ΕΕ: Κλείνει την πόρτα των ευρωομολόγων η Γερμανία

Η γερμανική κυβέρνηση και οι σύμμαχοί της φαίνεται πως καταφέρνουν να εμποδίσουν τα σχέδια για κοινό δανεισμό με σκοπό τη χρηματοδότηση κρίσιμων έργων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως στον τομέα της άμυνας, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg υπό τον όρο ανωνυμίας.

Τα «αμυντικά ομόλογα» είναι πιθανό να αποσυρθούν από το τραπέζι της συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών την Πέμπτη, όπου θα συζητηθούν οι κορυφαίες προτεραιότητες της επόμενης πενταετίας. Η διακοπή της συζήτησης για το κοινό χρέος βοηθιέται και από την αναταραχή στη Γαλλία, συμπληρώνουν οι πηγές.

Οι αρχηγοί κυβερνήσεων αναζητούν κοινή στρατηγική για την αντιμετώπιση των εμπορικών εντάσεων με την Κίνα και τις ΗΠΑ, για το Ουκρανικό και για την πιθανότητα εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ταυτόχρονα, αναζητούν τρόπους για να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη και να υποστηρίξουν την πράσινη συμφωνία της ΕΕ - και η κοινή έκδοση χρέους είναι η λύση που έχει επικρατήσει.

Αυτές οι φιλοδοξίες, όμως, δέχτηκαν πλήγμα στις πρόσφατες ευρωεκλογές, όπου οι ακροδεξιές φιλο-πουτινικές και κλιματο-σκεπτικιστικές δυνάμεις σημείωσαν μεγάλα κέρδη.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα προταθεί για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Επιτροπής, αλλά το πολιτικό σκηνικό την κάνει πιο προσεκτική στην αμφιλεγόμενη ιδέα του κοινού δανεισμού.

Προσεκτική διατύπωση στο προσχέδιο

Προσχέδιο που είδε το Bloomberg αναφέρει ότι η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει «καινοτόμες επιλογές» για να χρηματοδοτήσει την αύξηση των αμυντικών δαπανών καθώς χρειάζεται «μια σημαντική συλλογική επενδυτική προσπάθεια» για να ανταγωνιστεί άλλες χώρες. Δεν γίνεται λόγος για κοινό δανεισμό.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι υπήρξε επί μακρόν υπέρμαχος του κοινού χρέους, αλλά υπάρχει ερωτηματικό για το αν θα συμπεριλάβει κι ο ίδιος μια τέτοια αναφορά όταν δημοσιεύσει, τις επόμενες εβδομάδες, την έκθεση για τον τρόπο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ. 

Ο Ντράγκι κλήθηκε από τη Φον ντερ Λάιεν να προτείνει επιλογές για την επιτάχυνση της βιομηχανικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, αλλά και την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ. Έχοντας βρεθεί στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εν μέσω της κρίσης χρέους πριν από μια δεκαετία, έχει από καιρό ευνοήσει τα κοινοτικά ομόλογα ως μέσο για να αυξηθεί η οικονομική ισχύς της ΕΕ.

Η πρώτη μεγάλη έκδοση ομολόγων της ΕΕ συμφωνήθηκε το 2020, στο πλαίσιο του ταμείου για την ανάκαμψη μετά την πανδημία, δημιουργώντας μια δεξαμενή 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πολλοί επενδυτές υπέθεσαν ότι, με την κατάρριψη του ταμπού, οι συλλογικές εκδόσεις θα γινόταν σταδιακά ένα κοινό εργαλείο για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων.

Παρόλο που η ΕΕ σχεδιάζει να πουλήσει ομόλογα 65 δισ. ευρώ το δεύτερο εξάμηνο του 2024 - περισσότερα από όσα ανέμεναν πολλοί επενδυτές - η πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας νέας έκδοσης προβληματίζει, μετά την πρόσφατη απόφαση της MSCI να μη συμπεριλάβει τα κοινοτικά ομόλογα στους δείκτες της.

Η αύξηση της υποστήριξης προς την ακροδεξιά στις ευρωεκλογές και η ξαφνική πολιτική αναταραχή στη Γαλλία έχουν σηκώσει κόντρα ανέμους. Η διαφορά μεταξύ των 10ετών ομολόγων της ΕΕ και των ισοδύναμων γερμανικών διευρύνθηκε σχεδόν κατά 20 μονάδες βάσης τις τελευταίες δύο εβδομάδες, διαγράφοντας ουσιαστικά τη σύγκλιση που παρατηρήθηκε από την αρχή του έτους.

Οι σκληροί και οι αμφιταλαντευόμενοι 

Από την άλλη, ορισμένα ανατολικά κράτη-μέλη, όπως της Βαλτικής, που ήταν απρόθυμα να υποστηρίξουν το ταμείο ανάκαμψης, αλλάζουν στάση καθώς νιώθουν την εκ Ρωσίας απειλή για την ασφάλειά τους.

Είναι πλέον ευθυγραμμισμένα με τους οπαδούς της βαθύτερης δημοσιονομικής ολοκλήρωσης, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Εν ολίγοις, παραμένει ζωντανή η συζήτηση για το αν θα συμπεριληφθούν τα ευρωομόλογα στο έγγραφο με τις χρηματοδοτικές επιλογές που ετοιμάζεται για τους ηγέτες.

Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ αναζητά υποστήριξη σε κοινή χρηματοδότηση για τις δυνατότητες αεράμυνας κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της χώρας του με την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, δήλωσε ένας διπλωμάτης.

Μερικά από τα μεγαλύτερα προβλήματα όμως βρίσκονται στο Βερολίνο. Ο Όλαφ Σολτς βοήθησε στην προώθηση της συμφωνίας για το ταμείο ανάκαμψης όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, αλλά τώρα παλεύει να κρατηθεί στην καγκελαρία ενώ, ο διάδοχός του στο υπουργείο, ο φιλελεύθερος Κρίστιαν Λίντνερ, είναι σθεναρά αντίθετος με το κοινό χρέος.

Γερμανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι έχουν διανύσει πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να αυξήσουν τον αμυντικό τους προϋπολογισμό, επιτυγχάνοντας τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες 2% του ΑΕΠ για πρώτη φορά φέτος.

Άλλα κράτη μέλη που -παραδοσιακά- αντιτίθενται στον κοινό δανεισμό είναι η Ολλανδία, η Αυστρία, η Σουηδία και η Δανία.