Σκληρή «μάχη» και για την πολιτική εξουσία στο Ιράκ

Την ώρα που το Ιράκ κινδυνεύει να χάσει πολύτιμα εδάφη από την προέλαση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, η μάχη για την... καρέκλα καλά κρατεί. Ο κουρδόφωνος πρόεδρος του Ιράκ διόρισε υποψήφιο για την αντικατάσταση του νυν πρωθυπουργού Νουρί αλ Μαλίκι, όμως ο τελευταίος αρνείται να αποχωρήσει, αναπτύσσοντας μάλιστα στρατεύματα πιστά σε αυτόν, σε διάφορα σημεία της Βαγδάτης.

Ο πρόεδρος Φουάντ Μασούμ έδωσε χθες εντολή στον Χαϊντέρ αλ Αμπαντί, μέλος του σιιτικού ισλαμικού κόμματος Dawa, να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση. Ο Μαλίκι, όμως, ο οποίος θέλει να εξασφαλίσει και τρίτη τετραετή θητεία στον πρωθυπουργικό θώκο, απέρριψε την εντολή αυτή, αμφισβητώντας την απόφαση, κάνοντας λόγο για συνταγματική εκτροπή και για προδοσία της βούλησης του ιρακινού λαού.

«Αυτό που έγινε δεν έχει καμία αξία», ανέφερε σε τηλεοπτικό του μήνυμα. «Η υποψηφιότητά μου εξακολουθεί να είναι έγκυρη και σίγουρα θα διορθώσουμε αυτό το λάθος».

Η Ουάσιγκτον, η οποία είχε βοηθήσει ώστε να αναλάβει την εξουσία ο Μαλίκι μετά την εισβολή του 2003 που οδήγησε στην ανατροπή -και τελικά στην εκτέλεση- του Σαντάμ Χουσεΐν, συνεχάρη τον Αμπαντί και προειδοποίησε τον Μαλίκι να μην ταράξει τα νερά, χρησιμοποιώντας βία για να παραμείνει στην εξουσία.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα συνεχάρη τον Αμπαντί και τον κάλεσε να σχηματίσει μια περιεκτική κυβέρνηση που θα αντιπροσωπεύει όλες τις μεγάλες σέχτες του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των σουνιτών και των Κούρδων, όσο το δυνατόν συντομότερα, προκειμένου να βοηθήσει ώστε να ενωθεί το Ιράκ.

Τον Αμπαντί συνεχάρη και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν, καλώντας τον και αυτός να σχηματίσει γρήγορα νέα κυβέρνηση που θα αντιπροσωπεύει τις διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες του Ιράκ.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι δήλωσε πως οι ηγέτες του Ιράκ πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών, λαμβάνοντας μέτρα που θα δείχνουν αποφασιστικότητα.

Ο Αμπαντί έχει στη διάθεσή του 30 ημέρες για να επιλέξει το νέο υπουργικό του συμβούλιο και να λάβει την έγκριση του κοινοβουλίου - διάστημα που ενδέχεται όμως να δώσει τη δυνατότητα στον Μαλίκι να συγκεντρώσει τους υποστηρικτές του στη βουλή και να επιχειρήσει επάνοδο.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν τον τερματισμό της οκταετούς ηγεμονίας του αλ Μαλίκι, αφού τον έχουν κατηγορήσει ότι απέτυχε να εξασφαλίσει ενότητα στη χώρα, θεωρώντας τον υπεύθυνο για τη σεκταριστική βία που απειλεί να οδηγήσει σε διάλυση το Ιράκ. Οι ΗΠΑ και η Τεχεράνη τον κατηγορούν ότι, λόγω της πολιτικής αποκλεισμού της σουνιτικής μειονότητας, ουσιαστικά πυροδότησε την εξέγερση που κινδυνεύει να διαλύσει τη χώρα. Μάλιστα, οι ηγέτες των σουνιτικών και κουρδικών κοινοτήτων έχουν απαιτήσει την απομάκρυνσή του, ενώ ακόμα και πολλοί σιίτες έχουν στραφεί εναντίον του.

Αμερικανοί αξιωματούχοι επιμένουν πως δεν ενεπλάκησαν στην επιλογή του Αμπαντί, δήλωσαν όμως πως «όλοι έχουν ανακουφιστεί που επελέγη κάποιος που δεν είναι ο Μαλίκι».

Εν τω μεταξύ, δυνάμεις πιστές στον αλ Μαλίκι φέρεται να έχουν αναπτυχθεί σε διάφορα σημεία της Βαγδάτης, προσπαθώντας να αποκλείσουν και να διασφαλίσουν σημεία ζωτικής σημασίας, όπως το αεροδρόμιο, το κοινοβούλιο και η Πράσινη Ζώνη, θέτοντας το ερώτημα αν ο στρατός θα υπακούσει στη νέα πολιτική ηγεσία, ή θα παραμείνει πιστός στον αλ Μαλίκι, παρά το ότι έχει επισήμως απομακρυνθεί από την θέση του πρωθυπουργού.

Συνεχίζεται η προέλαση του Ισλαμικού Κράτους

Και ενώ στη Βαγδάτη εκτυλίσσεται μια επικίνδυνη πολιτική αντιπαράθεση, οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους συνεχίζουν την προέλασή τους, παρά τις αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις.

Το Πεντάγωνο ανέφερε πως οι αμερικανικές επιθέσεις έχουν μεν επιβραδύνει την προέλαση του Ισλαμικού Κράτους στο βόρειο Ιράκ, η επίπτωση όμως είναι περιορισμένη και είναι μάλλον απίθανο να ανακόψει την ισχύ της ομάδας.

Σημειώνεται ότι την Κυριακή το Ισλαμικό Κράτος κατέλαβε την πόλη Τζαλάουλα, η οποία βρίσκεται βορειοδυτικά της Βαγδάτης.

Η Ουάσιγκτον λέει πως προχωρά σε περιορισμένες ενέργειες για να προστατεύσει την αυτόνομη περιοχή των Κούρδων και να αποτρέψει πιθανή γενοκτονία των θρησκευτικών μειονοτήτων που βρίσκονται στο στόχαστρο του Ισλαμικού Κράτους.

Παράλληλα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, οι ΗΠΑ προμηθεύουν άμεσα όπλα στους Κούρδους μαχητές, μέσω της CIA, όμως σύντομα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι πιθανό το Πεντάγωνο να αρχίσει να εξοπλίζει τους Κούρδους.

Ο Κέρι δήλωσε πως οι ΗΠΑ θα εξετάσουν επιπλέον στρατιωτική, οικονομική και πολιτική βοήθεια για το Ιράκ όταν σχηματιστεί νέα κυβέρνηση.

«Είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε επιπλέον επιλογές στην πολιτική, την οικονομία και την ασφάλεια καθώς η κυβέρνηση του Ιράκ αρχίζει να χτίζει μια νέα κυβέρνηση», δήλωσε κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε από την Αυστραλία με τον υπουργό Άμυνας Τσακ Χέιγκελ και τους Αυστραλούς ομολόγους τους.

Ο Χέιγκελ δήλωσε πως οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να εξετάσουν περαιτέρω στρατιωτική στήριξη στο Ιράκ, ο Κέρι όμως απέκλεισε το ενδεχόμενο αποστολής χερσαίων δυνάμεων.
«Θα περιμένουμε να δούμε ποια μελλοντικά αιτήματα θα μας ζητήσει αυτή η νέα κυβέρνηση και θα το εξετάσουμε με βάση αυτά», είπε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας.

Ο Κέρι χαιρέτισε επίσης την αυξημένη στρατιωτική βοήθεια που παρέχει η ιρακινή κυβέρνηση στους μαχητές πεσμεργκά της ημιαυτόνομης κουρδικής περιοχής. Είναι μοναδική αυτή η συνεργασία, σύμφωνα με τον αμερικανό ΥΠΕΞ. «Νομίζουμε πως είναι ένα σήμα για αυξανόμενη προοπτική συνεργασίας μεταξύ της Βαγδάτης και της Αρμπίλ».

Έλεγχος των υποδομών

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με το Bloomberg, το Ισλαμικό Κράτος καταλαμβάνει στοιχεία στρατηγικής σημασίας –όπως για παράδειγμα το φράγμα τις Μοσούλης και πετρελαιοφόρα πεδία στο δυτικό Ιράκ και την ανατολική Συρία- τα οποία του αποφέρουν ημερησίως έσοδα εκατομμυρίων δολαρίων.

«Οι εξτρεμιστές αυτοί δεν είναι τρελοί», λέει ο διευθυντής του Brookings Institution στο Κατάρ, Σαλάμ Σαίχ. «Υπάρχει μέθοδος στην τρέλα τους, διότι έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν ρευστό και φυσικούς πόρους, πετρέλαιο και νερό, τα δυο σημαντικότερα πράγματα. Και βεβαίως θα τα χρησιμοποιήσουν ως τρόπο για να συνεχίσουν να αυξάνουν τη δύναμή τους».

Το Ιράκ από την πλευρά του φοβάται ότι το Ισλαμικό Κράτος θα χρησιμοποιήσει το φράγμα προκειμένου να εκβιάσει την ιρακινή κυβέρνηση. «Η πόλη της Μοσούλης θα πνίγονταν μέσα σε τρεις ώρες» αν έσπαγε το φράγμα, ανέφερε ο σύμβουλος του υπουργείου Υδάτινων Πόρων του Ιράκ, Αζίζ Αλουάς.

Το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται πως προχωρά ταχύτατα στην ανάπτυξη της ιδέας του για δημιουργία χαλιφάτου, σύμφωνα με τους αναλυτές, που σημειώνουν ότι το Ισλαμικό Κράτος προσπαθεί να εμφανιστεί ως κράτος και όχι ως ομάδα ανταρτών.

«Τα φράγματα και τα πετρελαιοφόρα πεδία έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα, διότι οι αντάρτες αυτοί νομίζουν πως ήρθαν για να μείνουν. Αυτοί είναι που παρέχουν υπηρεσίες στους ανθρώπους», ανέφερε ο Χασάν Χασάν, αναλυτής του Delma Institute.

Μάλιστα, παρά τις βίαιες τακτικές τους, που περιλαμβάνουν μαζικές εκτελέσεις σιιτών μουσουλμάνων και μελών άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων, οι τζιχαντιστές αυτοί είχαν θετική υποδοχή από ορισμένους σουνίτες τόσο στο Ιράκ όσο και στη Συρία. Ορισμένοι εξ αυτών μάλιστα καλωσόρισαν τους αντάρτες διότι είχαν μείνει χωρίς ηλεκτρισμό για πολλές ημέρες και απέδιδαν ευθύνες για το μπλακ άουτ στους Κούρδους.