Βγήκε στην επιφάνεια ο υπόγειος πόλεμος τραπεζών-SSM

Στελέχη των ευρωπαϊκών τραπεζών εκφράζουν αυξανόμενη απογοήτευση με αυτό που θεωρούν ως υπερβολική παρέμβαση και παράλογες απαιτήσεις από τις ρυθμιστικές αρχές.

Μάλιστα, όπως γράφει το Bloomberg, οι τραπεζίτες γίνονται πλέον πιο «θορυβώδεις» σε σειρά από θέματα στρεφόμενοι κατά του Andrea Enria (φωτ.), επικεφαλής του SSM. Αυτά περιλαμβάνουν καθημερινά προβλήματα, όπως η απαίτηση για συγκέντρωση στοιχείων, αλλά και πιο σοβαρά, όπως η ελευθερία των τραπεζών να πληρώνουν μερίσματα και μπόνους, σύμφωνα με στελέχη που γνωρίζουν το θέμα.

Με τη δυσαρέσκεια να αυξάνεται, ο Lorenzo Bini Smaghi, Πρόεδρος της γαλλικής Societe Generale SA και πρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, έγραψε στην κεντρική τράπεζα τον Οκτώβριο διαμαρτυρόμενος για αιτήματα να είναι παρόντες αξιωματούχοι στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου. Υποστήριξε ότι η πρακτική βλάπτει την αποτελεσματικότητα σε ό,τι αφορά τις συζητήσεις για θέματα διαχείρισης.

«Από όσο γνωρίζω, καμία άλλη αρχή στις μεγάλες προηγμένες οικονομίες δεν παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις των διοικητικών συμβουλίων και στις επιτροπές», έγραψε. «Ούτε η Federal Reserve, ούτε η Τράπεζα της Αγγλίας, ούτε η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα, ούτε η Finma».

Μετά από σχεδόν μια δεκαετία εποπτείας τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) της ΕΚΤ οι τράπεζες πέρασαν την εποχή της πανδημίας σε μεγάλο βαθμό αλώβητες χάρη στην καλύτερη κεφαλαιοποίηση τους . Και ενώ ο κλάδος τελικά επωφελήθηκε επίσης από τις πολυετείς πιέσεις της ΕΚΤ για τη μείωση των επισφαλών δανείων και τη βελτίωση της διαχείρισης κινδύνων, οι τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι τώρα το παρακάνει.

Προειδοποίηση κινδύνου

Ενώ οι τράπεζες και οι εποπτικές αρχές τους έχουν συχνά τριβές, οι πρόσφατες έρχονται εν μέσω εκκλήσεων της ΕΚΤ να προετοιμαστούν ενόψει των νέων κινδύνων για την οικονομία. Τον Σεπτέμβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου εξέδωσε επίσημη προειδοποίηση για ευπάθειες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα εν μέσω εκτίναξης των τιμών της ενέργειας και διογκούμενου πληθωρισμού.

Οι ελεγκτές έχουν αποδειχθεί προφητικοί στις προειδοποιήσεις τους τα τελευταία χρόνια σχετικά με τους κινδύνους που αυξάνονται στον τομέα του δανεισμού με μόχλευση. Την Παρασκευή, ο Enria προειδοποίησε σε μια παρουσίαση ότι, ενώ οι ισολογισμοί των δανειστών είναι γενικά υγιείς, αυξάνονται οι κίνδυνοι σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς ακινήτων εν μέσω αυξανόμενων επιτοκίων.

Ο SSM «δημιουργήθηκε για να ενισχύσει την ασφάλεια και την ευρωστία του τραπεζικού τομέα και δεσμευόμαστε να εκπληρώσουμε αυτήν την εντολή και να αξιολογήσουμε τις τράπεζες με πολύ υψηλά πρότυπα», δήλωσε εκπρόσωπος της ΕΚΤ. «Ήμασταν και παραμένουμε πάντα ανοιχτοί στον διάλογο σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εποπτικών διαδικασιών μας».

Στην επιστολή, που απευθυνόταν στον Ramon Quintana, γενικό διευθυντή της ΕΚΤ, ο Bini Smaghi είπε ότι είχε ζητήσει συνάντηση με τον Enria και τους προέδρους άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών «για να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της σωστής αξιολόγησης της διακυβέρνησης των τραπεζών».

Η ΕΚΤ έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι η περιστασιακή παρουσία του προσωπικού της ως παρατηρητών στις συνεδριάσεις διοικητικών συμβουλίων είναι ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί για την αξιολόγηση των πλαισίων διακυβέρνησης των τραπεζών. Η Societe Generale αρνήθηκε να σχολιάσει την επιστολή.

Τραπεζίτες που μίλησαν στο Bloomberg υποστηρίζουν ότι η de facto απαγόρευση στις πληρωμές μερισμάτων από την ΕΚΤ στο απόγειο της πανδημίας τους έβλαψε στα μάτια των επενδυτών και ότι η μετριοπάθεια δεν δικαιολογείται πλέον λόγω των υψηλών κερδών τους. Τράπεζες από την Deutsche Bank έως την Banco Santander κατέγραψαν διψήφια αύξηση στα έσοδα από τόκους το τρίτο τρίμηνο, στοιχείο που ενίσχυσε τα κέρδη, παρότι οι ραγδαίες αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες πιέζουν εταιρείες και καταναλωτές με υψηλότερο κόστος δανεισμού.

Εν μέσω αυτής της έντασης, ο τρόπος με τον οποίο ο ρυθμιστική αρχή ασκεί την επίβλεψη σε καθημερινό επίπεδο είναι περισσότερο εκνευριστικός από ό,τι συνήθως. Ένα στέλεχος συνέκρινε τον τρόπο δράσης με αυτόν του FBI, υποστηρίζοντας ότι οι επόπτες κάνουν την ίδια ερώτηση πολλές φορές σε διαφορετικά τραπεζικά στελέχη προκειμένου να συγκρίνουν τις απαντήσεις.

Ορισμένα αιτήματα θεωρείται ότι ακουμπούν σημαντικές επιχειρηματικές αποφάσεις ιδιωτικών εταιρειών, όπως για παράδειγμα, συγκεκριμένους παράγοντες κερδοφορίας, λέει μια πηγή. Παράλληλα, ορισμένοι τραπεζίτες ισχυρίζονται ότι τους ζητούνται εκθέσεις που είναι πάρα πολύ αναλυτικές και καταλήγουν να μην διαβάζονται.

Εν τω μεταξύ, επιτροπές κάτω από το επίπεδο του διοικητικού συμβουλίου υποχρεούνται να παρέχουν στον SSM απομαγνητοφώνηση των συνεδριάσεων, σύμφωνα με μια πηγή, δίνοντας μια αίσθηση περιττής «εισβολής». Οι ομάδες συμμόρφωσης διαμαρτύρονται για προβλήματα διατήρησης του προσωπικού που έχει εξαντληθεί από τις αυξανόμενες απαιτήσεις.

Ωστόσο, το θέμα των μερισμάτων δείχνει ότι η ΕΚΤ και οι τράπεζες εξακολουθούν να είναι σε θέση να συνεργαστούν. Η ING που έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα κεφαλαίου μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών, δήλωσε ότι θα επαναγοράσει μετοχές της αξίας έως και 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ μετά την έγκριση του εποπτικού οργανισμού. Ο διευθύνων σύμβουλος Steven van Rijswijk είπε ότι οι συνομιλίες που είχε η τράπεζα με τις ρυθμιστικές αρχές ήταν «εποικοδομητικές».

Ο βραχίονας τραπεζικής εποπτείας της ΕΚΤ, που ιδρύθηκε το 2014, δεν μοιάζει με καμία άλλη ρυθμιστική αρχή, καθώς συντονίζει τη χρηματοοικονομική εποπτεία στις 19 χώρες της ζώνης του ευρώ. Εχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν κατηγορίες για υπέρβαση της εντολής του, ιδίως για το πώς ο προκάτοχος του Enria ώθησε τις τράπεζες να συρρικνώσουν το βουνό των επισφαλών δανείων τους. Σήμερα, οι τραπεζίτες -ακόμα και ορισμένοι αξιωματούχοι στις ρυθμιστικές αρχές- γκρινιάζουν ότι τα σχέδια της ΕΚΤ για να ελέγξει τους κινδύνους που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή είναι υπερβολικά ή ότι οι αρχές ακολουθούν μια «σκληρή προσέγγιση» στην επικερδή δραστηριότητα της χρηματοδότησης με μόχλευση.

Ενώ μεγάλο μέρος της απογοήτευσης μεταξύ των τραπεζιτών οφείλεται στην αλληλεπίδραση με την ΕΚΤ σε επίπεδο εργασιών, αλλά και μεγαλεπίβολα σχέδια όπως το εφετινό stress test για την κλιματική αλλαγή.

Ο Enria, 61 ετών, βρίσκεται εδώ και καιρό στον πυρήνα της προσπάθειας για τη βελτίωση της οικονομικής υγείας των ευρωπαϊκών τραπεζών. Πριν αναλάβει Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ στις αρχές του 2019, ηγήθηκε της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, η οποία συμβάλλει στην εφαρμογή των κανονισμών και πραγματοποιεί stress test. Ο Ιταλός υπήκοος έχει κάνει πιο διαφανείς τις εποπτικές δραστηριότητες της ΕΚΤ, για παράδειγμα διευκρινίζοντας πώς αντιμετωπίζει τις συγχωνεύσεις τραπεζών και προσπάθησε να άρει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στη διασυνοριακή διακίνηση ρευστότητας, αν και με ανάμεικτα αποτελέσματα.

Ο ίδιος ο Enria άφησε να φανούν οι εντάσεις με τους τραπεζίτες αλλά συνέχισε να προειδοποιεί ότι τα επιμέρους ιδρύματα πρέπει να επικεντρωθούν σε μελλοντικούς κινδύνους και όχι να διαθέσουν μετρητά για μερίσματα. Σε ομιλία του τον περασμένο μήνα, είπε ότι η αισιοδοξία στις τράπεζες για μεγάλα κέρδη φέτος προκάλεσε «μια ορισμένη απροθυμία από την πλευρά των τραπεζών να συμμετάσχουν σοβαρά σε εποπτικές συζητήσεις» σχετικά με τους οικονομικούς κινδύνους.

Ακόμα κι έτσι, ο Enria έχει αναγνωρίσει ότι η ΕΚΤ και άλλες αρχές ήταν υπερβολικά απαισιόδοξες στις προειδοποιήσεις τους νωρίτερα κατά την πανδημία. «Μπορεί να έχουμε την ίδια μοίρα με το αγόρι που φώναξε «λύκος» στους Μύθους του Αισώπου και μπορεί να εξαπλώνεται μια τάση στις τράπεζες να απορρίπτουν τις εκκλήσεις των εποπτών τους για σύνεση ως αδικαιολόγητο συντηρητισμό», είπε.