Είναι τόσο ευρεία και πολυσύνθετη η αναδιάταξη δυνάμεων που συντελείται διεθνώς σε κάθε επίπεδο (οικονομικό, γεωπολιτικό και όχι μόνο) που μερικές φορές οι λεπτομέρειες μπορεί να κάνουν τη διαφορά. Φίλος της στήλης "Εκηβόλος" άρχισε από το αυτονόητο, από το γεγονός δηλαδή πως το αμερικανικό χρηματοοικονομικό σύστημα έχει πια αλλάξει.

Η αρχή, να θυμηθούμε, έγινε με την κατάρρευση της Bear Stearns, που εξαγοράστηκε τελικά από την JP Morgan (σε τιμές χαμηλότερες της αξίας της) λόγω των πιεστικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε και την άρνηση ΟΛΩΝ -συμπεριλαμβανομένης και της Fed- να προχωρήσουν σε βραχυχρόνιο δανεισμό της.

Βέβαια, η ίδια η Fed διευκόλυνε όσον αφορά στην εξεύρεση της απαραίτητης ρευστότητας την JPM για να φέρει εις πέρας την εξαγορά της B.S. Προς άρση των παρεξηγήσεων, θα πρέπει να υπενθυμιστεί πως η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα δεν είναι ομοσπονδιακή (με την κρατική έννοια του όρου) αλλά ιδιωτική και στη μετοχική της σύνθεση συμμετέχουν είτε άμεσα είτε έμμεσα μεγάλες παραδοσιακές οικογένειες.

Ονόματα των Rockefeller, Rothschild κ.ά. ανήκουν στον όμιλο, ο οποίος έχει το αποκλειστικό δικαίωμα ελέγχου της κυκλοφορίας χρήματος σε ομοσπονδιακό επίπεδο στις ΗΠΑ, ενώ οι αποφάσεις για θέματα στρατηγικής λαμβάνονται από το Διευθυντήριο και όχι από την κεντρική κυβέρνηση της Ουάσιγκτον.

Προσπάθειες για τη μεταφορά εξουσιών σε κυβερνητικό επίπεδο είχαν γίνει επί των ημερών του Franklin Delano Roosevelt (περίοδος του New Deal, με σχετική αναφορά και στο Conscience of a liberal Paul Krugman, το 2007), ενώ τελευταίος προσπάθησε κάτι ανάλογο ο John F. Kennedy (για τους πιο... άρρωστους αρκετά ενδιαφέροντα αναφέρονται στην ιστοσελίδα www.urbanlegends.gr Αβραάμ Λίνκολν vs Τζον Κένεντι).

Οι τρεις... σωματοφύλακες

Για να επανέλθουμε, όμως, όπως μας θυμίζει ο φίλος, ακολούθησαν η πτώχευση του ιστορικού κολοσσού Lehman Brothers, η κατάρρευση του μεγαλύτερου πιστωτή ενυπόθηκων δανείων IndyMac Bank καθώς και η εξαγορά της Fannie Mae και της Freddie Mac σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Η εικόνα σχηματοποιήθηκε περισσότερο με την απορρόφηση της Merrill Lynch από την Bank of America και τη συμμετοχή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σε ποσοστό 80% στη μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία στον κόσμο, την AIG.

Ύστερα από όλα αυτά στις ΗΠΑ έχουν μείνει πλέον μόλις τρεις κύριοι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι, η Goldman Sachs, η JP Morgan και η Morgan Stanley, οι οποίοι, αν και καλούνται να επιβιώσουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες (συνεχίζουν να απολαμβάνουν τη φροντίδα της Ουάσιγκτον), βρίσκονται στην ευχάριστη θέση να μοιραστούν αναλογικά πολύ μεγαλύτερη πίτα εσόδων και ρευστότητας.

Για τον πρώτο (Goldman Sachs) υπενθυμίζεται πως υπήρξε ο δεύτερος μεγαλύτερος υποστηρικτής της προεκλογικής εκστρατείας του κ. Barack Obama και πρώην στελέχη του κατείχαν υψηλές θέσεις στην αμερικανική κυβέρνηση τα προηγούμενα χρόνια, με αποκορύφωμα την εύνοια για τον διορισμό του κ. Henry Paulson ως υπουργού Οικονομικών.

Η επιχείρηση του JP Morgan

Ο δεύτερος οίκος (η JP Morgan), τον οποίο στην Ελλάδα τον θυμόμαστε περισσότερο από την περιβόητη υπόθεση των ομολόγων, με την τωρινή του μορφή προέκυψε μετά τον περίφημο "γάμο του αιώνα" με την Chase Manhattan Corp. το 2000.

Πλέον πρόκειται για κολοσσό με συνολικά κεφάλαια που επισήμως ξεπερνούν το 1,3 τρισ. δολάρια (περίπου τέσσερις φορές το ελληνικό ΑΕΠ) και με περισσότερους από 120.000 εργαζομένους διεθνώς.

Οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί αρχίζουν να υπολογίζουν συμβολικά τη ζωή της τράπεζας από το 1837, χρονιά γέννησης του John Piermont Morgan στο Χάρτφορντ του Κονέκτικατ. Το 1856 πηγαίνει για μεταπτυχιακά στην Ελβετία όπου κάνει τις πρώτες γνωριμίες με βρετανικούς τραπεζικούς κύκλους, το 1860 ιδρύει την πρώτη δική του εταιρεία, την J. Piermont Morgan & Company, και τα επόμενα χρόνια στη διάρκεια του εμφυλίου βγάζει τα πρώτα εκατομμύριά του συμμετέχοντας, όπως λένε, σε λαθραίο εμπόριο πολεμικού υλικού από την Ευρώπη.

Το 1871, ώριμος τραπεζίτης, συνεταιρίζεται με τον επίσης αγγλόφιλο (WASP) οίκο των Drexel από τη Φιλαδέλφεια με τον οποίο ιδρύει την Drexel, Morgan & Company, το βασικότερο όχημα της καριέρας του, που το 1895 μετονομάζεται επισήμως σε JP Morgan & Company.

Στο γύρισμα του αιώνα ο Τζέι Πι είχε τον έλεγχο περισσότερων από 1,2 δισ. δολάρια, για τη συγκέντρωση των οποίων μετήλθε νέων μεθόδων για τις οποίες του προσέδωσαν το παρατσούκλι robber baron (κάτι σαν βαρόνου-ληστή). Η χαρακτηριστικότερη από αυτές έμεινε στην Ιστορία με το όνομα της... morganization και αφορούσε στη συγκέντρωση μέσω της επιθετικής εξαγοράς προβληματικών επιχειρήσεων.

Ωστόσο, τα πολλά λεφτά η οικογένεια Morgan τα έβγαλε... δανείζοντας προβληματικές κυβερνήσεις. Το 1870 όταν ξέσπασε ο γαλλογερμανικός πόλεμος η τράπεζα φρόντισε να δανείσει το Παρίσι με μεγάλα ποσά προφανώς με επαχθείς όρους. Στα χρόνια που ακολούθησαν "έσωσαν" και το αμερικανικό κράτος κατά τη διάρκεια των χρηματοπιστωτικών κρίσεων.

Οι... διασώσεις είχαν βέβαια ξεκινήσει νωρίτερα, όταν το 1877 ο ιδρυτής είχε αγοράσει αμερικανικά κρατικά ομόλογα αξίας 260 εκατ. δολαρίων, ενώ στη δεκαετία του 1890 όταν οι ΗΠΑ ξέμειναν από χρυσό αγόρασε άλλα 200 εκατ. δολάρια σε ομόλογα.

Οι μέθοδοι όμως ήταν τέτοιες που ανάγκασαν τον Τζέι Πι να επενδύσει τεράστια ποσά στην υποψηφιότητα του ρεπουμπλικανού Γουίλιαμ Μακ Κίνλεϊ, αποφεύγοντας τις δικαστικές διώξεις που του "υποσχόταν" ο δημοκρατικός υποψήφιος.

Ο Γ.Μ. Κίνλεϊ εξελέγη δύο φορές και η οκταετής θητεία του στον Λευκό Οίκο έχει μείνει μέχρι σήμερα ως η πρώτη "αγορασμένη" στην Ιστορία των ΗΠΑ. Η οικογένεια έσωσε την αμερικανική κυβέρνηση και το 1907 από ακόμη ένα κραχ που ονομάστηκε "πανικός του 1907".

Η διαδρομή συνεχίστηκε διαμέσου πολέμων και κρίσεων, καθιστώντας πλέον τον όμιλο ανώτερο τόσο από τη Citigroup όσο και από την Bank of America...