινητοβιομηχανίας, που ήταν επί πολλά χρόνια η μεγαλύτερη αμερικανική εταιρία και βασίλευε στο Fortune 500, αιτήθηκε χθες υπαγωγής σε καθεστώς χρεοκοπίας. Το πιθανότερο αποτέλεσμα της αναδιοράγνωσης της εταιρίας θα είναι η δημιουργία μιας νέας επιχείρησης, που θα κρατήσει τις μάρκες Chevy, Cadillac, Buick και GMC. Οι υπόλοιπες μάρκες που δεν έχουν καλή εμφάνιση, όπως η Pontiac, η Saturn, η Hummer, η Saab και η Opel ίσως κρατηθούν ξεχωριστά, ίσως πωληθούν σε ξένους και ίσως ακόμα απλώς κλείσουν. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η αμερικανική κυβέρνηση θα κατέχει 72,5% της νέας εταιρίας και το σωματείο των εργαζομένων United Auto Workers το 17,5%.


Enron

Κατάταξη: 5
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 2/12/01
Ενεργητικά: 65,5 δισ. δολ.

Το ξέσπασμα του ηχηρού σκανδάλου της "δημιουργικής λογιστικής" κατέστρεψε το 2001 τη μεγαλύτερη εταιρία ενέργειας, ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου της Αμερικής. Ύστερα από μια μακρά και δύσκολη διαδικασία, που συγκέντρωσε το περισσότερο ενδιαφέρον απ' όλες, η Enron βγήκε από την προστασία τρία χρόνια αργότερα. Πολλά κορυφαία στελέχη της καταδικάστηκαν με τις κατηγορίες λόγω των χρηματιστηριακών και των λογιστικών σκανδάλων. Το σκάνδαλο Enron "έριξε" και τον λογιστικό οίκο Arthur Andersen, ενώ οδήγησε στο διάταγμα 2002 Sarbanes - Oxley, που έθεσε νέα στάνταρ για τις εισηγμένες. Το 2007 η Enron μετονομάστηκε σε Enron Creditors Recovery Corp. με στόχο να ρευστοποιήσει τα εναπομείναντα ενεργητικά της.


Conseco

Κατάταξη: 6
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 17/12/02
Ενεργητικά: 61 δισ. δολ. 

Έπειτα από χρόνια κακής διαχείρισης, η χρηματοοικονομική και ασφαλιστική εταιρία συσσώρευσε χρέη 8 δισ. δολ. και υποχρεώθηκε σε χρεοκοπία. Αναδιοργάνωσε και μείωσε το χρέος στο 1,4 δισ. δολ. και επέστρεψε στην αγορά έναν χρόνο αφότου πώλησε τον χρηματοοικονομικό βραχίονα. Η Conseco σήμερα πωλεί ασφάλεια ζωής και επικουρική περίθαλψη σε πάνω από 4 εκατομμύρια πελάτες. Λόγω πολλών μειονεκτημάτων στο σύστημα εκκαθάρισης, η αναδιοργάνωση της Conseco προκάλεσε μεταρρύθμιση στην αγορά credit default swap. Πρόσφατα, ο υπουργός Οικονομικών κ. Timothy Geithner ζήτησε μεγαλύτερη ρύθμιση, τονίζοντας ότι τα παράγωγα over-the-counter θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμα σε χρηματιστήρια και οι dealers να υπόκεινται στην ομοσπονδιακή εποπτεία.


Chrysler

Κατάταξη: 7
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 30/4/09
Ενεργητικά: 39 δισ. δολ.

Ο Πρόεδρος κ. Μπαράκ Ομπάμα υποχρέωσε την Chrysler σε χρεοκοπία, ως αποτέλεσμα της οποίας η αυτοκινητοβιομηχανία να δημιουργεί σήμερα συμμαχία με την ιταλική Fiat. Το σωματείο εργαζομένων της αυτοκινητοβιομηχανίας θα αναλάβει τον έλεγχο της εταιρίας και η αμερικανική κυβέρνηση θα διαθέσει έως 12 δισ. δολ. στην εταιρία. Πριν από δύο χρόνια η Chrysler είχε πουληθεί στο private equity Cerberus Capital Management έπειτα από μία δεκαετία στα χέρια της γερμανικής Daimler - Benz. Το 1979 η Chrysler γλίτωσε παρά τρίχα την πτώχευση, χάρη στην αμερικανική κυβέρνηση που εγγυήθηκε δάνεια 1,5 δισ. δολ. τα οποία επιστράφηκαν το 1983.


Thornburg Mortgage

Κατάταξη: 8
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 1/5/09
Ενεργητικά: 36,5 δισ. δολ.

Η εταιρία επενδύσεων σε real estate και κορυφαία στη στεγαστική πίστη υπέστη πλήγμα από την κρίση του subprime το 2007, καθώς η μετοχή της διολίσθησε στα τάρταρα και οι πιστωτικές αγορές πάγωσαν. Για να αποτρέψει την κατάρρευση σταμάτησε να δέχεται αιτήσεις δανείων και παράλληλα προσπάθησε να συγκεντρώσει κεφάλαια μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. Τον επόμενο χρόνο έγινε συμβιβασμός με τους πιστωτές, αλλά φέτος, την 1η Απριλίου, η Thornburg ανακοίνωσε ότι τελικώς το "κλείνει το μαγαζί" και υπάγεται στο άρθρο 11 περί χρεοκοπίας, για να πουλήσει τα εναπομείναντα ενεργητικά της.


Pacific Gas and Electric Co.

Κατάταξη: 9
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 6/4/01
Ενεργητικά: 36 δισ. δολ.

Η απελευθέρωση των αγορών ενέργειας της Καλιφόρνιας, που προκάλεσε τα θρυλικά μπλακάουτ το 2000 και το 2001, "περιείχε" επίσης τη διάσωση της Southern California Edison και τη χρεοκοπία της PG&E, κορυφαίας εταιρίας παροχής ενέργειας σε νοικοκυριά και σε βιομηχανίες. Εξαιτίας της περιορισμένης παραγωγικής δυνατότητας και του υψηλού κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού, η εταιρία υποχρεώθηκε σε πτώχευση τον Απρίλιο του 2001. Ο τότε κυβερνήτης της Καλιφόρνιας χρησιμοποίησε κρατικό χρήμα για τη διάσωση της επιχείρησης, προκαλώντας έναν σαματά ο οποίος τελικά του στοίχισε τη θέση του. Η PG&E βγήκε από τη χρεοκοπία τον Απρίλιο του 2004, αφού επέστρεψε 10,2 δισ. δολ. στους πιστωτές. Σήμερα, παρέχει φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό σε 15 εκατομμύρια πελάτες.


Texaco

Κατάταξη: 10
Ημερομηνία αίτησης χρεοκοπίας: 12/4/87
Ενεργητικά: 34,9 δισ. δολ.

Η Texaco είχε νικήσει την Pennzoil στη μάχη για την εξαγορά της Getty Oil το 1984, διαταράσσοντας μία συμφωνία που είχε ήδη ολοκληρωθεί. Η Pennzoil μήνυσε την Texaco και κέρδισε 10 δισ. δολ. από την αγωγή. Το τίμημα μειώθηκε αργότερα στο 1 δισ. δολ. αλλά το 1987 το Εφετείο ενέκρινε το αρχικό ποσό και επειδή η Texaco δεν ήταν σε θέση να πληρώσει τα χρήματα στην Pennzoil κατέθεσε αίτηση χρεοκοπίας. Ακολούθησαν πολλές προσφυγές μετόχων, που ισχυρίζονταν ότι έγιναν κακοί χειρισμοί στην υπόθεση της συγχώνευσης Getty. Αργότερα, η Texaco και η Pennzoil έκαναν συμβιβασμό στα 3 δισ. δολ. και οι προσφυγές των μετόχων απορρίφθηκαν. Η Texaco βγήκε από το καθεστώς χρεοκοπίας το 1988 και εξαγοράστηκε από τη Chevron το 2001 προς 39 δισ. δολάρια.