Στον "αυτόματο πιλότο" επιλέγει να διατηρήσει τη διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους της περιουσίας των ταμείων η κυβέρνηση καθώς το υπό διαβούλευση ασφαλιστικό νομοσχέδιο θεσμοθετεί την υποχρεωτική διαχείριση των κρατικών ομολόγων και των repos των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης προβλέπει τη συγκέντρωση της διαχείρισης των αποθεματικών των ταμείων, ύψους περίπου 31 δισ. ευρώ, κάτω από την Τράπεζα της Ελλάδος, την ΕΔΕΚΤ ΕΠΕΥ και Ανώνυμες Εταιρίες Διαχείρισης Κεφαλαίων, με βασικό κορμό τη λειτουργούσα ΙΚΑ ΑΕΔΑΚ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος αναλαμβάνει -και επίσημα- τη διαχείριση όλων των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κατέχουν τα ταμεία, ενώ διατηρεί και τον έλεγχο των καταθέσεών τους.

Πρόκειται, βάσει των τελευταίων επίσημων στοιχείων (31/8/09), για περιουσία συνολικού ύψους 25,6 δισ. ευρώ (16,3 δισ. ευρώ σε μετρητά και 9,3 δισ. ευρώ σε ομόλογα ελληνικού δημοσίου).

Η ΕΔΕΚΤ ΕΠΕΥ (πρώην ΕΔΕΚΤ ΟΤΕ) και η ΙΚΑ ΑΕΔΑΚ αναλαμβάνουν τη διαχείριση της υπόλοιπης κινητής και ακίνητης περιουσίας των ταμείων, ύψους, με βάση στοιχεία στις 31/8/09, 5,3 δισ. ευρώ.

Η συγκέντρωση της διαχείρισης της περιουσίας των ταμείων σε τρεις πόλους κρίνεται θετικό βήμα από την αγορά, στο πλαίσιο της ανάγκης να βρεθούν άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις. Διατυπώνονται όμως αρκετές ενστάσεις αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων και τη διαφάνεια της διαδικασίας, ειδικά στο σκέλος της διαχείρισης των τοποθετήσεων σε κρατικά ομόλογα.

Με την ανάθεση και επίσημα της διαχείρισης των κρατικών ομολόγων και της ρευστότητας στην ΤτΕ η κυβέρνηση αποδέχεται, σύμφωνα με την αγορά, διαχείριση αυτόματου πιλότου για την περιουσία των ταμείων.

Αποδόσεις προθεσμιακών καταθέσεων για τα 25,6 δισ. ευρώ

Και αυτό γιατί το κοινό κεφαλαίο της Ττ Ε, στο οποίο τοποθετούνται και σήμερα τα λεφτά των ταμείων, έχει αποδόσεις αντίστοιχες προθεσμιακών καταθέσεων. Γι' αυτό και δεν υπάρχει μεταβλητότητα στις αποδόσεις.

Αν η Τράπεζα της Ελλάδος συνεχίζει να διαχειρίζεται με τον ίδιο τρόπο τα 25,6 από τα 31 δισ. ευρώ της περιουσίας των ταμείων, τότε διατυπώνονται ανοιχτά αμφιβολίες από την αγορά για το αν επιτυγχάνεται μέση απόδοση υψηλότερη του πληθωρισμού ώστε τουλάχιστον να μη χάνουν τα ταμεία.

Ταυτόχρονα, διατυπώνονται ενστάσεις για τη μη δημοσιοποίηση στοιχείων από την ΤτΕ αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα λεφτά των ταμείων, τη στιγμή μάλιστα όπου ίδια έχει και τον ρόλο του επόπτη, πέραν αυτού του διαχειριστή.

Απειλεί να τινάξει στον αέρα την εγχώρια αγορά Αμοιβαίων

Το νομοσχέδιο απειλεί να τινάξει στον αέρα και την αγορά Αμοιβαίων Κεφαλαίων και μέσω αυτής την αγορά μετοχών και ομολόγων.

Και αυτό γιατί αναφέρει ότι τα μερίδια των Αμοιβαίων Κεφαλαίων που κατέχουν όλα τα ταμεία θα πρέπει, αφού αποτιμηθούν, να απορροφηθούν από την ΙΚΑ ΑΕΔΑΚ. Πρόκειται περί λάθους διατύπωσης, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς και μέλη διοικήσεων ταμείων, καθώς δεν προβλέπεται δυνατότητα απορρόφησης μεριδίων από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.

Για να μεταφερθούν τα μερίδια θα πρέπει ή η ΙΚΑ ΑΕΔΑΚ να δημιουργήσει ένα fund of funds με μια τουλάχιστον πρωτότυπη διαδικασία συρραφής ή τα ταμεία να υποχρεωθούν να ρευστοποιήσουν τα μερίδιά τους και να εισφέρουν τα μετρητά στα Αμοιβαία του ΙΚΑ λαμβάνοντας μερίδια αντίστοιχης αξίας.

Στη δεύτερη περίπτωση θα προκληθούν ισχυροί τριγμοί στην αγορά Αμοιβαίων Κεφαλαίων καθώς σήμερα τα ταμεία κατέχουν μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων ύψους 1,3 δισ. ευρώ, όταν το συνολικό υπό διαχείριση ενεργητικό της αγοράς Αμοιβαίων ανέρχεται μόλις στα 9,5 δισ. ευρώ, με τις τιμές ελληνικών μετοχών και ομολόγων να δοκιμάζονται από τη δημοσιονομική κρίση.

Το νομοσχέδιο ορίζει επιπρόσθετα ότι τα ταμεία θα μπορούν να συστήσουν νέες ΑΕΔΑΚ, θέτοντας όμως ως προϋπόθεση τη συγκέντρωση τριών ταμείων για κάθε νέα ΑΕΔΑΚ, προϋπόθεση απαραίτητη για να συγκεντρωθεί κρίσιμη μάζα υπό διαχείριση ενεργητικού.

Για την ακίνητη περιουσία προβλέπεται και ίδρυση Ανώνυμων Εταιριών Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ) ή εισφορά ακινήτων σε εν λειτουργία ΑΕΕΑΠ.

Στην ΕΔΕΚΤ συγκεντρώνεται η διαχείριση των μετοχών όλων των ταμείων

Το νομοσχέδιο συγκεντρώνει τη διαχείριση της υπόλοιπης περιουσίας των ταμείων κάτω από την ΕΔΕΚΤ ΕΠΕΥ. Πρόκειται για μετοχές αξίας, στις 31 Αυγούστου 2009, 2,6 δισ. ευρώ και χαμηλότερης τρέχουσας αξίας σήμερα και για ακίνητα -αντικειμενικής- αξίας 1,4 δισ. ευρώ.

Η ΕΔΕΚΤ είναι ΕΠΕΥ που είχε συσταθεί επί κυβερνήσεως Σημίτη για να διαχειριστεί ένα ειδικό κεφάλαιο 528 εκατ. ευρώ του ΤΑΠ - ΟΤΕ, καλύπτοντας με τις αποδόσεις της μέρος του ελλείμματος του ταμείου.

Η συγχώνευση του ΤΑΠ - ΟΤΕ με το ΙΚΑ πέρασε την ΕΔΕΚΤ κάτω από τη σκέπη του μεγαλύτερου ελληνικού ταμείου.

Η ΕΔΕΚΤ αναλαμβάνει ρόλο τόσο συμβούλου διαχείρισης όσο και διαχειριστή, επιλέγοντας μέσω διαγωνισμών τους διαχειριστές της περιουσίας των ταμείων. Πρόκειται για ένα μοντέλο που λειτουργεί σε κάποιες χώρες της ευρωζώνης (π.χ. Ολλανδία) και επιτρέπει να ξεκινήσει η διαχείριση των μετοχικών τοποθετήσεων των ταμείων από την επομένη της ψήφισης του νομοσχεδίου.

"Η ΕΔΕΚΤ διαθέτει τον απαραίτητο μηχανισμό και τις δομές να ξεκινήσει αμέσως την παροχή επενδυτικών συμβουλών και την άσκηση διαχείρισης στα ταμεία", δηλώνει στο Euro2day ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας κ. Ν. Τεσσαρομάτης, σημειώνοντας ότι το νομοσχέδιο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση στον βαθμό που επιδιώκει να λύσει άμεσα χρονίζοντα ζητήματα.

Θετικά κρίνει και η αγορά την ανάθεση της διαχείρισης των μετοχών και της ακίνητης περιουσίας των ταμείων στην ΕΔΕΚΤ, σημειώνοντας βέβαια ότι θα ήταν καλύτερο για τη διαφάνεια να οριστεί έστω μία ακόμη ΕΠΕΥ που θα μπορούσαν να επιλέξουν τα ταμεία.

Θεωρητικά, λόγω των τομών που επιφέρει το νομοσχέδιο σε όρια συνταξιοδότησης, ύψος συντάξεων, συγχώνευση ταμείων και επομένως στην επιδίωξη να κλείσει σύντομα το τεράστιο αναλογιστικό έλλειμμα, θα πρέπει αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου να διενεργηθούν νέες αναλογιστικές μελέτες.

Με δεδομένα, πάντως, ότι το ύψος του ελλείμματος υπολογίζεται ότι έχει εκτιναχτεί στα δυσθεώρητα ύψη των 400 - 500 δισ. ευρώ και η περιουσία των ταμείων ανέρχεται μόλις σε 31 δισ. ευρώ, οι αναλογιστικές μελέτες δεν θα είναι καθοριστικές για τη δόμηση της επενδυτικής στρατηγικής.

Το πιθανότερο είναι ότι η ΕΔΕΚΤ θα επιλέξει για την περιουσία των ταμείων, που θα βρεθεί υπό τη διαχείρισή της, το μοντέλο πυρήνα - "δορυφόρων" που ακολουθεί από το 2005 η ίδια.

Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των αποθεματικών θα δίνεται κατόπιν διαγωνισμών υπό διαχείριση σε index truckers (παθητική διαχείριση βάσει συγκεκριμένων δεικτών αναφοράς), ενώ ένα μικρό μέρος στοχεύει στην υπεραπόδοση σε χαρτοφυλάκια που ακολουθούν ενεργητική διαχείριση.

Πλέον, οι index trucker δίνουν πολύ χαμηλές προσφορές προμηθειών λόγω της κρίσιμης μάζας υπό διαχείριση κεφαλαίων.

Η διαχείριση θα ακολουθεί το υφιστάμενο πλαίσιο, το οποίο επιτρέπει τοποθετήσεις σε μετοχές χωρών της ευρωζώνης που να αντιστοιχούν έως το 23% των αποθεματικών των ταμείων. Από το 23% μέχρι και το 90% μπορεί να τοποθετείται σε μετοχές εσωτερικού, ενώ σε μετοχές της ευρωζώνης μέχρι το 20% από 23%.