Γαλλία: Η αποκαθήλωση Μπαρνιέ και τα σενάρια της «επόμενης μέρας»

Η γαλλική κυβέρνηση θα πέσει και θα είναι η πρώτη  από το 1962 και μετά, που θα απομακρυνθεί με αυτόν τον τρόπο: μετά την αναμενόμενη υπερψήφιση της πρότασης μομφής που κατέθεσε η Αριστερά στο γαλλικό κοινοβούλιο, αλλά θα υπερψηφίσει και η ακροδεξιά της Μαρί Λεπέν. 

Το τέλος της εξαιρετικά σύντομης θητείας του Μισέλ Μπαρνιέ ως πρωθυπουργού της Γαλλίας φαίνεται αναπόφευκτο, σημειώνει σε εκτεταμένη ανταπόκριση από το Παρίσι το Politico.

Η συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας θα γίνει σήμερα και ήδη στις αγορές επικρατεί πανικός για τα γαλλικά ομόλογα, καθώς είναι άδηλο προς το παρόν το τι μέλλει γενέσθαι.

Ο Μπαρνιέ βρέθηκε στο στόχαστρο καθώς προσπάθησε με έναν αμφιλεγόμενο «συνταγματικό ελιγμό» να παρακάμψει το κοινοβούλιο και να επιβάλει νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης. Σε απάντηση, η αριστερή αντιπολίτευση υπέβαλε πρόταση δυσπιστίας.

Τη Δευτέρα, η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση προσπάθησε να βρεθεί συμβιβαστική φόρμουλα ζητώντας να αναβληθεί η απόφαση για αποσύνδεση των συντάξεων από τον πληθωρισμό. Ο Μπαρνιέ αρνήθηκε κατηγορηματικά, μιας και η τιμαριθμική αναπροσαρμογή κοστίζει αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ. Ο ηγέτης της ακροδεξιάς Ζορντάν Μπαρντελά έχει προειδοποιήσει ότι η κυβέρνηση θα πέσει αν δεν γίνει «ένα θαύμα της τελευταίας στιγμής».

Οι αγορές

Η Γαλλία είναι αντιμέτωπη με ένα τεράστιο έλλειμμα που ο Μπαρνιέ προσπάθησε να χαλιναγωγήσει με τεράστιες περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Η κατάρρευση της κυβέρνησής του ήδη τρομάζει τις χρηματοπιστωτικές αγορές -τόσο πολύ που τη Δευτέρα θεώρησαν τα ελληνικά ομόλογα καλύτερη τοποθέτηση από τα γαλλικά. 

Η πτώση στο χρηματιστήριο, πάντως, ήταν λελογισμένη, με τον δείκτη των 40 μεγαλύτερων εταιρειών της χώρας, τον CAC40, να υποχωρεί κατά 0,2% την ίδια ημέρα. Ωστόσο, η Γαλλία δεν βρίσκεται στα πρόθυρα μιας οικονομικής κρίσης, ή τουλάχιστον όχι ακόμη, υποστηρίζουν αναλυτές. Και αυτό γιατί ο οίκος αξιολόγησης S&P επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας την περασμένη εβδομάδα, αναφέροντας στο σχετικό report του ότι η γαλλική οικονομία «παραμένει ανθεκτική, παρά την πολιτική αβεβαιότητα».

Η επόμενη μέρα

Η πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ δεν σημαίνει την κήρυξη νέων εκλογών, σημειώνει το Politico και επισημαίνει ότι: «Η μπάλα θα επιστρέψει στο γήπεδο του Μακρόν. Ο πρόεδρος, του οποίου η θητεία διαρκεί μέχρι το 2027 ό,τι κι αν συμβεί, μπορεί να ξαναρχίσει τις συνομιλίες για τον διορισμό νέου πρωθυπουργού και νέας κυβέρνησης».

Αλλά ακόμα κι αν το ήθελε, ο Μακρόν δεν μπορεί να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές, επειδή ο ίδιος μετά τις ευρωεκλογές προκάλεσε πρόωρες εκλογές τον Ιούλιο. Σύμφωνα με το γαλλικό σύνταγμα, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκηρύξει νέες εκλογές πριν από το επόμενο καλοκαίρι -κάτι που με τη σειρά του σημαίνει ότι η πολιτική αβεβαιότητα και η αναταραχή μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες ή ακόμη και μήνες.

Αλλά αυτό ισχύει, εκτός και αν ο ίδιος ο Μακρόν παραιτηθεί, κάτι που θα οδηγούσε άμεσα σε νέες προεδρικές εκλογές. Ο ίδιος έχει αρνηθεί κατηγορηματικά ότι είναι στα σχέδιά του κάτι τέτοιο, αλλά όλο και περισσότερες φωνές τον καλούν να παραιτηθεί.

Από την άλλη, το αδιέξοδο φαίνεται... τέλειο καθώς ο διορισμός νέου πρωθυπουργού από τον Μακρόν είναι μια πολύ δύσκολη άσκηση. Στην περίπτωση του Μπαρνιέ συμμάχησε με τη Λεπέν. Τώρα, όμως, κάτι τέτοιο μάλλον είναι πολύ δύσκολο χωρίς να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις στην ακροδεξιά.

Από την άλλη, η υποστήριξη ενός μετριοπαθούς κεντροαριστερού υποψηφίου -αναφέρεται το όνομα του πρώην  σοσιαλιστή πρωθυπουργού Μπερνάρ Καζνέβ- είναι επίσης μια πολύ δύσκολη υπόθεση καθώς στο Λαϊκό Μέτωπο, που συμμετέχουν οι σοσιαλιστές, συνυπάρχει και η ακροαριστερή «Ανυπότακτη Γαλλία» που τη χωρίζει άβυσσος από το Κέντρο του Μακρόν.

Πάντως ο Μπαρνιέ μπορεί να παραμείνει ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός για αρκετές εβδομάδες, καθώς ο Μακρόν θα «ψάχνει» το ιδανικό πολιτικό πρόσωπο  που μπορεί να βρει διέξοδο στο αδιέξοδο.

Πολιτικοί αναλυτές και καθηγητές επισημαίνουν στο Politico ότι η κατάσταση στη Γαλλία θα μπορούσε να εξελιχθεί για την ευρωζώνη σε κρίση πολύ χειρότερη από την ελληνική. «Η πολιτική κρίση της Γαλλίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια νέα κρίση της ευρωζώνης», επισημαίνουν.

Πάντως ο Μπαρνιέ, προκειμένου να κάμψει τη Λεπέν υποχώρησε σε δύο βασικά αιτήματά της:

1. Εγκατέλειψε την πρότασή του για την αύξηση της φορολογίας  στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος.
2. Θα συνεχιστεί  η κάλυψη των ασφαλισμένων για ορισμένα είδη φαρμάκων, στα οποία είχε προτείνει την κατάργησή της.

 Όμως η Λεπέν ζητά, κυρίως, τη διατήρηση της αναπροσαρμογής  των συντάξεων βάσει του πληθωρισμού από 1ης Ιανουαρίου  2025, το οποίο ο Μπαρνιέ αρνήθηκε προτείνοντας να μετατεθεί για αργότερα.

Αλλά ο Μπαρνιέ ή ο διάδοχός του μπορούν ακόμα να διασφαλίσουν ότι η Γαλλία έχει προϋπολογισμό για το επόμενο έτος, χάρη σε ορισμένους ειδικούς -συνταγματικούς- μηχανισμούς. Προβλέπεται η υποβολή ενός «ειδικού νόμου» που επιτρέπει στην εκτελεστική εξουσία να μεταφέρει τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους για μερικούς μήνες έως ότου εγκριθεί ένας νέος.

Αυτός ο νόμος θα κατατεθεί από τη νέα κυβέρνηση της Γαλλίας ή από την απερχόμενη, ανάλογα με το πόσο γρήγορα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα διορίσει νέο πρωθυπουργό. Ο «ειδικός νόμος» θα χρειαζόταν επίσης κοινοβουλευτική έγκριση, αλλά το κόμμα της Μαρίν Λεπέν έχει δηλώσει ήδη ότι θα τον υποστηρίξει υπό ορισμένες προϋποθέσεις. 

Αυτό το σενάριο, παρ' όλα αυτά, ανησυχεί τις Βρυξέλλες και τις χρηματοπιστωτικές αγορές που επιθυμούν το Παρίσι να μειώσει το χρέος του. Η αντιγραφή του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους στον προϋπολογισμό του 2025, όμως, θα διογκώσει το έλλειμμα της χώρας.

Χωρίς τα δραστικά μέτρα που έχει προτείνει ο Μπαρνιέ, θα ανέβαζε το δημοσιονομικό έλλειμμα ακόμη και στο 7% του ΑΕΠ της Γαλλίας, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Laurent Saint-Martin.