Επιμένει σε σκληρή γραμμή για τα εργασιακά το ΔΝΤ

Εκτεταμένες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας προκειμένου να καταστεί ακόμη πιο «ευέλικτη» και να περιοριστεί η ανεργία των νέων, προτείνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την Ελλάδα, σε έκθεση για την Ευρωζώνη που δημοσιοποίησε σήμερα.

Τo ΔΝΤ προειδοποιεί να μη θιγούν οι μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη γίνει στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα και ειδικότερα εκείνες που αφορούν στον κατώτατο μισθό, ο οποίος, όπως επισημαίνει, είναι υψηλότερος μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Ακόμη, το Ταμείο τάσσεται υπέρ νομοθετικών αλλαγών προκειμένου να εναρμονιστεί το πλαίσιο για τις ομαδικές απολύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ.

Το ΔΝΤ ζητεί ακόμη να προχωρήσει το άνοιγμα των «κλειστών επαγγελμάτων», με προτεραιότητα σε κρίσιμα επαγγέλματα όπως οι μηχανικοί, οι δικηγόροι και οι φορτοεκφορτωτές! Στην ίδια βάση, ζητά να εφαρμοσθούν οι συστάσεις του ΟΟΣΑ για τη μείωση των εμποδίων για τον ανταγωνισμό στους τομείς του χονδρικού εμπορίου, των κατασκευών και του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ τάσσεται υπέρ της αναμόρφωσης του συστήματος αδειοδότησης στους κλάδους τροφίμων και ποτών, καθώς και στον τουρισμό.

Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει σε μεγάλο βαθμό τις συστάσεις του ΟΟΣΑ, με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε βασικούς τομείς (π.χ. μεταφορές, τουριστικά ενοίκια, γάλα, αρτοποιεία, φαρμακεία, προϊόντα πετρελαίου κ.ά.) και προχωρεί στο άνοιγμα ορισμένων κλειστών επαγγελμάτων (συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές) και στην απελευθέρωση της αγοράς για τις τουριστικές ενοικιάσεις.

Το ΔΝΤ θεωρεί ότι οι δημογραφικές εξελίξεις και δη η γήρανση του πληθυσμού αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη, επηρεάζοντας ταυτόχρονα αρνητικά το Δημόσιο Χρέος. Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, οι χώρες που αναμένεται να πληγούν περισσότερο από τη γήρανση του εργατικού δυναμικού είναι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Ιρλανδία, όπου η μέση αύξηση του μεριδίου των παλαιών εργαζομένων στο συνολικό εργατικό δυναμικό θα είναι περίπου 10% μεταξύ 2020 και 2035.

«Καμπανάκι» για ευρωζώνη

Η ανάκαμψη στην ευρωζώνη έχει ενισχυθεί, όμως οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν αδύναμες και κινδυνεύουν από την έλλειψη συλλογικής δράσης για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, αναφέρει στην τελευταία έκθεσή του για την ευρωζώνη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τονίζοντας πως τα κράτη-μέλη πρέπει να ξαναχτίσουν την εμπιστοσύνη στη νομισματική ένωση.

«Η ευρωζώνη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η πρόοδος που επιτεύχθηκε κατά την οξεία φάση της κρίσης και η ανάκαμψη δεν θα πρέπει να οδηγούν σε εφησυχασμό για τις υποβόσκουσες προκλήσεις. Οι policymakers θα πρέπει να αδράξουν αυτή τη στιγμή, για να αντιστρέψουν το αυξανόμενο κύμα του ευρωσκεπτικισμού και να ενισχύσουν τη νομισματική ένωση με το να ενεργούν από κοινού», τονίζει ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ για την ευρωζώνη, Mahmood Pradhan, υπογραμμίζοντας ότι δεν αρκεί πλέον απλώς να τα «κουτσοκαταφέρνουν».

Η εύθραυστη ανάκαμψη που ξεκίνησε στην ευρωζώνη το 2014 έχει ενισχυθεί λόγω της αύξησης των καταναλωτικών δαπανών, καθώς περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν εργασία, οι τιμές του πετρελαίου είναι χαμηλές, η δημοσιονομική στάση είναι ουδέτερη και η νομισματική πολιτική χαλαρή. Όμως, οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης δεν είναι και τόσο «λαμπρές», σύμφωνα με το ΔΝΤ. «Ο πληθωρισμός παραμένει υπερβολικά χαμηλός και οι αδύναμες επενδύσεις, η υψηλή ανεργία και η γήρανση του πληθυσμού θα συνεχίσουν να πλήττουν την παραγωγικότητα, αυξάνοντας τον κίνδυνο στασιμότητας», τονίζει.

Αυξάνονται τα πολιτικά ρίσκα

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι χαμηλές προοπτικές της οικονομίας γίνονται εντονότερες λόγω του αυξανόμενου πολιτικού ρίσκου στην ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός έχει οδηγήσει σε σοβαρές πολιτικές διαφορές, που υπονομεύουν τη συλλογική βούληση για λήψη κρίσιμων αποφάσεων για μια ισχυρότερη ένωση -όπως για παράδειγμα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ή των ανησυχιών για την ασφάλεια. Το πρόσφατο δημοψήφισμα της Βρετανίας είναι πιθανό να οδηγήσει σε επίμονη αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά στο νέο status της χώρας σε σχέση με την ΕΕ. Μια επιβράδυνση στην παγκόσμια ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει την ανάκαμψη και να αυξήσει την πιθανότητα στασιμότητας.

Αναγκαία η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη νομισματική ένωση

Όπως τονίζει στην έκθεσή του το ΔΝΤ, αν δεν επιλυθούν τα συλλογικά προβλήματα, τότε η ευρωζώνη πιθανότατα θα υποστεί επανειλημμένες εκρήξεις οικονομικής και πολιτικής αστάθειας, που θα οδηγήσουν σε κρίσεις εμπιστοσύνης και σε οικονομικά «πισωγυρίσματα». Η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειες για να διασφαλίσει τα οφέλη της οικονομικής ενοποίησης και ως εκ τούτου να επανακτήσει την εμπιστοσύνη στη νομισματική ένωση. Οι χώρες θα πρέπει να ενσωματώσουν ταχύτατα τους πρόσφυγες στην αγορά εργασίας τους, ενώ το μπλοκ θα πρέπει να αναμορφώσει την πολιτική των κοινών συνόρων και του ασύλου, προκειμένου να προστατεύσει την κοινωνική συνοχή και να διατηρήσει την ενιαία αγορά.

Να βελτιωθούν το επιχειρηματικό κλίμα και η απασχόληση

Για να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της στασιμότητας, το ΔΝΤ ζητά με την έκθεσή του μεγαλύτερη ώθηση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν το επιχειρηματικό κλίμα και την απασχόληση, καθώς οι ατελείς μεταρρυθμίσεις εμποδίζουν τις επενδύσεις και μειώνουν τις προοπτικές ανάπτυξης. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στους τομείς των υπηρεσιών, οι πιο αποτελεσματικές δημόσιες διοικήσεις και τα ισχυρότερα καθεστώτα για τις χρεοκοπίες ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και ενισχύουν τον αντίκτυπο των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας. Μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά στους τομείς των υπηρεσιών, της ενέργειας, των μεταφορών, του ψηφιακού εμπορίου και οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μπορούν να ανοίξουν τις αγορές και να ενισχύσουν την παραγωγικότητα, σημειώνει.

Η συρρίκνωση του κόστους πρόσληψης εργαζομένων και η επέκταση αποδοτικών σε επίπεδο κόστους πολιτικών για την αγορά εργασίας μπορούν να προσελκύσουν περισσότερους εργαζόμενους στο εργατικό δυναμικό. Η ανάκαμψη είναι μια ευκαιρία για να υπάρξει δέσμευση για μείωση της υπερβολικής προστασίας των εργαζομένων με συμβάσεις αορίστου χρόνου και των υπερβολικά γενναιόδωρων οικονομικών αντικινήτρων για την είσοδο στην αγορά εργασίας, καθώς αυτές οι στρεβλώσεις διατηρούν την ανεργία σε υπερβολικά υψηλό επίπεδο για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Για να διασφαλιστεί πως οι policymakers θα αναλάβουν δράση, η μεταρρυθμιστική ατζέντα θα πρέπει να βασίζεται σε δείκτες που σχετίζονται με τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται άμεσα υπό τον έλεγχο των policymakers, καθώς αυτό θα βελτιώσει τη διαφάνεια και τον καταλογισμό ευθύνης, τονίζει το ΔΝΤ. Στην έκθεσή του το Ταμείο δίνει έμφαση, επίσης, στην ανάγκη για ίση επιβολή των κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ.

Ενίσχυση της δημοσιονομικής πολιτικής

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, καθώς διαθέτουν υψηλά δημόσια χρέη, δύσκολα μπορούν να παράσχουν τη δημοσιονομική στήριξη που χρειάζεται για να ενισχυθεί η ζήτηση. Οι χώρες αυτές πρέπει να αλλάξουν τη σύνθεση της δημοσιονομικής τους πολιτικής με τρόπο που θα στηρίζει την ανάπτυξη και θα χρησιμοποιεί την εξοικονόμηση τόκων που δημιουργούν οι χαλαρές νομισματικές συνθήκες, προκειμένου να πληρώσουν τα χρέη τους και να ξαναδημιουργήσουν «μαξιλάρια». Οι χώρες που έχουν μεγαλύτερο περιθώριο στον προϋπολογισμό θα πρέπει να το αξιοποιήσουν για να ενισχύσουν τις επενδύσεις και να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις.

Σε χώρες όπου η ζήτηση εξακολουθεί να είναι χαμηλή και οι οποίες δεν διαθέτουν δημοσιονομικό περιθώριο, η ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει με νέα ή επιπλέον κεφάλαια για τη στήριξη κοινών επενδυτικών projects, όπως στην ενέργεια και τη μετεγκατάσταση των προσφύγων. Πιο μακροπρόθεσμα, η ΕΕ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να σταθεροποιήσει τους οικονομικούς κύκλους.

Ωστόσο, για να συγκεντρώσει την απαραίτητη πολιτική στήριξη και να ξεπεράσει τον ηθικό κίνδυνο, αυτή η κεντρική στήριξη χρειάζεται μια ισχυρότερη επιβολή των δημοσιονομικών κανόνων της ευρωζώνης. Η πρόσβαση, ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξαρτάται από τη συμμόρφωση και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Μεσοπρόθεσμα, το δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να απλοποιηθεί, διότι έχει γίνει υπερβολικά περίπλοκο.

Να συνεχιστεί η χαλαρή νομισματική πολιτική

Το ΔΝΤ αναφέρει στην έκθεσή του πως η υποστηρικτική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, με την αγορά ομολόγων και τα αρνητικά επιτόκια, έχει βοηθήσει ώστε να χαλαρώσουν οι δημοσιονομικές συνθήκες και η προσφορά πίστωσης, όμως, αν ο πληθωρισμός παραμείνει χαμηλός ή μειωθεί περαιτέρω, τότε θα χρειαστεί περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, κυρίως μέσω μεγαλύτερων αγορών ομολόγων.

Να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση

Τέλος, στην έκθεσή του το ΔΝΤ επισημαίνει πως οι επόπτες των τραπεζών θα πρέπει να ενθαρρύνουν τη συνένωση του τραπεζικού συστήματος, τονίζοντας πως οι τράπεζες πρέπει να «ξεφορτωθούν» «κόκκινα δάνεια» με ταχύτερο ρυθμό προκειμένου να αποκαταστήσουν τη χρηματοπιστωτική ευρωστία και να υπάρξει περαιτέρω πιστωτική επέκταση.

Είναι απαραίτητο να υπάρξουν φιλόδοξοι στόχοι για την απομόχλευση των «κακών» στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών, τονίζει το ΔΝΤ, όπως επίσης και να υπάρξει λιγότερη εθνική συμμετοχή στην τραπεζική εποπτεία. Τα βελτιωμένα πλαίσια χρεοκοπιών και μια αγορά για τα προβληματικά χρέη θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαδικασία αυτή.

Ένα κοινό πρόγραμμα εγγύησης καταθέσεων με κοινά δημοσιονομικά «μαξιλάρια» είναι ουσιώδες για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, σύμφωνα με το Ταμείο. Αυτό θα δώσει ώθηση στη ροή της ρευστότητας και θα προωθήσει την πανευρωπαϊκή τραπεζική. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Εγγύησης Καταθέσεων θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή ταχύτατα και να συνοδεύεται από μέτρα που θα μειώνουν τα ρίσκα του τραπεζικού τομέα. Επίσης, η ταχύτερη πρόοδος προς μια Ένωση Κεφαλαιαγορών μπορεί να βοηθήσει ώστε να μειωθεί η υπερβολική εξάρτηση από την τραπεζική χρηματοδότηση για κεφάλαια και να ενισχύσει τον καταμερισμό του ρίσκου του ιδιωτικού τομέα.