***Δείτε τα αναλυτικά διαγράμματα με τον δείκτη ανεργίας στην Ελλάδα, τα spreads στα 5ετή CDSs στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, την εξέλιξη του ΑΕΠ σε σταθερές και τρέχουσες τιμές καθώς και τους πίνακες με τις αποδόσεις των χρηματιστηρίων ανά τον κόσμο το 2010 και τις αποτιμήσεις των βασικών δεικτών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Σε αυστηρή φάση αναμονής βρίσκεται η χρηματιστηριακή αγορά αυτήν την περίοδο: οι δυσκολίες κάθε άλλο παρά έχουν εκλείψει και από την άλλη πλευρά καλλιεργείται ήδη το έδαφος για σημαντικές εξαγγελίες από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, οι οποίες θα δώσουν την απολύτως αναγκαία αναπτυξιακή τροχιά στην οικονομία.

Ανεξάρτητα, όμως, από τα όποια σχέδια ανακοινωθούν, η αγορά ζητά λύσεις και πειστικές απαντήσεις σε τέσσερα ισχυρά μέτωπα, τα οποία αλληλεπιδρούν και ουσιαστικά θα καθορίσουν την πορεία της μέχρι το τέλος του έτους: τα ελληνικά macros, τα εξάμηνα των εισηγμένων, οι διεθνείς αγορές και η τεχνική διάσταση των αγορών.

Το τετραπλό αυτό μίγμα περιλαμβάνει τόσο τις μακροοικονομικές ανισορροπίες της οικονομίας της χώρας, που επιδεινώνονται σταθερά, όσο και τα άσχημα αποτελέσματα εξαμήνου των εισηγμένων εταιρειών, τα οποία αποτυπώνουν το μέγεθος των προβλημάτων. Η εικόνα ολοκληρώνεται και από την πορεία των διεθνών μετοχικών αγορών, σε σχέση με την επιδείνωση των ρυθμών ανάπτυξης παγκοσμίως, και σε συνδυασμό με την εγχώρια τεχνική εικόνα της Σοφοκλέους.

Τα τέσσερα αυτά μέτωπα δεν αποτελούν νέες προκλήσεις, όμως τα χρονικά περιθώρια για την ήδη πιεσμένη αγορά στενεύουν...

1. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ MACROS

Το πρώτο μέτωπο, και ίσως το πιο μεσοπρόθεσμο, είναι το θολό μακροοικονομικό τοπίο. Τα τελευταία επίσημα στοιχεία για την εξέλιξη του ΑΕΠ στην ελληνική οικονομία ήταν απογοητευτικά. Η συρρίκνωση κατά 3,5% στο β΄ τρίμηνο του έτους, εκτός του ότι ήταν πολύ μεγαλύτερη των εκτιμήσεων, συνοδεύτηκε και από ισχυρή πτώση των επενδύσεων και από σημαντική κάμψη της δημόσιας κατανάλωσης, ενώ η βελτίωση που παρατηρήθηκε στο εμπορικό ισοζύγιο και για πολλούς θα αποτελούσε το «μαξιλάρι» στην πτώση του ΑΕΠ αντιστάθμισε ελάχιστα το τελικό αρνητικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, η εκτόξευση του ποσοστού ανεργίας στο 12% τον Μάιο του τρέχοντος έτους από 8,5% έναν χρόνο πριν δείχνει πως τα πράγματα δυσκολεύουν.

Εν πάση περιπτώσει, όλα τα δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα επόμενα τρίμηνα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα για την οικονομία (και το Χ.Α., κατά συνέπεια). Έτσι, το προσεχές χρονικό διάστημα πολλά θα εξαρτηθούν από το κατά πόσον οι κυβερνητικές κινήσεις θα καταφέρουν να προσδώσουν κλίμα σχετικής αισιοδοξίας στην αγορά για την πορεία της χώρας σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, ειδικά στο μέτωπο της ανάπτυξης.
 
Η νέα αναπτυξιακή πρόταση είναι μονόδρομος για την κυβέρνηση, ενώ σημαντικό πλεονέκτημα αποτελεί το γεγονός πως η χρηματοδότηση της Ελλάδας έχει εξασφαλιστεί για την επόμενη διετία τουλάχιστον. Τώρα λοιπόν η κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει αυτό το πρώτο μέτωπο με σκοπό να πείσει τη διεθνή κοινότητα αλλά και τους επενδυτές πως τον πάτο της οικονομίας θα τον δούμε κάποια στιγμή μέσα στο 2011, όμως από εκεί και μετά θα μπορέσει να ξεκινήσει μια πορεία υγιούς ανάπτυξης.


2. ΤΑ ΕΞΑΜΗΝΑ των ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ

Σε άμεση συνάρτηση με το πρώτο μέτωπο και την επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας είναι και το δεύτερο, που αφορά στα αποτελέσματα του εξαμήνου των εισηγμένων. Ο ρυθμός επιδείνωσης στα μεγέθη των εταιρειών μπορεί να ωθήσει ή να βυθίσει ακόμα περισσότερο τις αποδόσεις των μετοχών. Μετά τα αποτελέσματα του α΄ τριμήνου, διάστημα στο οποίο η κερδοφορία των επιχειρήσεων στο Χ.Α. μειώθηκε σε ποσοστό 70,5% και ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 4,8%, το πρώτο δείγμα των αποτελεσμάτων εξαμήνου δείχνει πως οι κερδοφορίες θα πληγούν ακόμα περισσότερο.

Κρίσιμα σημεία για τις επιχειρήσεις είναι η διατήρηση των ταμειακών ροών σε θετικό έδαφος και η αναδιάρθρωση των τραπεζικών και λοιπών υποχρεώσεων. Μερικές εταιρείες σε σημαντικούς κλάδους που παρουσιάζουν μεγάλη μείωση κερδών ή και ζημίες στο εξάμηνο είναι ο ΟΤΕ, η ΑΒ Βασιλόπουλος, η F.G. Europe, η Aegean Airlines, η Fourlis, το Πλαίσιο, η Πετρόπουλος και άλλες σε κλάδους-σηματωρούς για την πορεία της οικονομίας. Σε αντίθεση με την κερδοφορία, η οποία μάλλον υποχωρεί σημαντικά, ελαφρώς καλύτερη πορεία φαίνεται πως θα παρουσιάσουν οι εισηγμένες στο σκέλος των ταμειακών ροών.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, οι πολλαπλασιαστές κερδοφορίας και οι αποτιμήσεις των εταιρειών και τα μερίσματα υπολογίζονται βάσει κερδών. Μεγάλο ρόλο στην πορεία της αγοράς το τελευταίο τρίμηνο του έτους θα παίξουν τα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών.
 
Ο ελβετικός επενδυτικός οίκος UBS εκτιμά ότι τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου θα δώσουν το έναυσμα για τις αυξήσεις κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τα αυστηρότερα stress tests που θα λάβουν χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου - αρχές Οκτωβρίου. Η απάντηση των πιστωτικών ιδρυμάτων στις προκλήσεις θα πρέπει είναι ένας συνδυασμός συγχωνεύσεων και κεφαλαιακών ενισχύσεων.


3. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ

Το τρίτο μέτωπο-σκόπελος για την πορεία του Χ.Α. είναι οι εξελίξεις στο εξωτερικό και οι διεθνείς αγορές μετοχών. Το φθινόπωρο πιστεύεται ότι θα είναι μια θερμή περίοδος για τις αγορές αφού όλα τα στοιχεία συνηγορούν σε αυτό το συμπέρασμα. Από τη μία πλευρά, η ευρωπαϊκή οικονομία, παρά τα πακέτα διάσωσης και τα προγράμματα λιτότητας που εφαρμόζονται σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, δεν έχει δείξει ότι μπορεί να καταφέρει να ξεφύγει από τη βαθιά ύφεση.

Παρά την παρέλευση τριμήνου από την πρωτοφανή κινητοποίηση των Αρχών της Ευρώπης, οι αγορές εξακολουθούν να θεωρούν πως τα προβλήματα δεν έχουν αντιμετωπιστεί αφού τα spreads των ομολόγων πλησιάζουν και πάλι τα μεγέθη-ρεκόρ του Μαΐου, ενώ τα επίπεδα των credit default swaps οδηγούν στο συμπέρασμα πως μερικές από τις ευρωπαϊκές αγορές τώρα αντιμετωπίζουν ακόμα πιο επίφοβη κατάσταση απ’ ό,τι τον Μάιο.

Το πρόβλημα ωστόσο υφίσταται και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού: Τα δεδομένα μαρτυρούν ότι η «φόρα» της αμερικανικής οικονομίας έχει ελαττωθεί, ενώ οι προβλέψεις για την ανάπτυξη στο τρίτο τρίμηνο του έτους περιορίζονται. Το γεγονός πως οι μετοχικές αγορές θα παραμείνουν σε υψηλή μεταβλητότητα τους επόμενους μήνες δεν είναι ενθαρρυντικό στοιχείο για τη Σοφοκλέους. Επίσης, όλο και περισσότερο επανέρχονται οι συζητήσεις και τα σενάρια για τη διπλή ύφεση και τον αποπληθωρισμό. Ακόμα, τεχνικά, οι ξένες αγορές έχουν «κουραστεί». Ειδικά ο δείκτης-βαρόμετρο S&P 500 δείχνει ότι θα δυσκολευτεί πολύ να πλησιάσει έστω τις πρόσφατες κορυφές κοντά στις 1.130 μονάδες και τεχνικοί αναλυτές θεωρούν πως σε αυτό το σημείο θα ξεκινήσει η επόμενη και πιο δυνατή καθοδική φάση.


4. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Το τελευταίο μέτωπο αφορά αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά μετοχών και στην αλληλεπίδρασή της με τις διεθνείς αγορές. Παρά την πρόσφατη ανάσα από το χαμηλό των 1.600 μονάδων, η αδυναμία της να διασπάσει την αντίσταση των 1.800 μονάδων και ειδικά η αδυναμία για ανοδική διάθεση που έχουν επιδείξει τα βαριά χαρτιά είναι παραπάνω από εμφανείς.

Οι εγχώριες αποτιμήσεις των blue chips σε όρους πολλαπλασιαστών κερδοφορίας μετά φόρων (P/E) δεν είναι ελκυστικές, ενώ στην εγχώρια αγορά μετοχών υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν πως οι ελληνικοί τίτλοι είναι ακριβοί και τα τρέχοντα επίπεδα τιμών πολύ υψηλά, εξετάζοντας τη δυναμική τους και τα θεμελιώδη στοιχεία των εταιρειών για τα επόμενα έτη, βάσει και της δυναμικής της ελληνικής οικονομίας.

Το στοιχείο που θα αποτελέσει τον οδηγό των εξελίξεων είναι η αντίδραση της ελληνικής αγοράς μετοχών στην περίπτωση όπου οι ξένες αγορές αρχίσουν να βλέπουν χαμηλότερα επίπεδα τιμών.

Για το 2010 οι ελληνικοί τίτλοι εξακολουθούν να σημειώνουν τη μεγαλύτερη πτώση μεταξύ των ευρωπαϊκών. Ο τομέας των αποδόσεων μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα και θετικό και αρνητικό σημείο: Αν το ανοδικό ράλι των αγορών συνεχιστεί, τότε η πρόσφατη υπεραπόδοση της ελληνικής αγοράς μπορεί να είναι σημαντικό όπλο για τη συνέχεια. Στον αντίποδα, εφόσον οι διεθνείς οικονομίες έχουν εισέλθει σε φάση καθοδικής εκτόνωσης, η πρόσφατη υπεραπόδοση ίσως ενισχύσει την αποκόμιση κερδών και στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, ειδικά στον τραπεζικό κλάδο.


** Αναδημοσίευση από το 648ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 20 - 24 Αυγούστου 2010.

***Δείτε τα αναλυτικά διαγράμματα με τον δείκτη ανεργίας στην Ελλάδα, τα spreads στα 5ετή CDSs στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, την εξέλιξη του ΑΕΠ σε σταθερές και τρέχουσες τιμές καθώς και τους πίνακες με τις αποδόσεις των χρηματιστηρίων ανά τον κόσμο το 2010 και τις αποτιμήσεις των βασικών δεικτών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".