Μετά το καρότο -το ταμείο στήριξης -έρχεται και το μαστίγιο από την Κομισιόν, που σήμερα αναμένεται να ανακοινώσει τις προτάσεις της για τη σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής και την αυξημένη εποπτεία προς τις χώρες-μέλη.

Η αυστηροποίηση της συνθήκης του Μάαστριχτ, λόγω της κρίσης αλλά κυρίως των φόβων για εξάπλωση του ελληνικού προβλήματος και σε άλλες χώρες, θεωρείται πλέον μονόδρομος και η Επιτροπή καλείται να παρουσιάσει συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο αναμένεται να συζητηθεί σε επίπεδο υπουργών Οικονομίας (Eurogroup - Ecofin) και να επικυρωθεί σε επίπεδο αρχηγών κρατών στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου.

Ήδη, με το πρωτοφανές δίχτυ ασφαλείας ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, όλες οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύτηκαν ως αντάλλαγμα να επισπεύσουν τη δημοσιονομική προσαρμογή «ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της κάθε μιας».

Την πρώτη... κρυάδα πήραν η Ισπανία και η Πορτογαλία που πιέστηκαν να ανακοινώσουν επιπρόσθετα μέτρα, ενώ ο επίτροπος για νομισματικές και οικονομικές υποθέσεις, κ. Όλι Ρεν, χθες έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου στην Ιταλία και στη Γαλλία, λέγοντας ότι τα Προγράμματα Σταθερότητάς τους πρέπει να εμπλουτιστούν με νέες περικοπές δαπανών και μέτρα.

Η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα πρόταση για πιο αυστηρή επιτήρηση, δηλαδή την ένταξη μιας χώρας στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος με συνοπτικές διαδικασίες και λαμβάνοντας ως κριτήριο και την πορεία του δημόσιου χρέους και όχι μόνο την υπέρβαση του ελλείμματος πάνω από το 3% του ΑΕΠ.

Κύριος λόγος γι' αυτήν την αλλαγή είναι ο εκτροχιασμός του χρέους στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ε.Ε. λόγω της κρίσης.

Τόσο η Κομισιόν όσο και η ΕΚΤ θεωρούν ότι αυτό είναι το σοβαρότερο πρόβλημα που θα κληθεί να επιλύσει η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.

Μετά την επιμονή κυρίως της Γερμανίας, η Επιτροπή αναμένεται να συστήσει και την επιβολή ποινών στις χώρες οι οποίες δεν θα τηρούν τα χρονοδιαγράμματα που θα τους επιβάλλονται.

Ήδη το άρθρο 104 (11) προβλέπει τις εξής ποινές σε περίπτωση που μια χώρα δεν καταφέρει να μειώσει το έλλειμμα στο 3% μέσα στο χρονικό πλαίσιο που της έχει επιβληθεί:

- Δημοσίευση ειδικών πληροφοριών πριν η χώρα εκδώσει ομολογίες και χρεόγραφα.

- Αναθεώρηση των όρων δανειοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

- Καταβολή χρηματικού ποσού εγγυήσεων, μέχρι να διορθωθεί το έλλειμμα.

- Επιβολή προστίμων από την Ε.Ε που θα αποφασίζονται από τα συμβούλια ανάλογα με την περίπτωση.

Βάσει της υπάρχουσας νομοθεσίας χρειάζονται τα 2/3 των ψήφων του Ecofin για να επιβληθούν τα πρόστιμα σε κάποια χώρα, όμως ποτέ μέχρι τώρα δεν έχουμε φτάσει στο στάδιο των ποινών καθώς η Κομισιόν, με τη σύμφωνη γνώμη του Ecofin, έδινε παρατάσεις για τη δημοσιονομική προσαρμογή. Με τις παρενέργειες της κρίσης όμως η Γερμανία επιθυμεί το στάδιο των ποινών να εφαρμόζεται πλέον πιο γρήγορα και όχι ως ύστατη λύση.

Μια άλλη πρόταση -την έχει αναφέρει ο επίτροπος Ρεν στο Ecofin της Μαδρίτης- είναι να προ-εγκρίνει η Κομισιόν τους εθνικούς προϋπολογισμούς πριν κατατεθούν προς ψήφιση στα εθνικά κοινοβούλια. Έτσι θα της δίνεται η δυνατότητα να συνιστά διορθωτικές κινήσεις εάν διαπιστώσει δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Σε αυτό το πλαίσιο, χώρες όπως η Γερμανία, η Σουηδία, η Ολλανδία και η Γαλλία προωθούν τη δημιουργία οικονομικού διευθυντηρίου που θα εποπτεύει τη συνολική πορεία των οικονομιών όλων των χωρών και θα παρεμβαίνει στις κυβερνητικές πολιτικές όταν διαπιστωθεί κίνδυνος για το ευρώ.

Επίσης, η Κομισιόν επιδιώκει να περάσει σύντομα πρόταση που θα ενισχύει τον ρόλο της Eurostat και θα της δίνει το δικαίωμα για απευθείας ελέγχους στις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες όταν θα διαπιστώνει «πρόβλημα» με τα στοιχεία που αποστέλλονται. Στόχος να αποφευχθεί η παραποίηση στοιχείων όπως έγινε στην περίπτωση της Ελλάδας. Ήδη τον Μάρτιο οι υπουργοί Οικονομίας της ευρωζώνης δήλωσαν ότι θα υπερψηφίσουν την πρόταση αυτή.

Η Κομισιόν έχει επιφορτιστεί επίσης να προτείνει και την αλλαγή στη νομοθεσία για τη δραστηριότητα των διεθνών οίκων αξιολόγησης και τη στενότερη εποπτεία τους.

Παράλληλα έχει επιφορτιστεί να εκπονήσει τον λεγόμενο δείκτη ανταγωνιστικότητας βάσει του οποίου οι χώρες θα αξιολογούνται και αναλόγως με τη θέση όπου βρίσκονται θα υιοθετούν μέτρα. Από εδώ και πέρα, δηλαδή, οι χώρες θα κρίνονται βάσει του ελλείμματος, του χρέους και της ανταγωνιστικότητας.

Έχοντας υπόψη τη ραγδαία πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει προτάσεις για διαρθρωτικές αλλαγές που θα έχουν στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, της απασχόλησης και των επενδύσεων, ώστε να αποφύγει η χώρα τη βαθύτερη ύφεση.

Η Κομισιόν αναμένεται ότι θα πιέσει να περάσουν οι προτάσεις της με συνοπτικές διαδικασίες, ενώ μέχρι το τέλος Ιουνίου ο κ. Ρεν έχει δηλώσει ότι θα θέσει στο μικροσκόπιο ξανά τη δημοσιονομική εξέλιξη όλων των χωρών-μελών της Ε.Ε. Κύριος στόχος να υπάρξει πιο σαφής καταγραφή των δημοσιονομικών μεγεθών και κυρίως του δημόσιου χρέους της κάθε χώρας.

Παράλληλα αναμένεται και η επίσπευση της δημιουργίας των εποπτικών ομάδων πρόληψης συστημικών κινδύνων που στόχο θα έχουν να διαβλέπουν και να προλαβαίνουν κρίσεις όπως η ελληνική.

Βέβαια όλες οι προτάσεις αυτές δεν είναι καινούργιες. Συζητούνται στις Βρυξέλλες εδώ και ενάμιση χρόνο με φόντο την κρίση, όμως λόγω της ακαμψίας στον τρόπο λειτουργίας της Κομισιόν, των διαφορετικών εθνικών πολιτικών που ακολουθούνταν αλλά και της ακαμψίας της ίδιας της συνθήκης του Μάαστριχτ, οι συζητήσεις δεν κατέληγαν ποτέ σε αποτελέσματα παρά μόνο σε λεκτικά κοινά ανακοινωθέντα.

Έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τη στιγμή που ο τότε επίτροπος κ. Χοακίν Αλμούνια δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου του Eurogroup ότι η Ευρώπη θα είναι αντιμέτωπη με υψηλά χρέη τα επόμενα χρόνια σε συνδυασμό με αυξανόμενη ανεργία. Τότε παρενέβη ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και εξέφρασε τον φόβο του για κοινωνική αναταραχή στην Ευρώπη ως συνέπεια.

Από τότε μέχρι την Κυριακή -όπου τα πράγματα έφτασαν σε οριακό σημείο για να αναγκαστούν οι Ευρωπαίοι να συμφωνήσουν σε ασπίδα σωτηρίας του ευρώ- δεν πάρθηκε καμία απόφαση για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.