Κρίσιμο θεωρείται το επόμενο χρονικό διάστημα για τις τουρκικές τράπεζες καθώς η οικονομία της γειτονικής χώρας θα δοκιμαστεί από τις επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης, ενώ η συνεχής υποτίμηση της τουρκικής λίρας θα πλήξει τις επιχειρήσεις με μεγάλο δανεισμό.

Ήδη οι εταιρίες προσμένουν το νέο δάνειο που θα λάβει η χώρα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο κρίνεται απαραίτητο καθώς επιβραδύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης. Για την ανατροφοδότηση του χρέους χρειάζονται 130 δισ. δολάρια το 2009, ενώ συνεχίζεται η φυγή των ξένων κεφαλαίων από την τουρκική λίρα και το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης προς ασφαλέστερα καταφύγια.

Το μεγαλύτερο πλήγμα το βιώνουν οι τουρκικές τράπεζες, οι οποίες έχουν μεγάλη βαρύτητα στον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη ISE 100, στον οποίο από τις δέκα εταιρίες με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση οι επτά είναι τράπεζες.

Από την άλλη, μπορεί να υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πιστωτικά ιδρύματα πιθανώς να είναι πιο προστατευμένα (μετά και την κρίση του 2001), όμως τώρα πλέον ο κίνδυνος γι’ αυτά σχετίζεται με τις επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Ήδη, οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας μόλις στο 2% το επόμενο έτος και για εκρηκτικό ρυθμό αύξησης της ανεργίας, η οποία μεταξύ των νέων προσεγγίζει το 40%.

---Πιο ισχυρές, αλλά...

Ύστερα από την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος μετά την κρίση του 2001 (όταν σχεδόν οι μισές τράπεζες δανείων κατέρρευσαν λόγω της αφερεγγυότητας και της διαφθοράς στον τομέα των δανείων), σήμερα οι τουρκικές τράπεζες παρουσιάζονται με ισχυρότερες άμυνες μπροστά στην κρίση.

Παρότι, σύμφωνα με τελευταία αναφορά της Credit Suisse, τα κέρδη τους το τρίτο τρίμηνο θα είναι κατά 35% μειωμένα σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο, ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι η αύξηση των δανείων δεν είναι μεγάλη, αφού φτάνει μόλις στο 4%.
Ωστόσο, εντείνεται ο προβληματισμός στους τραπεζίτες της Κωνσταντινούπολης για την πορεία της τουρκικής οικονομίας σε συνδυασμό με την πτώση της λίρας -έχασε σχεδόν το 1/3 της αξίας της έως τον Οκτώβριο- και τη φυγή των κεφαλαίων.

Ήδη, το υπουργείο Οικονομικών έχει αποσύρει τον φόρο του 10% επί των κερδών από τις μετοχές για τους εγχώριους επενδυτές, ενώ η κεντρική τράπεζα, για να προστατεύσει το νόμισμα και να μειώσει τον διψήφιο πληθωρισμό, πιστεύεται πως θα χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκιά της, κάτι που αποτελεί όμως τροχοπέδη στην προσπάθεια της οικονομικής ανάκαμψης.
Από την άλλη, η πτώση της λίρας καθιστά ακόμη πιο ευάλωτες τις τουρκικές τράπεζες, αφού οι πελάτες τους είναι εκτεθειμένοι στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Χαρακτηριστικά, υπολογίζεται ότι λόγω της κάμψης του εθνικού νομίσματος τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος μειώθηκαν κατά 10 - 11 δισ. δολάρια.

«Το γεγονός αυτό έχει δραματικές επιπτώσεις στους ισολογισμούς των τραπεζών», ανέφερε η πρόεδρος της Akbank κ. Σούζαν Σαμπάντζι Ντινσέρ. Πόσο μάλλον που η υποτίμηση της τουρκικής λίρας θα μπορούσε να πλήξει πολλές επιχειρήσεις με μεγάλα δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα, τα οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Οικονομικών, υπερβαίνουν κατά 81 δισ. δολάρια τα στοιχεία του ενεργητικού τους.

---Διαμάχη επιχειρήσεων - κυβέρνησης

Ταυτόχρονα, πίσω από τις ανησυχίες για την οικονομία της χώρας και την πορεία των τραπεζών κρύβεται μία ακόμη διαμάχη μεταξύ του επιχειρηματικού κόσμου και της κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιχειρηματίες πιέζουν για τη σύναψη νέου δανείου από το ΔΝΤ -το τέταρτο την τελευταία δεκαετία- την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση είναι αρνητική.

Κι αυτό διότι, όπως αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές, η κυβέρνηση εν όψει των δημοτικών εκλογών τον Μάρτιο του 2009 θέλει να αποφύγει τους περιορισμούς που θα επιβάλει το ΔΝΤ στις δημόσιες, φιλολαϊκές δαπάνες.

Επίσης, οι σημαντικότεροι επιχειρηματίες πιέζουν για ιδιωτικοποιήσεις στις τουρκικές τηλεπικοινωνίες και στις αερογραμμές, όπως και για μείωση του κρατικού μεριδίου στις τράπεζες Vakifbank και Halkbank. Αυτές οι κινήσεις κρίνονται απαραίτητες για τη συνέχιση της ανάπτυξης στη γειτονική χώρα, ύστερα από μία πολύ καλή πενταετία που λόγω της διεθνούς κρίσης κινδυνεύει να κλείσει τον κύκλο της.