Τα μυστικά της γερμανικής κάλπης και τα μετεκλογικά σενάρια

Οι Γερμανοί προσέρχονται στις κάλπες για να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους στη Bundestag, με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν ξεκάθαρο προβάδισμα στο κόμμα της Άγκελα Μέρκελ αλλά και τους αναποφάσιστους να παραμένουν μέχρι και την τελευταία στιγμή πολυάριθμοι.

Η εκλογική διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 18:00 ώρα Γερμανίας (19:00 ώρα Ελλάδας), με τα exit polls των τηλεοπτικών σταθμών Das Erste και ZDF να ακολουθούν λίγο μετά.

Στις εκλογές του 2009 και του 2013 το ποσοστό συμμετοχής υποχώρησε κοντά στο 70%, αλλά με την άνοδο του λαϊκιστικού κινήματος το νούμερο αναμένεται να είναι υψηλότερο φέτος.

Σύμφωνα με στοιχεία της ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας, περίπου 61 εκατομμύρια άνω των 18 ετών έχουν δικαίωμα ψήφoυ στις εθνικές εκλογές, από τα οποία τα 31,7 εκατομμύρια είναι άνδρες και τα 29,8 γυναίκες. Πάνω από το ένα τρίτο των Γερμανών ψηφοφόρων, περίπου 22 εκατομμύρια, είναι άνω των 60 ετών.

Πως λειτουργεί το γερμανικό εκλογικό σύστημα

Στο μεικτό αναλογικό σύστημα της Γερμανίας, οι ψηφοφόροι ρίχνουν δύο ψήφους στις κάλπες: έναν για τον βουλευτή της αρεσκείας τους στην εκλογική τους περιφέρεια και έναν για το κόμμα που προτιμούν.

Στην Bundestag, οι 299 έδρες προορίζονται για τους βουλευτές των περιφερειών που εκλέγονται σε πλειοψηφική βάση. Οι υπόλοιπες έδρες καλύπτονται από τις λίστες των κομμάτων, οι οποίες κατανέμονται έτσι ώστε να πλησιάζουν τα ποσοστά των κομμάτων σε κάθε ένα από τα 16 ομοσπονδιακά κρατίδια της Γερμανίας, αφότου ληφθούν υπόψη οι βουλευτές που εκλέχθηκαν απευθείας. Τουλάχιστον άλλοι 299 βουλευτές κερδίζουν τις έδρες τους με αυτόν τον τρόπο (δημιουργώντας μια Βουλή 598 μελών), αν και ο αριθμός μπορεί να είναι μεγαλύτερος. Το απερχόμενο κοινοβούλιο, έχει για παράδειγμα 631 έδρες.

Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, μια επιπλέον προϋπόθεση που περιπλέκει το σύστημα, είναι πως ένα κόμμα πρέπει να κερδίσει τουλάχιστον 5% της εθνικής ψήφου ή να εκλέξει τουλάχιστον τρεις βουλευτές για να μπει στη Βουλή.

Τα κόμματα

*Οι κεντροδεξιοί Χριστιανοδημοκράτες, μια συμμαχία της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) της Άγκελα Μέρκελ και της βαυαρικής Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), έχουν μεγάλη διαφορά στις δημοσκοπήσεις, αλλά αντιμετωπίζουν μια σοβαρή πρόκληση από την ακροδεξιά για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία.

*Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες (SPD) κατέγραψαν ένα τεράστιο άλμα μετά την εκλογή του Μάρτιν Σουλτς στην ηγεσία του κόμματος, αλλά έκτοτε έχουν υποχωρήσει σημαντικά στις δημοσκοπήσεις. Η πτώση των Σοσιαλδημοκρατών ενδέχεται να τους οδηγήσει στο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία τους, ξεπερνώντας το ιστορικό χαμηλό του 23% του 2009.

*Το φιλελεύθερο Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) συμμετείχε στην δεύτερη κυβέρνηση της κα. Μέρκελ, αλλά δεν κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 5% το 2013. Το κόμμα φαίνεται έτοιμο να επιστρέψει στην Bundestag και πιθανότατα στην κυβέρνηση, με ηγέτη τον 38χρονο Κρίστιαν Λίντερ.

*Το κόμμα των Πρασίνων έχει δει τη δημοτικότητα του να πέφτει. Παρ’ όλα αυτά θα καταφέρει να περάσει το 5% και μπορεί να γίνει μέλος ενός κυβερνητικού συνασπισμού, καθώς το κόμμα έχει διαμηνύσει πως είναι ανοιχτό σε μια συνεργασία με την κεντροδεξιά.

*Το αριστερό Die Linke προέρχεται από τους κομμουνιστές και ριζοσπάστες αριστερούς που αποχώρησαν από το SPD. To σενάριο συμμετοχής σε μια κυβέρνηση συνεργασίας φαίνεται να συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες.

*Το ακροδεξιό, λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) φαίνεται έτοιμο να κερδίσει έδρες για πρώτη φορά στην ιστορία του. Η άνοδος που εμφανίζει τις τελευταίες εβδομάδες στις δημοσκοπήσεις, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να καταλήξει τρίτο κόμμα στην Bundestag.

Πιθανοί συνασπισμοί

Στη Γερμανία, οι κυβερνητικοί συνασπισμοί περιγράφονται συνήθως με βάση τα χρώματα των κομμάτων που συμμετέχουν σε αυτόν. Με τους Χριστιανοδημοκράτες να έχουν μεγάλο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, το ενδιαφέρον έχει στραφεί στο κόμμα ή στα κόμματα που θα συνεργαστούν με την Άγκελα Μέρκελ.

Η κα. Μέρκελ έχει αποκλείσει μια συνεργασία με το AfD ή το Die Linke, αλλά παραμένουν ανοιχτές τέσσερις επιλογές:

*Μεγάλος συνασπισμός: Οι συμμαχίες ανάμεσα στο κεντροδεξιό CDU και στο κεντροαριστερό SPD έχουν μετατραπεί σε παράδοση, καθώς το εκλογικό σύστημα καθιστά δύσκολη την απόκτηση αυτοδυναμίας ή την συγκυβέρνηση με ένα από τα μικρότερα κόμματα. Το χαμηλών τόνων ντιμπέιτ ανάμεσα στην κα. Μέρκελ και στον κ. Σουλτς θεωρήθηκε ως ένα πρελούδιο σε μια νέα συνεργασία. Αλλά πολλά μέλη του SPD είναι αντίθετα σε έναν νέο μεγάλο συνασπισμό.

*Κίτρινο-Μαύρο: Το χριστιανοδημοκρατικό μπλοκ πιθανότατα θα προτιμούσε μια συνεργασία με ένα μικρότερο κόμμα. Το φιλελεύθερο FDP θα ήταν ο ιδανικός σύμμαχος της Μέρκελ, σε μια επανάληψη του κυβερνητικού συνασπισμού του 2009-2013. Τα προγράμματα των δύο κομμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό συμβατά, αν και το FDP έχει υιοθετήσει μια πιο σκληρή στάση στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη και έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ ενός Grexit.

* Mαύρο-Πράσινο: Ένας συνασπισμός ανάμεσα στο χριστιανοδημοκρατικό μπλοκ της Μέρκελ και τους Πράσινους, ο οποίος κυβερνάει σε δύο κρατίδια της Γερμανίας, αλλά δεν έχει ποτέ αναλάβει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

* «Τζαμάικα»: Ένας συνασπισμός τριών κομμάτων με τα χρώματα της σημαίας της Τζαμάικα, των Χριστιανοδημοκρατών, του FDP και των Πρασίνων. Τα κόμματα αυτά έχουν συνεργαστεί σε κυβερνήσεις κρατιδίων, αλλά θα είναι κάτι νέο να συνεργαστούν σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Μια κυβέρνηση με πρώτο κόμμα τους Σοσιαλδημοκράτες μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη, αλλά δύο είναι τα πιθανά σενάρια:

*Κόκκινο-Κόκκινο-Πράσινο: Μια αριστερή κυβέρνηση με ηγέτη τον Μάρτιν Σουλτς του SPD και με τη στήριξη του Die Linke και των Πρασίνων.

*Φανάρι: Ένας κόκκινος-πορτοκαλί-πράσινος συνασπισμός ανάμεσα στο SPD, το FDP και τους Πρασίνους, ο οποίος κυβερνάει αυτή τη στιγμή στο κρατίδιο Ρηνανία-Παλατινάτο.