Διεθνείς αγορές: Γιατί δεν φοβίζει το bull market

Ο ανοδικός κύκλος των παγκόσμιων μετοχικών αγορών, παρότι πιο ώριμος από πότε, δεν φαίνεται να έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τους στρατηγικούς αναλυτές, οι οποίοι συνεχίζουν να προβλέπουν άνοδο της τάξεως του 10% για τις παγκόσμιες αγορές μετοχών μέχρι τα μέσα του επόμενου έτους.

Ο αμερικανικός δείκτης Dow Jones Industrial Average σε διάστημα ενός μηνός μόνο έχει κερδίσει σχεδόν 5% και 19% από τις αρχές του έτους, ενώ και ο γερμανικός δείκτης DAX, που επίσης βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά, σημειώνει άνοδο 3,2% σε ένα μήνα και 15% το 2017.

Η εικόνα του δείκτη VIX, του βαρόμετρου του «φόβου» στις μετοχικές αγορές, είναι αποκαρδιωτική, διαμορφούμενη σε ιστορικά χαμηλά, με τις short τοποθετήσεις να είναι σε επίπεδα-ρεκόρ. Από την άλλη όμως, ιδιαίτερα κρίσιμη είναι αυτή η εβδομάδα για την οικονομία των ΗΠΑ και τις αγορές, καθώς ο πρόεδρος Trump αναμένεται να ανακοινώσει (ίσως και απόψε) τον επικεφαλής της Fed.

Οι διαχειριστές κεφαλαίων, παρότι βλέπουν ότι οι αποτιμήσεις των μετοχών έχουν αυξηθεί και διαμορφώνονται στο ανώτερο ιστορικό εύρος τους, ξεπερνώντας κατά πολύ πλέον τους ιστορικούς μέσους όρους τους, εντούτοις όχι μόνο δεν πουλάνε τις μετοχές τους αλλά προχωρούν και σε νέες τοποθετήσεις.

Η μηνιαία έκθεση της Bank of America Merrill Lynch για τον Οκτώβριο δείχνει ότι μόνο την προηγούμενη εβδομάδα οι επενδυτές τοποθέτησαν 8,9 δισ. δολάρια σε μετοχές, ενώ εμφανίζονται ιδιαίτερα θετικοί για τα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου, με τις μετοχές να καταλαμβάνουν το 61% του μέσου διεθνούς χαρτοφυλακίων και τις θέσεις σε μετρητά να αγγίζουν νέο χαμηλό σχεδόν στο 10%. Η αίσθηση που έχουν οι εμπλεκόμενοι είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν είναι έτοιμες ακόμα να αποχωρήσουν από τις αγορές.

Οι διαχειριστές εμφανίζονται διατεθειμένοι να «κυνηγήσουν» τις τιμές των μετοχών των value εταιρειών αλλά και των ευρωπαϊκών μετοχών, όπου οι αποτιμήσεις παραμένουν πιο χαμηλές σε σχέση με τις ΗΠΑ. Ο δείκτης των κυκλικά αναπροσαρμοσμένων κερδών (CAPE) των αμερικανικών μετοχών βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, στις 31,5 φορές για τον δείκτη S&P 500, επίπεδα που είχαν προσεγγιστεί μόνο το 1929 και στη φούσκα του 2000.

Από την άλλη πλευρά, τα στοιχεία που συνθέτουν τη θετική εικόνα για τις παγκόσμιες μετοχές είναι η εξέλιξη της οικονομικής ανάκαμψης που παραμένει ισχυρή, οι τιμές του πετρελαίου, η διατήρηση της νομισματικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018, το φιλόδοξο σχέδιο Trump για τη φορολογία των επιχειρήσεων, αλλά και η ουσιαστική ανάκαμψη που παρατηρείται στην οικονομία της Ευρωζώνης.

Ειδικά στην Ευρώπη, στοιχεία για την οικονομική εμπιστοσύνη Οκτωβρίου κινούνται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 17 ετών, παρά την κρίση που έχει ξεσπάσει στην Ισπανία. Οι στρατηγικοί αναλυτές βλέπουν το υψηλότερο περιθώριο ανόδου από τις ανεπτυγμένες αγορές στην Ευρώπη, όπου η αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,1% και οι ρυθμοί αύξησης των κερδών ανά μετοχή κατά 20% είναι επίπεδα-ρεκόρ για τα τελευταία έτη.

Το στοιχείο που ευνοεί τις προοπτικές των ευρωπαϊκών μετοχικών αγορών φέτος είναι οι ρυθμοί ανάπτυξης των οικονομιών. Οι μετοχές στην Ευρώπη είθισται να αποδίδουν καλύτερα όταν οι συνθήκες στην παγκόσμια ανάπτυξη βελτιώνονται, αφού οι ευρωπαϊκές εταιρείες είναι πιο εκτεθειμένες στις διεθνείς αγορές. Η πρόβλεψη για την παγκόσμια ανάπτυξη είναι την παρούσα χρονική στιγμή στο 3% από 2,6% για το 2016.

Παράλληλα, η ευρωπαϊκή ανάπτυξη είναι πιθανό να αυξηθεί πάνω από τη μέση πρόβλεψη του 2,1%, ενώ η διατήρηση του ευρώ σε χαμηλότερα επίπεδα από το 1,18 σε σχέση με το δολάριο μπορεί να αποτελέσει έναν επιπρόσθετο καταλύτη υπέρ των θετικών αποδόσεων των ευρωπαϊκών τίτλων. Για το 2017, και με τα επιτόκια σε ανοδική τροχιά στις ΗΠΑ, η οικονομία εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί με το «υγιές» 2,2% έναντι 1,6% για το προηγούμενο έτος.

Οι θεσμικοί επενδυτές, από τη δική τους πλευρά, εξακολουθούν να έχουν λόγους να είναι αισιόδοξοι αφού οι ρυθμοί ανάπτυξης της κερδοφορίας των εταιρειών αυξάνονται, οι αποδόσεις των ομολόγων δεν είναι ελκυστικές, οπότε στην κατανομή των περιουσιακών στοιχείων, τα μετοχικά κεφάλαια παραμένουν υπέρβαρα έναντι των χαμηλών επιτοκίων στα ομόλογα υψηλής ποιότητας.

Οι παγκόσμιες μετοχές είναι διαπραγματεύσιμες με 23,2 φορές περίπου τα κυκλικά αναπροσαρμοσμένα κέρδη τους (CAPE) έναντι 17 φορές που είναι ο ιστορικός μέσος όρος, ωστόσο οι μετοχές δείχνουν ακόμα αρκετά φθηνότερες σε σχέση με τα ομόλογα. Επίσης, παρά την υπερτίμηση που απαντάται στις ανεπτυγμένες αγορές, η εικόνα στις αναδυόμενες αγορές είναι πολύ διαφορετική, γεγονός που εξηγεί και τη φετινή τους υπεραπόδοση. Οι ανεπτυγμένες αγορές είναι διαπραγματεύσιμες με 24,3 φορές τα κέρδη τους ενώ οι αναδυόμενες 16,5 φορές. Πάνω σε αυτή την παρατήρηση στηρίζεται και η φετινή υπεραπόδοση των αναδυόμενων αγορών έναντι των ανεπτυγμένων, αφού η οικονομική ανάκαμψη σημαντικών αναδυόμενων οικονομιών εξελίσσεται ομαλά.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η συνεχιζόμενη αναζήτηση απόδοσης στις παγκόσμιες αγορές από τους διαχειριστές, με αποτέλεσμα οι ελκυστικές τους αποτιμήσεις αλλά και η αυξημένη διάθεση ανάληψης φέρνουν πρώτες σε αποδόσεις τις αναδυόμενες αγορές. Η αναδυόμενη Ευρώπη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, είναι η φθηνότερη περιοχή στον κόσμο στις μετοχές.

Βραχυπρόθεσμα, το squeeze που έχει υποστεί η μεταβλητότητα αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μιας έντονης αντίδρασης, ειδικά λόγω του μεγέθους των short θέσεων που έχουν χτιστεί στους δείκτες μεταβλητότητας. Πιο μεσοπρόθεσμα, ωστόσο, ο βασικός κίνδυνος που ελλοχεύει στις μετοχικές αγορές είναι η διακοπή της οικονομικής ανάπτυξης που παρατηρείται και η οποία θα επηρεάσει την κερδοφορία, τα προβλεπόμενα κέρδη και τα μερίσματα, ενώ και τυχόν αποτυχία του φορολογικού σχεδιασμού της κυβέρνησης Trump επίσης θα έχει βαρύνουσα σημασία στις τιμές των αμερικανικών μετοχών.

Μια συνεχής απειλή για τα περιουσιακά στοιχεία που φέρουν κίνδυνο προέρχεται από την αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Οι αναλυτές δεν γνωρίζουν την αντίδραση των αγορών σε ένα συνδυασμό υψηλότερων επιτοκίων με παράλληλη μείωση του ισολογισμού από τη Fed. Ωστόσο, το ενδεχόμενο αυτό απομακρύνθηκε για σχεδόν ένα χρόνο από την ΕΚΤ.

Η συγχρονισμένη σύσφιγξη των ισολογισμών των παγκόσμιων κεντρικών τραπεζών θα μειώσει τις αγορές κινητών αξιών από τις κεντρικές τράπεζες από τα 2 τρισ. δολάρια (σε 12μηνη κυλιόμενη βάση) σε περίπου 1 τρισ. δολάρια, ενώ είναι δεδομένη η στενή σχέση μεταξύ των αγορών της κεντρικής τράπεζας και της απόδοσης των περιουσιακών στοιχείων τα τελευταία έτη. Εάν οι κεντρικές τράπεζες συρρικνώσουν τη ρευστότητα μαζί, τα spreads των ομολόγων θα μπορούσαν να αυξηθούν σημαντικά, γεγονός που θα έχει μια πολύ δυσάρεστη επίδραση στις τιμές των μετοχών.