Γιατί θα μείνουν «παγωμένα» τα μέτωπα στην Ουκρανία

Οι θερμοκρασίες στην ανατολική Ουκρανία ήταν πολύ κάτω από το μηδέν τις τελευταίες ημέρες, σκληρύνοντας το έδαφος και ανοίγοντας «παράθυρο» για πιθανές χειμερινές επιθέσεις και από τις δύο πλευρές.

Τέτοιες κινήσεις όμως, μπορεί τελικά να μην γίνουν, ούτε τώρα, ούτε αργότερα, επισημαίνει το Bloomberg. Στρατιωτικοί αναλυτές εντός και εκτός Ουκρανίας λένε ότι ενώ η μετάβαση από το λασπώδες στο παγωμένο έδαφος είναι σημαντική για τη χρήση τροχοφόρων οχημάτων μάχης και υποστήριξης, είναι μόνο ένας από τους πολλούς παράγοντες που θα εξετάσουν οι διοικητές πριν διακινδυνεύσουν μια νέα μεγάλη επίθεση. Πιο σημαντικά είναι η διαθεσιμότητα εφεδρειών, εξοπλισμού και πυρομαχικών και η ανάγκη δημιουργίας «αδύναμων σημείων» στις ζώνες άμυνας του εχθρού. 

Και οι δύο πλευρές έχουν εμπλακεί σε αργές, αλλά εξαντλητικές επιθέσεις. Οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούν να καταλάβουν το Μπαχμούτ μετά την πρόοδο στο Σολεντάρ ενώ τα ουκρανικά στρατεύματα επιτίθενται στην Κρεμίνα και το Σβατόνε. Πρόκειται για μικρές πόλεις στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς του οποίου η Ρωσία ανακοίνωσε την προσάρτηση χωρίς να το έχει καταλάβει εξ ολοκλήρου. 

«Η κατάσταση γύρω από Μπαχμούτ αναγκάζει τη διοίκηση μας να χρησιμοποιήσει περισσότερες εφεδρείες προς αυτή την κατεύθυνση, οπότε μπορεί στο εγγύς μέλλον να μην μείνουν αρκετές δυνάμεις για να διεξαγάγουμε μια μεγάλη επίθεση στο νότο, από τη Ζαπορίζια ή οπουδήποτε αλλού», δήλωσε ο Igor Levchenko, του New Geopolitics, ενός think tank με έδρα το Κίεβο.

Το πως θα εξελιχθεί η σύγκρουση τους επόμενους μήνες είναι πιθανό να καθοριστεί λιγότερο από τις αλλαγές του καιρού και περισσότερο από την επιτυχία που έχει κάθε πλευρά στο να εξαντλήσει τις δυνάμεις της άλλης και να ανασυνθέσει τις δικές της μέχρι την άνοιξη, συμπλήρωσε.

Ο κίνδυνος για τη Ρωσία, σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο άμυνας, είναι ότι στο Μπαχμούτ θα έχει μόνο ένα μικρό τακτικό κέρδος με κόστος τεράστιες απώλειες προσωπικού. Ένα παρόμοιο λάθος το καλοκαίρι άφησε τις ρωσικές δυνάμεις εξαντλημένες και υπερβολικά διασπαρμένες, επιτρέποντας στην Ουκρανία να ξεκινήσει επιτυχημένες αντεπιθέσεις το φθινόπωρο.

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις από ΗΠΑ, Γερμανία και Γαλλία για την αποστολή τεθωρακισμένων, καθώς και οι ανακοινώσεις ότι θα διατεθούν και δυτικού τύπου άρματα μάχης, σημαίνουν ότι η Ουκρανία μπορεί να εξοπλιστεί για μια νέα επίθεση. Αξιωματούχοι στο Κίεβο, εν τω μεταξύ, έχουν εκφράσει ανησυχία για την πιθανότητα νέας ρωσικής επίθεσης από τη Λευκορωσία, μόλις 150 χλμ. βόρεια της πρωτεύουσας της Ουκρανίας.

Το γενικό επιτελείο της Ουκρανίας υπήρξε εξαιρετικό στον επιχειρησιακό σχεδιασμό μέχρι σήμερα και θα αφιερώσει εβδομάδες ή μήνες δημιουργώντας προϋποθέσεις για την επόμενη, αποφασιστική φάση της σύγκρουσης, εκτίμησε ο Μπεν Χότζες, πρώην υποστράτηγος των ΗΠΑ και διοικητής του αμερικανικού στρατού στην Ευρώπη. Ενώ η Ρωσία μπορεί να στοχεύει να χρησιμοποιήσει τους επιστρατευμένους νεοσύλλεκτους για να παρατείνει τον πόλεμο μέχρι να καταρρεύσει η υποστήριξη προς την Ουκρανία από τους συμμάχους της, «δεν βλέπω να συμβαίνει κάτι τέτοιο το 2023», σημείωσε. «Μάλλον βλέπω την Ουκρανία να απελευθερώνει την Κριμαία μέχρι τα τέλη Αυγούστου».

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας το 2014, μετατρέποντάς την έκτοτε σε βάση υποστήριξης των δυνάμεών του στην υπόλοιπη κατεχόμενη Ουκρανία. Ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές έχουν εκφράσει σκεπτικισμό για την ικανότητα της Ουκρανίας να την ανακαταλάβει.

Ενώ η πτώση της θερμοκρασίας σκληραίνει το έδαφος στα ανατολικά από τις 6 Ιανουαρίου, στους -8 έως -14 βαθμούς Κελσίου, καθιστά παράλληλα δύσκολο για τους στρατιώτες να πολεμήσουν αποτελεσματικά και να περάσουν μέρες μακριά από καταφύγιο, όπως θα απαιτούσε μια επιτυχημένη επιθετική κίνηση.

«Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πολύ πιο σημαντικός από το εάν τα οχήματα μπορούν να κινηθούν» τον χειμώνα, είπε ο Εντ Άρνολντ, πρώην αξιωματικός του Βρετανού πεζικού τώρα στο Royal United Services Institute, ένα think tank στο Λονδίνο. Σε παγωμένο καιρό, το ηθικό, η κινητικότητα και η υλικοτεχνική υποστήριξη πλήττονται, επεσήμανε.

Οι παγωμένες μπαταρίες για τα drones και τους ασυρμάτους πρέπει να επαναφορτίζονται δύο φορές πιο συχνά, ενώ η χαμηλή ορατότητα μπορεί να καταστήσει άχρηστα τα drones επιτήρησης που απαιτούνται ώστε το πυροβολικό να στοχεύει αποτελεσματικά. Με τις οβίδες του πυροβολικού να εξαντλούνται και στις δύο πλευρές, η ανάγκη για ακρίβεια πυρός, που προσφέρουν τα drones, έχει ήδη κατά καιρούς σιγήσει τα όπλα κατά μήκος του μετώπου.

Οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί επίσης να ευνοήσουν τα αμυνόμενα στρατεύματα που απολαμβάνουν αποτελεσματικής υλικοτεχνικής υποστήριξης, σύμφωνα με τον Άρνολντ, επιτρέποντάς τους να διατηρούν ζεστασιά και να αποθηκεύουν τρόφιμα σε θέσεις πρώτης γραμμής για έως και 20 ημέρες. Αυτές είναι πολυτέλειες που δεν είναι διαθέσιμες σε μια προωθούμενη δύναμη, οι οποίες πρέπει να τροφοδοτούνται εκ νέου σε πραγματικό χρόνο από φορτηγά που χρησιμοποιούν τους ίδιους χωμάτινους δρόμους που φθείρονται.

Το κρύο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε λάθη, όπως η απόφαση της Ρωσίας να συγκεντρώσει εκατοντάδες στρατιώτες στη ζεστασιά και άνεση ενός κοιτώνα στη Μακίιβκα, εντός εμβέλειας των πυραύλων HIMARS της Ουκρανίας. Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, σκοτώθηκαν 89 σε επίθεση την Πρωτοχρονιά. Η Ουκρανία μιλά για πολύ περισσότερα θύματα.

Το πιο ανησυχητικό για τους στρατιωτικούς σχεδιαστές, σύμφωνα με τον Άρνολντ, είναι μια ξαφνική αλλαγή του καιρού που θα ξεπαγώσει το έδαφος αφήνοντας τα επιτιθένα στρατεύματα εκτεθειμένα και χωρίς προμήθεια καθώς τα τροχοφόρα οχήματα υποστήριξης θα κολλήσουν στη διαβόητη λάσπη της Ουκρανίας. Οχήματα με ερπίστριες, όπως τα τανκς, μπορούν ακόμα να λειτουργούν, αλλά όχι εάν τα βυτιοφόρα καυσίμων δεν μπορούν πλέον να τα φτάσουν.

Οι στρατιώτες, παρομοίως, θα έμεναν στη συνέχεια χωρίς τροφή και το πυροβολικό χωρίς πυρομαχικά ή την ικανότητα να αλλάζουν γρήγορα τη θέση τους μετά την βολή ώστε να μην πληγούν από το εχθρό. Η θερμοκρασία στα ανατολικά προβλέπεται να ανέβει ξανά πάνω από το μηδέν την επόμενη εβδομάδα.

«Οι Ουκρανοί έχουν μια πολύ καλύτερη επιλογή», είπε ο Άρνολντ. «Θα έλεγα ότι με αυτά που έχουν ήδη και με όλα όσα τους δίνει η Δύση, έχουν μια ευκαιρία για μεγάλη επίθεση, οπότε δεν χρειάζεται να βιαστούν».

Οι μάχες στο Μπαχμούτ είναι πιθανό να παραμείνουν σκληρές, ανεξάρτητα από τον καιρό. Ενώ η πόλη έχει σχετικά μικρή στρατηγική αξία, οι Ρώσοι διοικητές φαίνονται αποφασισμένοι να το πάρουν ανεξάρτητα από το κόστος, ενώ ο Ανώτατος Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας Valeriy Zaluzhnyi δήλωσε σε συνέντευξη του Δεκεμβρίου στο The Economist ότι η κορυφαία προτεραιότητα του έθνους του ήταν να μην παραχωρήσει άλλο έδαφος. «Είναι δέκα έως 15 φορές πιο δύσκολο να το απελευθερώσεις από το να μην το παραδώσεις», είπε.