Μαθήματα και προοπτικές για τις εναλλακτικές επενδύσεις

Το 2021 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για τις αγορές, καθώς κυριάρχησαν ο υψηλότερος του αναμενομένου πληθωρισμός, η επιμονή της πανδημίας Covid-19 και οι παρεμβάσεις κρατών και κεντρικών τραπεζών.

Σε αντίθεση όμως με τα προηγούμενα έτη, το στοιχείο που διαφοροποιεί τις αποδόσεις είναι η σχετικά ομοιογενής πορεία των περιουσιακών στοιχείων. Για την ώρα φαίνεται ότι και το 2022 θα επηρεαστεί από τις ίδιες δυνάμεις που κυριάρχησαν το 2021: κεντρικές τράπεζες, πανδημία, επιτόκια και πληθωρισμός.

Μετά τις σημαντικές αυξήσεις των κερδών ανά μετοχή και των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ των οικονομιών του 2021, η ανάπτυξη το 2022 θα συγκρατηθεί και θα κινηθεί σε πολύ πιο φυσιολογικά επίπεδα, ενώ οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις θα προσπαθήσουν να άρουν τα μέτρα στήριξης την προηγούμενη διετία.

Στο περιβάλλον αυτό, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι αποδόσεις των εναλλακτικών επενδύσεων τη χρονιά που μόλις έφυγε, αλλά και των προοπτικών τους για το 2021.

• Το 2021 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Τα κρυπτονομίσματα ήταν ο νικητής των αποδόσεων και το 2021, αφού η ευρεία ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων οδήγησε την αγορά στα επίπεδα των 2 τρισ. δολαρίων στο τέλος του έτους και στα 3 τρισ. στην κορυφή της αποτίμησής τους. Το Bitcoin, το οποίο κυμαίνεται γύρω στα 44.000 δολάρια και αυξήθηκε 70% το 2021, έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 69.000 δολαρίων το Νοέμβριο. Η τεράστια απόδοση επετεύχθη παρότι τον Δεκέμβριο σημείωσε πτώση της τάξεως του 17%. Συγκριτικά, ο δείκτης S&P 500 σημείωσε άνοδο 28% και ο χρυσός υποχώρησε κατά 7% την ίδια περίοδο, σηματοδοτώντας την τρίτη συνεχή χρονιά που το Bitcoin υπεραποδίδει έναντι των δύο αγορών.

Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων η αναζήτηση ενός αντισταθμιστικού μέσου έναντι του πληθωρισμού, καθώς και οι ευρύτερες κινήσεις σε περιουσιακά στοιχεία κινδύνου εν μέσω χαμηλών αποδόσεων αλλού. Αν και έφτασε σε νέα υψηλά επίπεδα σε απόλυτους όρους, η ανάπτυξη του Bitcoin είναι στην πραγματικότητα ιδιαίτερα υψηλή αν αναλογιστούμε ότι η άνοδος του 2020 ήταν πάνω από 300% και το 2019 σχεδόν 100%.

Το Ethereum ξεπέρασε το 2021 τον μοναδικό μεγαλύτερο ανταγωνιστή του, το Bitcoin. Ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν σε μια τέτοια ραγδαία υπεραπόδοση ήταν η ενημέρωση EIP-1559, η οποία μείωσε το ποσοστό πληθωρισμού του Ether. Η απόδοση του Bitcoin ωστόσο ωχριά σε σχέση με άλλα κρυπτονομίσματα όπως το XRP, που ανέβηκε 270%.

• Μεταξύ των κυριότερων αγορών περιουσιακών στοιχείων, το πετρέλαιο ήταν αυτό που πέτυχε ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις. Το πετρέλαιο WTI σημείωσε άνοδο 55%, ενώ και το Brent με +50% είναι επίσης ιδιαίτερα υψηλά στη λίστα των αποδόσεων των εναλλακτικών επενδύσεων κατά τη διάρκεια του 2021. Τα συνεχιζόμενα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και η επάνοδος των οικονομιών μετά τα γενικευμένα lockdown του 2020 είχαν ως αποτέλεσμα το πετρέλαιο να σημειώσει την υψηλότερή του επίδοση από το 2009.

Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου επίσης οδήγησε τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις αλλά και τα κράτη στην αναζήτηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας και για αυτό συνολικά το 2021 τα ενεργειακά εμπορεύματα έκλεψαν την παράσταση σε όρους αποδόσεων.

Γενικά, το 2021, πλην των πολύτιμων μετάλλων που είχαν αρνητικές αποδόσεις, ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τα εμπορεύματα γενικότερα. Τα βιομηχανικά μέταλλα σημείωσαν αξιοπρεπείς επιδόσεις, με τον χαλκό να σημειώνει άνοδο +27%, τον κασσίτερο 91%, το αλουμίνιο +42%, τον ψευδάργυρο +29% και το νικέλιο +25%.

Παράλληλα, υπήρξε μεγάλη άνοδος σε μια σειρά από αγροτικά εμπορεύματα, με το σιτάρι να κινείται για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά υψηλότερα με +20%, το καλαμπόκι με +23% και τη ζάχαρη με +22%.

Μετά την ισχυρότερη επίδοσή του εδώ και μια δεκαετία το 2020, ο χρυσός υποχώρησε κατά -3,6% το 2021, σημειώνοντας τη χειρότερη ετήσια επίδοσή του από το 2015. Το ασήμι κινήθηκε πτωτικά 12% και είχε ακόμη πιο αδύναμες επιδόσεις από το χρυσό, με τη μεγαλύτερη επίσης πτώση του από το 2015, ενώ το παλλάδιο και η πλατίνα σημείωσαν επίσης σημαντική πτώση στο Λονδίνο το 2021 με -22% και -10%, αντίστοιχα.

• Από τα νομίσματα, στις θετικές αποδόσεις ξεχώρισε το αμερικανικό δολάριο. Ο δείκτης δολαρίου DXY ενισχύθηκε κατά +6,4% σε σχέση με το 2021, παίρνοντας πίσω την πτώση 6,7% του 2020. Στο σύνολο του έτους, το δολάριο ήταν το δεύτερο καλύτερο σε απόδοση νόμισμα των χωρών του G10, με το καναδικό δολάριο (+0,8%) να είναι το μόνο έχει κινηθεί υψηλότερα έναντι του δολαρίου ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του έτους.

Το ιαπωνικό γεν ήταν αυτό με τη χειρότερη επίδοση, υποχωρώντας κατά -10,2% έναντι του δολαρίου. Ορισμένα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών πιέστηκαν σημαντικά, όπως η τουρκική λίρα (-44,2%) και το πέσο Αργεντινής (-18,5%), αν και αυτό ομολογουμένως δεν βοηθήθηκε από την υπεραπόδοση του δολαρίου ΗΠΑ (+6,4%).

• Ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος ήταν δύσκολοι μήνες για τα hedge funds, με τον HFRI Fund Weighted Composite Index να καταγράφει εκτιμώμενες απώλειες του -2,2% και -3,6%, με αποτέλεσμα η ετήσια απόδοση να διαμορφωθεί σε περίπου 8,7%, με τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου υποαποδίδουν σε σχέση με τις παγκόσμιες μετοχές (MSCI ACWI Index) κατά 5,7% το 2021, αλλά να υπεραποδίδουν σε σχέση με τα παγκόσμιες αγορές ομολόγων (Bloomberg Global Aggregate Sovereign Total Return Index). Από τα hedge funds και τις βασικές κατηγορίες - στρατηγικές, μόλις τρία μπόρεσαν να ξεπεράσουν σε απόδοση τον δείκτη S&P 500, δημιουργώντας ρωγμές στο κατά πόσο είναι πλέον οι hedge fund managers ικανοί να συνεχίσουν να χρεώνουν προμήθειες 2% και 20% επί των κερδών τα επόμενα έτη όταν συνεχίζουν να υποαποδίδουν του δείκτη αγοράς S&P 500.