** Οι εισηγμένες που εμφανίζουν δείκτες πάνω από 3, που σημαίνει ότι βρίσκονται σε ισχυρή χρηματοοικονομική κατάσταση και αξίζουν το ενδιαφέρον των επενδυτών, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

H οικονομική κρίση έχει φέρει τα πάνω-κάτω σε εισηγμένες εταιρείες με μεγάλη ιστορία και σημαντικά οικονομικά μεγέθη, με αποτέλεσμα να έχουν έρθει αντιμέτωπες με το φάσμα της χρεοκοπίας.

Αναμφισβήτητα, όμως, υπάρχουν εταιρείες που αξίζουν την προσοχή των επενδυτών, αφού τα οικονομικά στοιχεία τους δείχνουν ότι μάλλον θα βγουν όχι μόνο αλώβητες αλλά και νικήτριες από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση. Η ανακάλυψή τους όμως είναι μάλλον... επίπονη διαδικασία.

Ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός δείκτης μέτρησης της πραγματικής χρηματοοικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης, που μπορεί να δώσει αξιόπιστα αποτελέσματα, γιατί συνδυάζει πολλά στοιχεία.

Το όνομα του συγκεκριμένου δείκτη είναι Altman Z Score. Διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1960 και μπορεί να αποτελέσει αξιόπιστο εργαλείο στα χέρια των επενδυτών.

Προφανώς τα αποτελέσματα που δίνει ο εν λόγω δείκτης δεν είναι απόλυτα, όμως έχει αποδειχτεί από πολυάριθμες εμπειρικές μελέτες ότι μπορεί να προβλέπει με ακρίβεια τις εταιρείες εκείνες που αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσουν... μεγάλες φουρτούνες.

Την τελευταία φορά όπου ασχοληθήκαμε με τον δείκτη Altman, από τις εφτά εταιρείες των οποίων τη βιωσιμότητα εξετάσαμε οι έξι έχουν ήδη... αποχαιρετήσει το ταμπλό του Χ.Α.!

Το κρίσιμο κάτω όριο για τον δείκτη είναι το 1,81. Πιο χαμηλά από αυτό, σύμφωνα με τον δείκτη Altman, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν διαρθρωτικά προβλήματα, ενώ όταν ο δείκτης για κάποια εταιρεία βρίσκεται συστηματικά σε χαμηλά ή και αρνητικά επίπεδα, το ρίσκο επένδυσης σε αυτήν είναι ιδιαίτερα υψηλό, γεγονός το οποίο θα πρέπει να γνωρίζουν οι επενδυτές. Πάνω από τα επίπεδα του 2,99, οι επιχειρήσεις έχουν αξιολόγηση «ΑΑΑ»!

Βάσει των ετήσιων αποτελεσμάτων της περιόδου 2007 - 2010, εντοπίσαμε 13 εταιρείες με δείκτες Z Score πάνω από 3: ΕΛΙΝΟΪΛ, Revoil, Motor Oil, Jumbo, Πλαίσιο, ΟΠΑΠ, ΕΧΑΕ, ΕΥΑΘ, ΟΛΘ, Κανάκης, Cyclon Hellas, MLS Πληροφορική και Ζάμπα. Η λίστα με τις παραπάνω μετοχές δεν είναι απόλυτη, αφού πιθανώς να υπάρχουν και άλλες εισηγμένες εταιρείες με δείκτη Z Score σε επίπεδα κοντά ή υψηλότερα του ορίου του 2,99.

ΠΩΣ «ΔΟΥΛΕΥΕΙ», ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ALTMAN

Ο δείκτης Altman Z Score διαμορφώθηκε από τον καθηγητή Edward Altman στο Business School του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετρά τη χρηματοοικονομική κατάσταση μιας εταιρείας. Το βασικό πλεονέκτημά του είναι ότι συντίθεται από πέντε επιμέρους παραμέτρους.

Η αξιοπιστία και η χρηστικότητά του έχουν επιβεβαιωθεί από εμπειρικές μελέτες, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που εμφανίζουν συστηματικά χαμηλές ή και αρνητικές τιμές. Ο δείκτης αναθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα προκειμένου να ακολουθεί τις τρέχουσες εξελίξεις της οικονομίας και μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις εταιρείες εκτός από εκείνες του χρηματοοικονομικού τομέα.

Τα κρίσιμα όρια του δείκτη είναι το 2,99 και το 1,81. Οι επιχειρήσεις με ισχυρή χρηματοοικονομική κατάσταση εμφανίζουν τιμή πάνω από 2,99, ενώ αυτές που παρουσιάζουν τιμή χαμηλότερη του 1,81 βρίσκονται σε προβληματική χρηματοοικονομική κατάσταση. Για το διάστημα 1,81 έως 2,99 ο δείκτης Altman δεν δίνει αποτέλεσμα. Συνεπώς, όσο χαμηλότερος τόσο χειρότερα για μια εταιρεία, ιδιαίτερα εάν είναι αρνητικός.

Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης Altman αποτελείται από πέντε επιμέρους στοιχεία, τα οποία σταθμίζονται με κατάλληλους συντελεστές προκειμένου να προκύψει η τελική τιμή του. 

* Το πρώτο συνθετικό στοιχείο είναι το κεφάλαιο κίνησης προς σύνολο ενεργητικού (δείκτης Χ1). Το κεφάλαιο κίνησης αποτελείται από το κυκλοφορούν ενεργητικό (αποθέματα + απαιτήσεις + χρεόγραφα + διαθέσιμα) μείον τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (προμηθευτές + γραμμάτια πληρωτέα + επιταγές πληρωτέες + βραχυπρόθεσμα δάνεια + προκαταβολές πελατών + υποχρεώσεις από φόρους, τέλη + ασφαλιστικοί οργανισμοί + μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις στην επόμενη χρήση + μερίσματα πληρωτέα).
 
Η ύπαρξη αρνητικού κεφαλαίου κίνησης είναι δείγμα αδυναμίας για την επιχείρηση, αν οι βραχυπρόθεσμες οφειλές της ξεπερνούν τις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις της. Το αρνητικό κεφάλαιο κίνησης συνδέεται και με συνεχόμενα αρνητικά λειτουργικά κέρδη. Ο συντελεστής στάθμισης του κεφαλαίου κίνησης προς σύνολο ενεργητικού ισούται με 1,2.

* Το δεύτερο συστατικό του δείκτη είναι τα παρακρατηθέντα κέρδη προς το σύνολο του ενεργητικού (δείκτης Χ2). Τα παρακρατηθέντα κέρδη αποτελούν τα τελικά κέρδη (ή ζημίες) που αυξάνουν (ή μειώνουν) το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων ύστερα από την πληρωμή των φόρων, των αμοιβών του Δ.Σ. και των μερισμάτων στους μετόχους. Αρνητικά παρακρατηθέντα κέρδη σημαίνει ότι η εταιρεία αντιμετωπίζει προβλήματα στη λειτουργία της, με αποτέλεσμα τη μείωση της περιουσίας των μετόχων. Ο συντελεστής συμμετοχής του δείκτη είναι 1,4. 

* Το τρίτο στοιχείο αποτελείται από λειτουργικά κέρδη προς σύνολο ενεργητικού (δείκτης Χ3). Τα λειτουργικά κέρδη είναι τα κέρδη προ φόρων και τόκων. Ο δείκτης απεικονίζει την κερδοφορία ανά μονάδα ενεργητικού πριν από τις επιδράσεις των τόκων και της φορολογίας. Αρνητικός δείκτης σημαίνει ότι οι βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες της εταιρείας είναι ζημιογόνες. Ο συντελεστής του δείκτη είναι 3,3, γεγονός που απεικονίζει τη σημασία της λειτουργικής κερδοφορίας. 

* Το τέταρτο συστατικό που συμμετέχει στη σύνθεση του δείκτη Altman είναι τα ίδια κεφάλαια προς το σύνολο των υποχρεώσεων (δείκτης Χ4). Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή των ιδίων κεφαλαίων στο μίγμα των υποχρεώσεων της επιχείρησης τόσο πιο ασφαλείς αισθάνονται οι πιστωτές της, αφού τον κίνδυνο τον «μοιράζεται» με τους μετόχους. Μια εταιρεία με χαμηλή συμμετοχή ιδίων κεφαλαίων στο σύνολο των κεφαλαίων είθισται να εμφανίζει δείκτες υψηλότερης αποδοτικότητας αλλά και επικινδυνότητας. Ο συντελεστής που πολλαπλασιάζεται με τον δείκτη είναι το 0,60. 

* Το τελευταίο στοιχείο που συμμετέχει στη σύνθεση του δείκτη είναι οι πωλήσεις προς το σύνολο του ενεργητικού (δείκτης Χ5) και μετρά την ικανότητα της εταιρείας να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τα στοιχεία του ενεργητικού της. Επίπεδα του δείκτη σημαντικά χαμηλότερα της μονάδας είναι δείγμα υπερεπένδυσης και χαμηλής αποδοτικότητας. Ο συντελεστής συμμετέχει πολλαπλασιαζόμενος με τον δείκτη 1,0.

Συνεπώς, ο δείκτης Altman Z Score αποτελεί το παρακάτω άθροισμα: Score = 1,20Χ1 + 1,40Χ2 + 3,30Χ3 + 0,60Χ4 + 1,00Χ5.

** Οι εισηγμένες που εμφανίζουν δείκτες πάνω από 3, που σημαίνει ότι βρίσκονται σε ισχυρή χρηματοοικονομική κατάσταση και αξίζουν το ενδιαφέρον των επενδυτών, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".