Λεπτές ισορροπίες στη διαπραγμάτευση με την Τουρκία

Θετικά αποτιμά η Αθήνα τη χθεσινή συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στην Άγκυρα.

Σε συνέχεια της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν στη Λιθουανία, οι δύο υπουργοί ουσιαστικά προσδιόρισαν τον οδικό χάρτη του επόμενου τριμήνου, όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σχεδόν 2,5 ώρες διήρκεσε το τετ α τετ, το οποίο έγινε σε χαμηλούς τόνους, με προσεκτικές διατυπώσεις και με τους κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν να διαβάζουν τις δηλώσεις τους, ενώ δεν έγιναν και ερωτήσεις από δημοσιογράφους.

Κοινή βούληση των δύο πλευρών, ως φάνηκε, είναι η διατήρηση των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και η βήμα βήμα προσπάθεια για τη διευθέτηση των εκκρεμοτήτων. Κάτι, πάντως, καθόλου εύκολο, δεδομένου του χάσματος που υπάρχει και διαρκεί πολλές δεκαετίες.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Φιντάν επανέλαβε τις αξιώσεις της χώρας του σε Αιγαίο («έχουμε διαφορές απόψεων στο Αιγαίο») και ανατολική Μεσόγειο («στην ανατολική Μεσόγειο είμαστε υπέρ του δίκαιου διαμοιρασμού»), ενώ αναφέρθηκε για μία ακόμη φορά «στα προβλήματα των ομογενών μας στην Ελλάδα», θέτοντας θέμα τουρκικής μειονότητας.

Από την πλευρά του, ο κ. Γεραπετρίτης σημείωσε ότι «δεν είμαστε αιθεροβάμονες. Γνωρίζουμε ότι αποστάσεις που δημιουργήθηκαν σε βάθος χρόνου και τα πάθη που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά δεν διαγράφονται μονοκονδυλιά. Όμως, έχουμε τη διάθεση και τη βούληση να επενδύσουμε στην ειλικρίνεια και την αμοιβαία κατανόηση». Υπογράμμισε την ανάγκη προσήλωσης σε «οικουμενικές και θεμελιώδεις αξίες, όπως κατεξοχήν η αυστηρή και καθολική εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου».

Στόχος της Ελλάδας, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι «να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας στην περιοχή μας, με αποχή από επιθετική ρητορική και μονομερείς ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την προσέγγιση που επιχειρούμε».

Οι δύο υπουργοί οριστικοποίησαν την 18η Σεπτεμβρίου ως την ημερομηνία που θα γίνει η συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ενώ ο οδικός χάρτης που θα ακολουθηθεί περιλαμβάνει τρία ακόμα στάδια:

1) τον πολιτικό διάλογο, ο οποίος θα εκκινήσει με ευθύνη, από ελληνικής πλευράς, της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, στις 16 Οκτωβρίου.

2) την εφαρμογή και ενίσχυση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα εκκινήσει το αμέσως προσεχές διάστημα.

3) την προώθηση της θετικής ατζέντας, υπό τον υφυπουργό Κώστα Φραγκογιάννη, σε συνεργασία που θα αφορά τομείς, όπως ο τουρισμός, οι επενδύσεις, η γεωργία, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση.

Αναθεωρητική πολιτική

Εντός του Δεκεμβρίου, εξάλλου, θα διοργανωθεί μετά από 7 χρόνια το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, με τη συμμετοχή των εκατέρωθεν αρμόδιων σε τομείς διμερούς συνεργασίας υπουργών.

Ζητούμενο για την ελληνική διπλωματία είναι να αποκωδικοποιήσει τη στρατηγική της Τουρκίας, την οποία καλεί να βάλει στο περιθώριο την αναθεωρητική πολιτική της, προς όφελος και των δύο πλευρών του Αιγαίου. Κομβικό σημείο, θεωρεί η Αθήνα, είναι η δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, το οποίο να έχει συνέχεια και συνέπεια. Προς την κατεύθυνση -εκτιμά- συμβάλλει ο διάλογος που έχει ξεκινήσει έστω με αργά αλλά σταθερά βήματα, καθώς και η αποχή της Άγκυρας από προκλητικές ενέργειες, όπως έκανε τα προηγούμενα χρόνια.

Η συνάντηση περιέλαβε επίσης ζητήματα όπως το Κυπριακό, την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και το μεταναστευτικό. Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, όπως είπε ο κ. Γεραπετρίτης, οι θέσεις της Ελλάδας είναι γνωστές και χαρακτήρισε «κρίσιμο και αναγκαίο βήμα» την άμεση επανεκκίνηση των συνομιλιών.

Σχετικά με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, η Ελλάδα από μακρού χρόνου και με συνέπεια την υποστηρίζει, υπό την προϋπόθεση να πληρούνται τα προαπαιτούμενα κριτήρια, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αναφορικά με το μεταναστευτικό, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών σημείωσε: «Είναι προς το κοινό μας συμφέρον να συνεργαστούμε για τον έλεγχο της παράτυπης μετανάστευσης και την καταπολέμηση των παράνομων δικτύων διακίνησης που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο. Βεβαίως, απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαχείριση τόσο του μεταναστευτικού όσο και κάθε άλλου συναφούς ζητήματος είναι η αντιμετώπιση των περιφερειακών κρίσεων που προκαλούν αποσταθεροποίηση στην ευρύτερη περιοχή μας».