της Σοφίας Ζαφείρη

Οι μετοχές βυθίζονται, το ”decoupling” έχει εξαφανιστεί - πιθανώς διά παντός. Η bear market δεν είναι απλώς προ των πυλών. Τις έχει περάσει. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν πασίγνωστοι ξένοι αναλυτές.

Με αρκετούς ευρωπαϊκούς δείκτες και κυρίως τον δείκτη-βαρόμετρο DJ Stoxx 600 να βρίσκεται 20% χαμηλότερα από τα ιστορικά υψηλά επίπεδά του και με τις τράπεζες να έχουν προχωρήσει σε απομειώσεις ενεργητικού 100 δισ. δολαρίων -κάποιοι δηλώνουν ότι θα υπάρξει και συνέχεια και μάλιστα εξαιρετικά δυσάρεστη–, όλοι μοιάζουν να βρίσκονται σε αναζήτηση φωτός στην άκρη του τούνελ.

Μια αναζήτηση η οποία, όμως, μοιάζει καθημερινά να καταλήγει σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα ακόμη και οι παραδοσιακά αισιόδοξοι αναλυτές να παραδέχονται, έστω και απρόθυμα, ότι τα ”χειρότερα βρίσκονται μπροστά μας”.

Ένας εξ αυτών είναι ο κ. Dan Sullivan, ένας από τους γνωστότερους αναλυτές στις ΗΠΑ (”The Chartist” και ”The Chartist Mutual Fund Letter”), ο οποίος από τη δεκαετία του ’60 που ξεκίνησε τη συγκεκριμένη δραστηριότητα κατόρθωνε πάντα να ”ανακαλύψει” λόγους αισιοδοξίας.

Όχι πια. Σύμφωνα με τον κ. Sullivan, που μίλησε στο marketwatch.com, δύο είναι οι βασικές αιτίες που πραγματοποίησε αυτήν τη στροφή. Πρώτον, οι δείκτες της Wall Street κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας υποχώρησαν χαμηλότερα και από τα δραματικά επίπεδα του Αυγούστου.

Δεύτερον, όλοι οι επιχειρηματικοί κλάδοι που κατόρθωναν να ”κρατούν” σε κάποια ισορροπία τις αγορές εγκαταλείπουν πλέον την προσπάθεια.

Τι συνιστά ο κ. Sullivan, τουλάχιστον εάν εξεταστούν τα δύο μοντέλα μετοχικών χαρτοφυλακίων που διατηρεί; Στροφή στα μετρητά. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά, ”ακόμη και το σορτάρισμα των μετοχών σε μια περίοδο bear market μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να είσαι ”σωστός” για μία μετοχή και πάλι να χάσεις.

Καλύτερα, λοιπόν, στροφή στα μετρητά ή σε ανάλογου τύπου επενδύσεις”. Προφανώς τη μοναδική περίπτωση ο μέσος επενδυτής –και πιθανώς όχι μόνο– να διασώσει κάποια από τα κεφάλαιά του.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κ. Dan Sullivan βρίσκεται στην τέταρτη θέση του πλέον αξιόπιστου αναλυτή των αγορών της Hulbert Financial Digest κατά τη διάρκεια των τελευταίων 25 ετών.

Οι αρκούδες, λοιπόν, κυριαρχούν. Όχι μόνο στη Wall Street αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλωστε, όπως τουλάχιστον αποδεικνύει η τρέχουσα πορεία, οι ανά τον κόσμο αγορές δεν έπαψαν να αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.

Απόδειξη; Την περασμένη εβδομάδα ο Dow Jones χάνει 500 μονάδες. Την πρώτη ημέρα της τρέχουσας εβδομάδας, ακόμη και αγορές που θεωρείται ότι ανθούν (αν και κάποιοι τις θεωρούν υπερτιμημένες) έχουν απώλειες, όπως αυτή της Σαγκάης που χάνει σχεδόν 6% της αξίας της.

”Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια θανάσιμη διεθνή bear market”, έρχεται να προσθέσει ο κ. Richard Russell (o ”ιππότης” της Dow Theory). ”Οι αγορές σε Χονγκ Κονγκ, Ευρώπη, Κίνα αρχίζουν να σπάνε. Ας το θέσω ξεκάθαρα – παρακολουθούμε μια διεθνή θανάσιμη bear market”, αναφέρει στο marketwatch.com.

”Μια bear market που επηρεάζει κάθε αγορά του πλανήτη. Σε τι θα καταλήξει η όλη αυτή εικόνα, δεν μπορώ να ξέρω. Έχω βιώσει αρκετές bear markets κατά τα 63 χρόνια που παρακολουθώ τις αγορές. Φοβάμαι ότι καμία δεν ήταν τόσο σκληρή, τόσο ωμή όσο αυτή”.

Από την πλευρά του ο κ. Mark Hulbert, ιδρυτής του Hulbert Financial Digest, το οποίο ”εξετάζει” περισσότερα από 160 financial newsletters από το 1980 έως και σήμερα, αρκετά νωρίς φρόντισε να προειδοποιήσει για το ”αρνητικό” του μέλλοντος.

Όπως είχε επισημάνει στις 16/1 σε αντίστοιχο σχόλιό του στο marketwatch, το περίφημο ”January effect” δεν είναι διόλου θετικό για τις αγορές. Σύμφωνα με την παράδοση, η αμερικανική αγορά (και όπως αποδεικνύει η τρέχουσα κατάσταση και η παγκόσμια) θα κλείσουν το έτος όπως ακριβώς θα ”κλείσουν” και τον Ιανουάριο.

Εάν, λοιπόν, τονίζει ο κ. Hulbert, για μία ακόμη χρονιά το ”January effect” αποδειχτεί ορθό, τότε καλό θα ήταν οι επενδυτές να φροντίσουν από νωρίς να οχυρώσουν τις αντιστάσεις τους, προκειμένου να μη βρεθούν προ εκπλήξεων ανάλογων με αυτές της ”φούσκας του Διαδικτύου”.

-- Σε αναζήτηση λύσεων

Όπως είναι απόλυτα φυσικό, όλοι βρίσκονται σε αναζήτηση των παραγόντων που ενδεχομένως θα μπορούσαν να δώσουν τη λύση. Ταυτόχρονα, όμως, ακόμη και οι πλέον αισιόδοξοι παραδέχονται ότι δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε απλώς μια κρίση στον χρηματοοικονομικό κλάδο. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια γενικότερη κρίση, που ”αγγίζει” την πραγματική οικονομία.

Η ύφεση δεν αφορά μόνο στις ΗΠΑ, όπως αρχικά κάποιοι είχαν υποστηρίξει, αλλά περνά με μεγάλη ευκολία και στη διεθνή οικονομία, επιβεβαιώνοντας ότι όταν οι ΗΠΑ ”κρυολογούν”, η παγκόσμια οικονομία αρχίζει να… φτερνίζεται.

Μέχρι να ανακοινωθεί, ως λύση θεωρήθηκε το περίφημο ”πακέτο στήριξης” από τον κ. George Bush. Το οικονομικό επιτελείο των ΗΠΑ φρόντισε να ”ρίξει” 140 δισ. δολάρια, τα οποία αφορούν σε φοροαπαλλαγές καταναλωτών και επιχειρήσεων.

Η αγορά όχι απλώς δεν πείστηκε για την ικανότητα του ”πακέτου” να βοηθήσει, αλλά αδιαφόρησε πλήρως. Περίμενε περισσότερα, όχι κατ’ ανάγκη σε επίπεδο κεφαλαίων, αλλά σε επίπεδο ουσιαστικής δράσης και κυρίως δράσης που θα μπορούσε να καλύψει τα ”μελλοντικά χειρότερα” και όχι να αποτελέσει μια παροδική ανάσα.

Ως δεύτερη λύση εμφανίζεται η Fed. Μία ακόμη μείωση επιτοκίων θα μπορούσε να αποτελέσει εστία ”ανακούφισης”. Τι ύψους, όμως; Οι αναλυτές διχάζονται και σε αυτήν την περίπτωση. Από τη μία πλευρά υποστηρίζουν ότι μείωση κατά 50 μονάδες βάσης δεν αρκεί και από την άλλη τονίζουν ότι εάν φτάσει στις 75 μονάδες, τότε θα αποτελέσει απτή απόδειξη ότι η Fed βρίσκεται σε κατάσταση πανικού.

Αν και ενδέχεται η συγκεκριμένη άποψη να θεωρηθεί ”σκληρή”, το βέβαιο είναι ότι τη λύση δεν μπορεί να αποτελέσει η ΕΚΤ. Εν τω μέσω μίας από τις ισχυρότερες κρίσεις των τελευταίων ετών, τα μέλη της τράπεζας δεν διστάζουν να μιλήσουν ακόμη και για… αύξηση επιτοκίων.

Πιθανώς κάθε κεντρική τράπεζα οφείλει –προκειμένου να καταστεί και αξιόπιστη– να μένει πιστή στις βασικές αρχές της. Για την ΕΚΤ η βασική αρχή είναι η πάταξη του πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, όμως, μία κεντρική τράπεζα θα πρέπει να χαρακτηρίζεται και από ευελιξία. Εκτός εάν επιθυμεί να αποτελεί, απλώς, έναν γραφειοκρατικό οργανισμό.

Μήπως, τελικά, εάν καλούμασταν να δώσουμε έναν τίτλο στο σίριαλ το οποίο διαδραματίζεται στις αγορές από τον Αύγουστο, αυτός θα έπρεπε να ήταν ”…Όταν οι αρκούδες κυριαρχούν”;