Το Ιράν μπαίνει στο «παιχνίδι» εξεύρεσης λύσης για τη Συρία

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι θα επιχειρήσει να προωθήσει μια νέα πρωτοβουλία για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στο θέμα της Συρίας, κατά τη διάρκεια συναντήσεων που θα έχει στη Νέα Υόρκη την επόμενη εβδομάδα, ξεκινώντας διαπραγματεύσεις με τον ιρανό ομόλογό του σήμερα Σάββατο, σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ και της Δύσης που επικαλείται το Reuters.

Καθώς η ειρηνευτική διαδικασία του ΟΗΕ δεν κατάφερε να βάλει τέλος στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, ο Κέρι θέλει να δοκιμάσει διάφορες ιδέες για μια νέα προσέγγιση κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όπως αναφέρουν οι αξιωματούχοι.

Η νέα αυτή προσέγγιση –που όπως τονίζουν οι αξιωματούχοι βρίσκεται ακόμα σε 'βρεφικό' στάδιο- θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνεργασία της Ρωσίας (συμμάχου του προέδρου Μπασάρ αλ Άσσαντ), της Σαουδικής Αραβίας και χωρών όπως η Τουρκία και το Κατάρ, που στηρίζουν τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης στη Συρία.

Οι προσπάθειες για τερματισμό του εμφυλίου έχουν λάβει επείγοντα χαρακτήρα τόσο λόγο της ξαφνικής αύξησης της στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας στην περιοχή αυτόν τον μήνα, όσο και λόγω της προσφυγικής κρίσης που αντιμετωπίζει πλέον η Ευρώπη.

Ο Κέρι συζήτησε το θέμα της Συρίας στη συνάντηση που είχε νωρίτερα σήμερα με τον ιρανό υπουργό Εξωτερικών Μοχάμεντ Τζαβαντ Ζαρίφ στη Νέα Υόρκη.

Μετά τη συνάντησή τους, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Τζον Κέρι δήλωσε στους δημοσιογράφους πως οι συζητήσεις την επόμενη εβδομάδα μπορεί να αποδειχθούν κρίσιμες για τον τερματισμό των συγκρούσεων. «Θεωρώ αυτήν την εβδομάδα μια μεγάλη ευκαιρία για πολλές χώρες να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια επίλυσης ορισμένων πολύ δύσκολων θεμάτων της Μέσης Ανατολής», είπε, συμπληρώνοντας ότι «θέλουμε να επιτύχουμε ειρήνη και έναν δρόμο για να προχωρήσει η Συρία, η Υεμένη... η περιοχή». «Νομίζω πως υπάρχουν ευκαιρίες αυτήν την εβδομάδα, μέσω των συζητήσεων αυτών, να επιτευχθεί κάποια πρόοδος».

Χθες Παρασκευή η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ συμφώνησαν να συνεργαστούν προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος στη Συρία, σε συνάντηση που είχαν στη Νέα Υόρκη.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο της Μογκερίνι, και οι δύο υπογράμμισαν "την ανάγκη να μπει ένα τέλος στον πόλεμο στη Συρία" και δήλωσαν "έτοιμοι να συνεργαστούν, στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλει ο ΟΗΕ" ο μεσολαβητής του οποίου, Στάφαν ντε Μιστούρα, προσπαθεί ακόμη να βρει μια πολιτική λύση στη σύρραξη. Συζήτησαν επίσης τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να συμβάλουν για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Το Ιράν, το ποίο έχει δηλώσει πρόθυμο να κάτσει στο τραπέζι με τους αντιπάλους του για να συζητήσουν την κρίση στη Συρία, είναι ισχυρός σύμμαχος του Άσσαντ και στηρίζει τις δραστηριότητες στη Συρία της λιβανέζικης οργάνωσης Χεζμπολά, η οποία έχει δώσει σημαντική στήριξη στον Ασάντ και τις δυνάμεις του.

Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι για να υπάρξει πολιτική λύση στο αδιέξοδο της Συρίας, κάποια στιγμή θα πρέπει και το Ιράν να παίξει ρόλο.

«Φυσικά γνωρίζουμε ότι υπάρχουν παράλληλα συμφέροντα» για τη Συρία, σχολίασε η Σέρμαν, συμπληρώνοντας ότι υπάρχουν μεγάλες πολιτικές ευαισθησίες στο Ιράν για τις συζητήσεις αυτές, ενδεχομένως κάποιοι περιορισμοί, όμως είναι σημαντικό να υπάρξει συμμετοχή της χώρας στο βαθμό που είναι εφικτό.

Ο Κέρι δεν ήθελε το θέμα της Συρίας να μπει στο ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, διότι δεν επιθυμούσε η Τεχεράνη να θεωρήσει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη Συρία ως μέσο για να εξασφαλίσει υποχωρήσεις, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους.

Χθες, ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί είπε πως η σχέσεις της Τεχεράνης με τις ΗΠΑ έχουν βελτιωθεί, όμως μένει να διανυθεί πολύς δρόμος ακόμα προτού εξομαλυνθούν πλήρως.

Παράλληλα, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι πλέον πρόθυμες να επιτρέψουν στο Ιράν να συμμετάσχει στις συζητήσεις για την εξεύρεση λύσης στη Συρία. «Το Ιράν είναι μια ισχυρή και αποτελεσματική χώρα στην περιοχή», είπε.

Απάντησε μάλιστα στα δημοσιεύματα του Τύπου, σύμφωνα με τα οποία Τεχεράνη και Μόσχα συζητούν να σχηματίσουν έναν συνασπισμό για να πολεμήσουν εναντίον του Ισλαμικού Κράτους λέγοντας «δεν βλέπω έναν συνασπισμό μεταξύ του Ιράν και της Ρωσία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Συρία».

Ο Ροχανί, η χώρα του οποίου είναι σύμμαχος της Δαμασκού, τόνισε ότι τελικά ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ θα πρέπει να δεχθεί κάποια πολιτική μεταρρύθμιση, αν και εκτίμησε ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη χώρα είναι οι βασικές προτεραιότητες.

«Μπορούμε να φανταστούμε τη σταθερότητα μόνο με δημοκρατία, αλλά δημοκρατία δεν γίνεται χωρίς σταθερότητα», είπε χαρακτηριστικά.

Περίπλοκες και επικίνδυνες ισορροπίες

Την Πέμπτη ο Λευκός Οίκος γνωστοποίησε πως ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα θα συζητήσει το θέμα της Συρίας με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν τη Δευτέρα, στη συνάντηση που θα πραγματοποιήσουν στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Διπλωματικές πηγές τονίζουν πως η συνάντηση αυτή είναι κρίσιμης σημασίας ώστε να υπάρξει μια καλύτερη κατανόηση των προθέσεων της Ρωσίας.

Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια, σύμφωνα με αξιωματούχους, είναι η συμφωνία για το μέλλον το Άσσαντ. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να επιμένουν στην απομάκρυνση του Άσσαντ, όμως έχουν δείξει ευελιξία τους τελευταίους μήνες ως προς τον χρόνο της απομάκρυνσής του. «Δεν χρειάζεται να γίνει την πρώτη ημέρα ή τον πρώτο μήνα», είχε δηλώσει το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Τζον Κέρι.

Μάλιστα, χθες το γαλλικό πρακτορείο μετέδωσε ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν καταλήξει σε μια «σιωπηρή συμφωνία» για να τερματιστεί ο πόλεμος στη Συρία, σύμφωνα με ανώτατο σύμβουλο του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

Η Ρωσία αρνήθηκε να αποδεχθεί την αποχώρηση του Άσαντ ως προαπαιτούμενο για τις ειρηνευτικές διαδικασίες μέχρι στιγμής και, καθώς εντείνεται η ανάπτυξη των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία, οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ανοικτά την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο δυνάμεις πιστές στον Άσαντ, με τη στήριξη της Ρωσίας, να συγκρουστούν με ομάδες ανταρτών που στηρίζονται από τις ΗΠΑ.

Στο μεταξύ, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι ευρωπαίοι σύμμαχοι, λόγω και της προσφυγικής κρίσης, στηρίζουν τις προθέσεις του Κέρι για την ανάληψη νέας πρωτοβουλίας.

Μετά από τέσσερα χρόνια συγκρούσεων, η Συρία έχει διαλυθεί. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, 250.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ εκτιμάται πως 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας και τέσσερα εκατομμύρια είναι πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες

Η αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας στη Συρία έχει περιπλέξει την κατάσταση σε διπλωματικό επίπεδο, εγείροντας ερωτήματα αναφορικά με τις προθέσεις της Μόσχας και για το αν η Ρωσία θα πει «ναι» σε συμφωνία η οποία θα προβλέπει την παράδοση της εξουσίας από τον Μπασάρ αλ Άσσαντ.

Παράλληλα, έχει οδηγήσει σε έντονη διαμάχη εντός της κυβέρνησης Ομπάμα ως προς το αν οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεργαστούν με τη Ρωσία για το θέμα της Συρίας. Ουάσινγκτον και Μόσχα έχουν κοινές ανησυχίες για την απειλή του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, όμως το είδος του στρατιωτικού εξοπλισμού που στέλνει η Ρωσία στη Συρία δημιουργεί ερωτήματα ως προς το ποιος είναι ο πραγματικός της στόχος.

Την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Ας Κάρτερ μίλησε με τον ρώσο ομόλογό του, εν μέσω ανησυχιών για πιθανή εμπλοκή μαχητικών αεροσκαφών των δυο χωρών στη Συρία. Όμως, μέχρι τώρα τουλάχιστον, οι πτήσεις ρωσικών drones δεν πλησιάζουν σε περιοχές που πραγματοποιούνται πτήσεις αμερικανικών μαχητικών, όπως σημειώνουν αξιωματούχοι.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον είναι βαθύτατη, μετά την ρωσική παρέμβαση στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας, που οδήγησαν σε σημαντικό περιορισμό ή και διακοπή των επαφών των στρατών των δυο υπερδυνάμεων.

Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιούν πως μπορεί να υπάρξει διάλογος ΗΠΑ-Ρωσίας για τη Συρία, ταυτόχρονα με την άσκηση πιέσεων από την Ουάσινγκτον σε ότι αφορά την Ουκρανία.

Σήμερα, ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, έθεσε ζήτημα τερματισμού των κυρώσεων της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας, λόγω του σημαντικού ρόλου της Μόσχας στη Συρία.

"Ο καθένας είναι τόσο έξυπνος ώστε να γνωρίζει ότι δεν μπορείς από τη μια πλευρά να διατηρείς μόνιμα κυρώσεις και από την άλλη πλευρά να ζητάς να συνεργαστείς", είπε χαρακτηριστικά.

Επισήμανε ακόμη ότι "η διαμάχη για την Ουκρανία δεν μπορεί να επιβαρύνει την σχέση της Γερμανίας, της Ευρώπης και των ΗΠΑ με την Ρωσία τόσο ώστε η Ρωσία να χάνεται ως εταίρος στη Συρία" και προειδοποίησε ότι αν η Ρωσία ενισχύσει την στρατιωτική δράση της στην Συρία, η διένεξη θα μεγαλώσει και ακόμη περισσότεροι άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τη χώρα.

Χαιρετίζει τη ρωσική εμπλοκή στη Συρία η Χεζμπολά

Την ανάπτυξη ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Συρία, χαιρέτισε η Χεζμπολά, καθώς θα προσφέρει στήριξη στον κοινό σύμμαχό τους, τον πρόεδρο της χώρας, Μπασάρ αλ Άσαντ.

Ο ηγέτης της Χεζμπολά του Λιβάνου Χασάν Νασράλα δήλωσε σε μια συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό δίκτυο Al- Manar ότι η εκστρατεία που διεξάγει ο διεθνής συνασπισμός υπό τις ΗΠΑ έχει αποτύχει καθώς δεν έχει οδηγήσει στην ήττα της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, ένα γεγονός που ώθησε τη Ρωσία να εμπλακεί άμεσα στη σύρραξη.