Brexit: Τι είναι το ιρλανδικό backstop και γιατί έχει σημασία

Λιγότεροι από τέσσερις μήνες έχουν μείνει για την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και μπορεί το Brexit να βρίσκεται στο προσκήνιο τα τελευταία σχεδόν τρία χρόνια, ωστόσο το ζήτημα που «ταλαιπωρεί» περισσότερο είναι αυτό των ιρλανδικών συνόρων και του εναλλακτικού μηχανισμού ασφαλείας (backstop).

Το backstop είναι στην ουσία μία νομικά δεσμευτική πολιτική ασφαλείας, που διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξουν «σκληρά» σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας, οποιοδήποτε και αν είναι το αποτέλεσμα των μελλοντικών συνομιλιών ανάμεσα σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωπαϊκή Ενωση.

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν τελωνεία ή κανονιστικοί έλεγχοι για τα προϊόντα που περνούν από τη Βόρεια Ιρλανδία, η οποία είναι μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου, και την Ιρλανδία.

Κι αυτό επειδή η ενιαία αγορά της ΕΕ και η τελωνειακή ένωση διευκολύνουν τη διασυνοριακή διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών, με τα δύο κράτη να ακολουθούν παρόμοιους κανόνες και ρυθμίσεις.

Ωστόσο, υπάρχουν φόβοι από όλες τις πλευρές ότι η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ τον επόμενο Μάρτιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε ενισχυμένους ελέγχους ασφαλείας και καθυστερήσεις στα σημεία διέλευσης στο νησί.

Η συμφωνία αποχώρησης που συμφώνησε η Βρετανίδα πρωθυπουργός με την ΕΕ -που είναι εν αναμονή έγκρισης από το βρετανικό κοινοβούλιο- περιλαμβάνει μία διετή μεταβατική περίοδο, με τις δύο πλευρές να ελπίζουν ότι θα εξασφαλίσουν ένα περιεκτικό εμπορικό σύμφωνο μετά από αυτή.

Σύμφωνα με το backstop, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει σε τελωνειακή ένωση με την ΕΕ από τον Δεκέμβριο του 2020, μέχρι να κλειστεί μία εμπορική συμφωνία. Βρετανία και ΕΕ υπέγραψαν την ιδέα του backstop τον Δεκέμβριο του 2017.

Και οι δύο πλευρές έχουν επίσης συμφωνήσει τι πρέπει να επιτυγχάνει το «δίχτυ ασφαλείας» (backstop), συμπεριλαμβανομένων της διατήρησης της διασυνοριακής συνεργασίας, της υποστήριξης των οικονομιών της Βόρειας Ιρλανδίας και της Ιρλανδίας και της προστασίας της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής.

Η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, που υπεγράφη στις 10 Απριλίου 1998, δημιουργήθηκε για τη διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας.

Υπάρχει ένα σαφές consensus στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην ΕΕ ότι τα ιρλανδικά σύνορα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά. Κι αυτό γιατί πολλοί φοβούνται ότι οι συζητήσεις του Brexit θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν εντάσεις σχετικά με την παραμονή της Βόρειας Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι υποστηρικτές του Brexit ανησυχούν ότι το προτεινόμενο σχέδιο backstop θα αφήσει το Ηνωμένο Βασίλειο δεμένο επ' αόριστον με πολλούς νόμους της ΕΕ.