Fitch: Τα stress test «απελευθέρωσαν» το μαξιλάρι του ΤΧΣ

Οι κεφαλαιακές ανάγκες που προέκυψαν από τα stress tests δείχνουν ότι ο άμεσος κίνδυνος για τα δημοσιονομικά δεδομένα των ευρωπαϊκών κρατών λόγω των τραπεζών περιορίζεται, σημειώνει η Fitch σε ανάλυσή της. Η χαμηλή ανάπτυξη του ονομαστικού ΑΕΠ και τα μεγάλα δομικά ελλείμματα είναι μακράν μεγαλύτερος κίνδυνος.

Από την άλλη πλευρά, όμως, η ανάλυση σημειώνει ότι είναι δύσκολο να δούμε πώς οι τράπεζες μπορούν να συμβάλουν στην ανάκαμψη της περιοχής χωρίς να μειώσουν το μεγάλο απόθεμα προβληματικών δανείων, κάτι που μπορεί να συνεπάγεται μελλοντικά νέα εμπλοκή των κρατών στον κλάδο.

Σύμφωνα με τη Fitch, το πλέον τρανταχτό παράδειγμα του ότι επετράπη στις τράπεζες να αξιοποιήσουν στην άσκηση τα πλάνα αναδιάρθρωσης είναι η Ελλάδα. Στην περίπτωση της χώρας μας οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες μειώθηκαν από τα 2,7 δισ. ευρώ σε μόλις 343 εκατ. Όπως επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης, η χώρα έχει 11 δισ. ευρώ «μαξιλάρι» για να στηρίξει τον κλάδο, αλλά «τώρα δείχνει απίθανο να χρησιμοποιηθεί στο σύνολό του για τον σκοπό αυτό». Εκτιμά ότι θα βελτιωθεί η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών από τη μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου σε φορολογική απαίτηση (tax credit), αλλά αυτό θα περιορίσει τη φορολογική βάση του ελληνικού δημοσίου στο μέλλον.

«Δεν βλέπουμε τα stress tests ως οδηγό για βραχυπρόθεσμες κινήσεις στην αξιολόγηση κρατών», αναφέρει η Fitch. «Ούτε περιμένουμε κάποια έκκληση σε κράτος να ανακεφαλαιοποιήσει τράπεζα, δεδομένων των μικρών κεφαλαιακών αναγκών που προέκυψαν», σημειώνει.

Δεδομένου ότι ελήφθησαν υπόψη τα πλάνα αναδιάρθρωσης, όπου προκύπτουν κεφαλαιακές ανάγκες αναμένεται να καλυφθούν χωρίς κρατική στήριξη. Το μεγαλύτερο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ σημειώθηκε στην Κύπρο (176 εκατ. ή 1% του ΑΕΠ). Αυτό θα καλυφθεί εν μέρει μέσω μετατροπής υφιστάμενων μετατρέψιμων τίτλων χρέους σε κεφάλαιο και με έκδοση νέων τίτλων. Για την Πορτογαλία το έλλειμμα είναι 1,15 δισ. (0,7% του ΑΕΠ). Σε άλλες χώρες δεν ξεπερνά το 0,2% του ΑΕΠ.

Αν υπάρξει βαθιά ύφεση το 2015, όπως προβλέπει το δυσμενές σενάριο, τα μεγαλύτερα ρίσκα για τις χώρες θα έρθουν από τη δυναμική του δημόσιου χρέους, σημειώνει η Fitch. Λιγότερα έσοδα από τους φόρους και μεγαλύτερες κοινωνικές μεταβιβάσεις θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα ελλείμματα και χρέος, αλλά οι τράπεζες θα καταφέρουν να διατηρήσουν τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET1 στο 5,5%, μειώνοντας τα ρίσκα κατάρρευσης.

Υπό αυτό το πρίσμα, λέει η Fitch, είναι πολύ μικρότερος ο κίνδυνος από το δέσιμο κράτους-τραπεζών που αντιμετώπισε η ευρωζώνη τα προηγούμενα χρόνια. Αυτός άλλωστε ήταν και ο στόχος των ηγετών της με την τραπεζική ένωση που προώθησαν το 2012. Το stress test είναι ένα σημαντικό ορόσημο γι' αυτόν τον στόχο, όπως θα είναι και η ανάληψη από την ΕΚΤ του ρόλου του επόπτη.

Η Fitch προειδοποιεί πάντως πως δεν μπορεί να αποκλειστεί εξ ολοκλήρου η πιθανότητα νέας κρατικής στήριξης των τραπεζών, όπως δείχνουν τα τελευταία παραδείγματα της εκκαθάρισης της Banco Espirito Santo στην Πορτογαλία και της κεφαλαιακής ένεσης στην αυστριακή Hypo Alpe Adria.

Ο οίκος επισημαίνει παράλληλα ότι τα stress tests δεν αρκούν για να λύσουν όλα τα προβλήματα. «Δεν περιμένουμε πως όλες οι τράπεζες θα επιστρέψουν σε κατάσταση χρηματοοικονομικής υγείας καλύπτοντας απλώς τα κενά που φάνηκαν από τα τεστ αντοχής». Χρειάζεται να βελτιωθεί η αξία των collateral σε σημαντικό όγκο επισφαλών δανείων, προκειμένου να απελευθερωθεί δανεισμός σε καλό μέγεθος.

Η ζήτηση τραπεζικού δανεισμού από «βιώσιμους» δανειολήπτες παραμένει χαμηλή και η αντιμετώπιση του προβλήματος θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη εάν επικρατήσει ο αποπληθωρισμός - που δεν συμπεριελήφθη στα stress tests.

Δεν είναι σαφές πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, αλλά οι προηγούμενες πρωτοβουλίες στην Ευρώπη -όπως επί παραδείγματι η δημιουργία bad bank- εμπλέκουν ορισμένες φορές το κράτος (η Ισπανία για παράδειγμα εγγυήθηκε για το χρέος που εξέδωσε η Sareb).

«Οι επιπτώσεις για τη δημόσια οικονομία εξαρτώνται από τις λεπτομέρειες στη δομή και στην οργάνωση τέτοιων σχημάτων και αν προκύψουν νέες πρωτοβουλίες θα εξετάσουμε τον δημοσιονομικό αντίκτυπο κατά περίπτωση», καταλήγει η Fitch.