Την περασμένη εβδομάδα με μια πολύ σίγουρη δήλωση η Κίνα αποκάλυψε σε πόσες κινήσεις προβλέπει να γίνεται το "ρουά ματ" στη σκακιέρα των διεθνών ισοτιμιών. Και έχει στήσει ήδη πολλά "πιόνια" για την ανάπτυξη της στρατηγικής της.

Λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής του Group of 20 στο Λονδίνο, το Πεκίνο ανακοίνωσε ότι η παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου θα πρέπει να λήξει και το αμερικανικό νόμισμα χρειάζεται να αντικατασταθεί από ένα νέο, αναθεωρημένο Special Drawing Right. Το SDR είναι η νομισματική μονάδα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και κατά το Πεκίνο έχει τη δυνατότητα να γίνει ένα νέο "υπερνόμισμα" στα θησαυροφυλάκια των κεντρικών τραπεζών του πλανήτη, αποκαθηλώνοντας το δολάριο.

Η ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ SDR

Το σχέδιο που ανακοίνωσε το Πεκίνο, που κοινοποιήθηκε διά στόματος του κεντρικού τραπεζίτη κ. Zhou Xiaochuan, είναι τολμηρό, "ψαγμένο" και με όραμα. Είναι επίσης ολωσδιόλου εξωπραγματικό, όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος του Reuters, κ. Alan Wheatley.

Πίσω από τις λέξεις, το πολιτικό μήνυμα του κ. Zhou Xiaochuan είναι ολοκάθαρο: καθώς η κρίση του καπιταλισμού ροκανίζει την αμερικανική επιρροή, η Κίνα χάνει την πίστη της στο δολάριο και πιστεύει ότι οι καιροί είναι ώριμοι ώστε να αναλάβει το γουάν τον δίκαιο ρόλο του ως κορυφαίας νομισματικής μονάδας στον πλανήτη. Το SDR είναι απλώς ένα δυνατό πιόνι, που όμως θα θυσιαστεί στην πορεία του παιχνιδιού.

ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ…

Η δήλωση του κ. Zhou Xiaochuan για το SDR "εχει πράγματι τη δυνατότητα να οδηγήσει σε μία από τις πιο βαθιές μεταρρυθμίσεις στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα τις ερχόμενες δεκαετίες", δηλώνει ο αναλυτής της Deutsche Bank.

Φυσικά με 5.000 ιστορίας πίσω του το Πεκίνο είναι προετοιμασμένο για μακροχρόνιο παιχνίδι. Ο κ. Zhou Xiaochuan ήξερε ότι το δοκιμαστικό του "χαρτί", το SDR, θα καεί αμέσως όπως και έγινε - αν εξαιρέσουμε την υποστήριξη της Ρωσίας. Το Πεκίνο αντιλαμβάνεται ότι ένα νόμισμα δεν χάνει την παγκόσμια κυριαρχία του μέσα σε μια σύνοδο κορυφής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν μεγαλύτερες σε οικονομικό μέγεθος από τη Βρετανία στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά και πέρασαν πολλές δεκαετίες και δύο παγκόσμιοι πόλεμοι για να "στεγνώσουν" τα θησαυροφυλάκια της Αγγλίας και η πολιτική της ισχύς, καθώς και να υποκαταστήσει το δολάριο τη στερλίνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υπάρχει περίπτωση να εγκαταλείψουν τον τίτλο τους εύκολα.

"ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ" ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ

Στη σκακιέρα πάντως, η Κίνα έχει ήδη αναπτύξει βαρυσήμαντα πιόνια με τα οποία σκοπεύει να ανοιχτεί στο παιχνίδι. Πράγματι, το Πεκίνο έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη δραστηριότητα στη, συνήθως ανιαρή, περιοχή της εμπορικής χρηματοδότησης.

Από τα μέσα Δεκεμβρίου, η Κίνα έχει υπογράψει συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων (currency swaps) συνολικής αξίας 650 δισ. γουάν (95 δισ. δολ.) με τις κεντρικές τράπεζες της Νοτίου Κορέας, της Μαλαισίας, της Ινδονησίας, του Χονγκ Κονγκ, της Λευκορωσίας και πολύ πρόσφατα της Αργεντινής. Διπλωματικοί κύκλοι αναφέρουν ότι έρχονται και άλλες συμφωνίες.

Ο άμεσος στόχος είναι "να λαδωθούν οι τροχοί" του διεθνούς εμπορίου. Οι εισαγωγείς στις παραπάνω χώρες θα μπορούν να πληρώνουν τα κινεζικά αγαθά σε γουάν αντί για δολάρια. Αλλά οι επιπτώσεις μπορεί να φτάσουν πολύ πιο μακριά: αν συνηθίσουν οι Ασιάτες πελάτες σε αυτή την πρακτική, το γουάν θα εξελιχθεί σε περιφερειακό νόμισμα και θα προσφέρει στο Πεκίνο το στάτους και την επιρροή που αυτό σημαίνει.

Επιπλέον, εάν συνηθίσουμε με τη διεθνοποίηση του γουάν στο εμπόριο, με τον καιρό το Πεκίνο θα είναι πιο θετικό στην ιδέα της μετατρεψιμότητας του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, που είναι απαραίτητη συνθήκη για να καταστεί το γουάν τμήμα ενός νέου SDR. Αναπόφευκτα, η αποτίμηση και η εκκαθάριση εμπορικών λογαριασμών σε γουάν θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη χρήση του κινεζικού νομίσματος στο εξωτερικό για χρηματοοικονομικούς και επενδυτικούς σκοπούς.

Ο "ΠΙΛΟΤΟΣ"

Υπάρχει ένα σχέδιο το οποίο θα εφαρμοστεί σύντομα στο Χονγκ Κονγκ και ίσως εξελιχθεί σε "πιλότο" για την απελευθέρωση του γουάν. Σε αυτό το σχέδιο προβλέπεται να διεκπεραιώνεται το εμπόριο μεταξύ του Χονγκ Κονγκ και της επαρχίας της ηπειρωτικής Κίνας Γκουαγκντόγκ σε γουάν, αντί για δολάρια ΗΠΑ ή δολάρια Χονγκ Κονγκ. Το swap 200 δισ. γουάν που υπέγραψαν η Κίνα και το Χονγκ Κονγκ τον Ιανουάριο θα δημιουργήσει το αρχικό απόθεμα κινεζικού νομίσματος που χρειάζεται ώστε να πληρωθούν τα τιμολόγια εισαγωγών ή εξαγωγών σε γουάν.

Εάν πετύχει το πείραμα, οι τράπεζες θα χρειαστούν πρόσβαση στη διατραπεζική αγορά της ενδοχώρας για χρηματοδοτήσεις. Εάν οι τράπεζες του Χονγκ Κονγκ και άλλων κέντρων αποκτήσουν, συνακόλουθα, το δικαίωμα να τακτοποιούν τους μεταξύ τους λογαριασμούς σε γουάν, θα είναι λογικό να αναπτυχθεί μια μεγάλη offshore διατραπεζική αγορά του γουάν.

"Πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι αναπόφευκτη τάση να αναπτυχθεί μια επενδυτική αγορά γουάν στο εξωτερικό, όταν γίνει ευρέως αποδεκτή η διεκπεραίωση του εξωτερικού εμπορίου σε γουάν", αναφέρει ο ιδρυτής της VisionGain Capital του Χονγκ Κονγκ.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Οι υπόλοιπες συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων που έχει υπογράψει η Κίνα είναι οι εξής:

1) Νότιος Κορέα, 180 δισ. γουάν, 12 Δεκεμβρίου 2008.
2) Χονγκ Κονγκ, 200 δισ. γουάν, 20 Ιανουαρίου.
3) Μαλαισία, 80 δισ. γουάν, 8 Φεβρουαρίου.
4) Λευκορωσία, 20 δισ. γουάν, 11 Μαρτίου.
5) Ινδονησία, 100 δισ. γουάν, 23 Μαρτίου.
6) Αργεντινή, 70 δισ. γουάν, 29 Μαρτίου.

Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ G20

Μέσα σε αυτό το κλίμα το τι θα ειπωθεί στη σύνοδο κορυφής του G20 αποκτά εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον.

"Ασχέτως εάν το ζήτημα του παγκόσμιου νομίσματος τεθεί πέραν της θεωρητικής συζήτησης ή όχι, είναι σαφές ότι η Κίνα θεωρεί πως ο καιρός ωρίμασε για να αναλάβει πρωτοβουλία στο ζήτημα", δήλωσαν πρόσφατα οικονομολόγοι της Standard Chartered Bank σε έκθεσή τους.
"Η κρίση που ξεκίνησε στη Δύση βοηθά στην αναρρίχηση των οικονομικών υπερδυνάμεων από την Ανατολή".

Και ο αναλυτής του Reuters καταλήγει: "Θα πρέπει να κινηθούν πολλά ακόμη πιόνια στη σκακιέρα ώστε να βρεθεί η Κίνα σε θέση να απειλήσει το δολάριο - πολύ περισσότερο για να κάνει το "ματ". Αλλά το Πεκίνο, στρατηγικά σκεπτόμενο, δεν πρόκειται να πτοηθεί εάν η κίνηση του κ. Zhou Xiaochuan αντικρουστεί στο Λονδίνο".