Εσπερίδα στο Χρηματιστήριο για τα 140 χρόνια λειτουργίας

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η εσπερίδα που διοργάνωσε το Χρηματιστήριο Αθηνών την Τρίτη 16 Μαΐου 2017 με θέμα: «Η Ιστορία μάς εμπνέει. Το Χρηματιστήριο Αθηνών υποστηρίζει τις ανάγκες της Ελληνικής Οικονομίας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ένωση Κεφαλαιαγορών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) συμπλήρωσε ήδη 140 χρόνια ζωής. Το ΧΑ ως οργανωτής της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, στήριξε, παρέχοντας λύσεις χρηματοδότησης και επενδυτικές επιλογές, τόσο την ανάπτυξη επιχειρήσεων και οικονομίας όσο και την καλλιέργεια της επενδυτικής κουλτούρας στην ελληνική κοινωνία. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπορεί να αναγνωριστεί η αποτύπωση της συμμετοχής της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις εξελίξεις των οικονομικών κύκλων που διαμορφώθηκαν τοπικά και διεθνώς καθώς και στην υιοθέτηση των διεθνών τάσεων ρύθμισης των αγορών για την προστασία των επενδυτών, που συνήθως ακολουθούσαν την επενδυτική φρενίτιδα.

Το Χρηματιστήριο παρείχε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πρόσβαση στο ιστορικό του αρχείο που αφορά εισαγωγή εταιρειών, συναλλακτική δραστηριότητα και άλλα στοιχεία της χρηματιστηριακής ζωής. Με βάση τα στοιχεία αυτά εκπονήθηκε μελέτη θέμα: «Χρηματιστήριο και εισηγμένες εταιρείες, 1880-1940: ανάπτυξη και συγκυρία».

Με αφορμή την συμπλήρωση των 140 ετών του Χρηματιστηρίου Αθηνών και την ολοκλήρωση της μελέτης και με στόχο την ανάδειξη του ρόλου και τη σημασία που έχει η κεφαλαιαγορά στο νέο ευρωπαϊκό αναπτυξιακό μοντέλο οργανώθηκε η εκδήλωση για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της μελέτης σε συνδυασμό με τις σημαντικές εξελίξεις και τις τάσεις στην αγορά κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκμετάλλευση των σύγχρονων πρωτοβουλιών όπως αυτή της Ένωσης των Κεφαλαιαγορών αποτελεί βασική επιδίωξη του Χρηματιστηρίου.

Η έναρξη της εκδήλωσης έγινε από τον Πρόεδρο του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών κ. Ιάκωβο Γεωργάνα. Ο κ. Γεωργάνας καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση και ευχαρίστησε ιδιαιτέρα τους ομιλητές και μελετητές.

Για την εκπόνηση της μελέτης σημείωσε ότι: «Η μελέτη έχει, νομίζω, ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι μελέτες περί των χρηματιστηρίων συνήθως επικεντρώνονται στην εξέταση της ζήτησης και των τιμών των μετοχών. Η παρούσα εργασία, όμως, εστιάζει στην πλευρά της προσφοράς, δηλαδή την εισαγωγή και την μεγέθυνση των εταιριών, του Χρηματιστηρίου.

Αυτή η προσέγγιση εκτός από το ιστορικό της ενδιαφέρον, μπορεί να καταστεί και εξαιρετικά χρήσιμη λόγω της σημερινής συγκυρίας. Όλοι ομολογούμε την ανάγκη απομοχλεύσεως στην κεφαλαιακή διάρθρωση των επιχειρήσεων. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Ελληνικές επιχειρήσεις χρειάζονται χρηματοδότηση και κεφαλαιακή ενίσχυση. Τις λύσεις και τα εργαλεία μπορεί να προσφέρει η Ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, σε συνδυασμό με τις προοπτικές του Ευρωπαϊκού περιβάλλοντος. Με έναν, όμως, όρο: ότι τα όποια κεφάλαια αντληθούν θα οδηγήσουν σε παραγωγικό πλεόνασμα, δηλαδή σε κέρδος, διατηρήσιμο και βιώσιμο, για αυτούς που θα τα διαθέσουν. Τον όρο αυτόν δεν νομίζω ότι τον τηρήσαμε και τόσο πιστά στο παρελθόν, ούτε στο απώτερο, ούτε στο πρόσφατο. Και οι συνέπειες είναι, πιστεύω, προφανείς και γνωστές σε όλους μας. Διότι τότε νομίζαμε, φαίνεται, ότι οι κεφαλαιακοί και αποταμιευτικοί πόροι (ιδίως των άλλων) είναι ανεξάντλητοι. Άφθονοι είναι, κατά καιρούς, αλλά δεν είναι ποτέ ανεξάντλητοι ...».

Κλείνοντας το καλωσόρισμά του ο κ. Γεωργάνας ευχήθηκε καλή επιτυχία στην εσπερίδα και εξέφρασε την ελπίδα περαιτέρω αξιοποίησης των συμπερασμάτων της ιστορικής μελέτης και των σύγχρονων Ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών καθώς σχεδιάζονται τα επόμενα βήματα ανάπτυξης της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς.

Στη συνέχεια ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) κ. Μιχάλης Ρηγίνος παρουσίασε τα ευρήματα της μελέτης με θέμα: «Χρηματιστήριο και εισηγμένες εταιρείες, 1880-1940: ανάπτυξη και συγκυρία».

Ο κ. Ρηγίνος στην έναρξη της παρουσίασής του σημείωσε: «Το ΧΑ αποτελεί τον δεύτερο μακροβιότερο οικονομικό θεσμό στην Ελλάδα μετά την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Η επίσημη έναρξη των εργασιών του το 1880 δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός αλλά συνυπάρχει με την ίδρυση, στα τέλη του 19ου αιώνα, και άλλων περιφερειακών χρηματιστηρίων τόσο στην Ευρώπη όσο και στο υπόλοιπο κόσμο. Το φαινόμενο αυτό συσχετίζεται με την ανάπτυξη της κίνησης εξαγωγής κεφαλαίων από τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, κυρίως υπό τη μορφή δανείων, προς τα νέα κράτη της περιφέρειας.»

Η μελέτη στηρίζεται στην περιγραφή και ανάλυση χρονολογικών σειρών που αφορούν στα σημαντικότερα χρηματιστηριακά μεγέθη των εισηγμένων εταιριών. Επιχειρεί να καταδείξει την σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις τάσεις της ελληνικής οικονομίας και την ανάπτυξη του Χρηματιστηρίου για μία περίοδο 60 χρόνων. Η 60χρονη αυτή περίοδος, αρχίζει από το 1880, έτος κατά το οποίο ξεκίνησε η λειτουργία της επίσημης χρηματιστηριακής αγοράς, και ολοκληρώνεται το 1940, με την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στη συνέχεια ο κ. Ρηγίνος διατύπωσε ότι το βασικό ερώτημα στο οποίο καλείται να απαντήσει η παρουσίαση «… είναι σε ποιο βαθμό η ανάπτυξη του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, αποτέλεσε το αντικαθρέφτισμα των διαφόρων σταδίων από τα οποία διήλθε η ελληνική οικονομία και των εκάστοτε οικονομικών και πολιτικών συγκυριών που τα προσδιόρισαν.»

Τονίστηκε επίσης ότι, η ελληνική οικονομία, παρότι δεν ήταν μια βιομηχανική οικονομία δυτικού τύπου, μετασχηματιζόταν διαρκώς με κύρια χαρακτηριστικά τον εκχρηματισμό, τη σταδιακή διείσδυση των καπιταλιστικών σχέσεων, και φυσικά την τάση για κερδοσκοπία. Παράλληλα επρόκειτο για μια οικονομία ευάλωτη και συνάμα προσαρμοστική απέναντι σε μια σειρά από μείζονος σημασίας και εν πολλοίς δραματικά γεγονότα όπως η πτώχευση του 1893, ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 και ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος, ένα χρόνο αργότερα, οι πόλεμοι της περιόδου 1912-1922, η Μικρασιατική Καταστροφή και το προσφυγικό πρόβλημα και τέλος η κρίση του 1929.

Ο κ. Ρηγίνος στην παρουσίασή του κατέληξε: «Το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και οι εισηγμένες σε αυτό εταιρίες ακολουθούσαν τις διαφορετικές φάσεις ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Το Χρηματιστήριο προσαρμοζόταν ως αντικαθρέφτισμα της ελληνικής οικονομίας στα κελεύσματα της οικονομικής και πολιτικής συγκυρίας και στα νέα δεδομένα που αυτή δημιουργούσε».

Ακολούθησε η ομιλία του κ. Σταύρου Θωμαδάκη, Ομότιμου Καθηγητή του ΕΚΠΑ και Προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής Προτύπων Ηθικής των Ορκωτών Ελεγκτών και Λογιστών (IESBA). Ο κ. Θωμαδάκης ξεκίνησε την τοποθέτησή του σημειώνοντας ότι: «Η μελέτη της ιστορίας του Χρηματιστηρίου είναι ένας τρόπος να αντλήσουμε κάποια συμπεράσματα για τον «συστημικό» χαρακτήρα του Χρηματιστηρίου που αποτελεί διαρκές στοιχείο σε όλη την ιστορική πορεία του θεσμού μέχρι σήμερα και που αλληλεπιδρά συνεχώς με την συγκυρία, το εξωτερικό περιβάλλον, τις φάσεις και με την όλη πορεία της Ελληνικής οικονομίας. Και είναι ευκαιρία να κατανοήσουμε την βαθύτερη σημασία ενός θεσμού όπως το χρηματιστήριο με την μεγάλη ευελιξία του – μεγαλύτερη από άλλα θεσμικά μορφώματα – και την ικανότητά του να προσαρμόζεται ταχύτατα και να ανταποκρίνεται γρήγορα σε ραγδαία μεταβαλλόμενες συγκυρίες.»

Σχολιάζοντας την παρουσίαση της μελέτης επεσήμανε ότι: «… η περίοδος της μελέτης περιλαμβάνει μία μεγάλη ανατροπή στο παγκόσμιο ιστορικό περιβάλλον: την κατάλυση της πρώτης παγκοσμιοποίησης (1880-1914) και την μετάβαση σε περίοδο οικονομικής εσωστρέφειας και ανταγωνιστικών προσπαθειών για την αναδιάταξη των παγκόσμιων οικονομικών συνθηκών μετά τον α’ παγκόσμιο πόλεμο.»

Στη συνέχεια σημείωσε την ταχύτητα και αποτελεσματική ανταπόκριση του Χρηματιστηρίου στις ιστορικές μεταβολές, συμπεραίνοντας: «Σε εποχή αναδιάρθρωσης τόσο ων διεθνών όσο και των εσωτερικών οικονομικών συνθηκών, με εμφάνιση νέων κλάδων και μιας νέας επιχειρηματικότητας το Χρηματιστήριο βρίσει γρήγορα το ρόλο του ως μηχανισμός αποταμίευσης/ χρηματοδότησης και ως μηχανισμός ταχείας αποτίμησης αξιών, κερδοφοριών και προοπτικών.»

Σε σχέση με την άντληση διδαγμάτων από την ιστορική εμπειρία επεσήμανε: «Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η χρηματοδότηση μέσω του χρηματιστηρίου διαθέτει ευελιξία προσαρμογής και μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα σε νέες συγκυρίες. Το δεύτερο, είναι η ικανότητα προσφοράς νέων ειδών τίτλων που θα ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες και στις σημερινές αποτιμήσεις κινδύνου, όπως παλαιότερα έγινε λ.χ. με την ανάπτυξη των αγορών εταιρικών ομολόγων.»

Ο κ. Θωμαδάκης κατέληξε στην ομιλία του λέγοντας ότι: «Η ανάπτυξη του χρηματιστηρίου απαιτεί, το δείχνει και η δική μας αλλά και η παγκόσμια ιστορία, την ανάπτυξη ικανών μορφών επενδυτικής τραπεζικής που θα υποστηρίζουν την καινοτομία και την διάχυση των νέων εργαλείων.»

Την Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Capital Markets Union (Ένωση Κεφαλαιαγορών) παρουσίασε ο κ. Florian Denis, ‎Policy Officer της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με ειδικότητα στο θέμα αυτό.

Ο κ. Denis ξεκίνησε την παρουσίασή του με αναφορά στους στόχους της πρωτοβουλίας και τους λόγους που οδήγησαν στην ανάληψή της. Συγκεκριμένα σημείωσε ότι: «… η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι ένα πρόγραμμα μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων για τη διαφοροποίηση της χρηματοδότησης της οικονομίας της ΕΕ και τη μείωση της υπερβολικής εξάρτησης από τα τραπεζικά δάνεια.»

Συνέχισε σημειώνοντας: «…με τον τρόπο αυτό θα διευρυνθεί η χρηματοδοτική βάση μέσω της προσθήκης περισσότερων πηγών. Επίσης θα αναπτυχθεί ισχυρότερη κουλτούρα σχετικά με την χρήση ιδίων κεφαλαίων για τη συμπλήρωση του τραπεζικού δανεισμού. Θα προωθηθεί η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των υποδομών και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι με την άρση των φραγμών στις διασυνοριακές ροές κεφαλαίων και στις επενδύσεις θα επιτευχθεί η διαφοροποίηση των κινδύνων καθώς και η δυνατότητα του συστήματος να απορροφά τους κραδασμούς όποτε αυτοί εμφανίζονται.»

Ακολούθως ο κ. Denis «…ανέλυσε την σημαντική επίδραση που θα έχει η υλοποίηση της πρωτοβουλίας Capital Markets Union στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων γενικά και στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις ειδικότερα …». Επίσης αναφέρθηκε στις «… προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την δημιουργία αγορών κεφαλαίων που θα μπορούν να υποστηρίξουν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις». Ο κ. Denis κατέληξε την ομιλία με αναφορά στους στόχους και τα μέχρι στιγμής επιτεύγματα της συγκεκριμένης Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου μας κ. Σωκράτης Λαζαρίδης έκλεισε την εκδήλωση με σχόλια και συμπεράσματα. Σχετικά με τις Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες σημείωσε: «Η αξιοποίηση των σύγχρονων Ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών, όπως αυτή της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, για την ανάδειξη των μηχανισμών της κεφαλαιαγοράς με στόχο την επενδυτική στήριξη των ΜμΕ θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα για την ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας. Σε μια περίοδο όπου η επέκταση των διαθέσιμων πόρων είναι βασική επιδίωξη, εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία θα διευκολύνει αλλά και θα επιταχύνει την προσέλκυση επενδυτικών και χρηματοδοτικών κεφαλαίων από το Ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Σε σχέση με την παρουσίαση της ιστορικής μελέτης σημείωσε: «Η αξιοποίηση του χρηματιστηρίου συμπίπτει με την ανάπτυξη εταιρειών του χώρου των υποδομών. Αυτό είναι συμβατό με τη σύγχρονη διεθνή πρακτική ιδιωτικοποίησης μεγάλων δημόσιων επιχειρήσεων μέσω της χρηματιστηριακής αγοράς. Επίσης η ένταξη μικρότερων επιχειρήσεων που είδαμε να εμφανίζεται κατά περιόδους στο παρελθόν είναι επίσης μια σύγχρονη διεθνής τάση.»

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησης του τόνισε: «Η ενεργοποίηση του οικοσυστήματος της αγοράς γενικότερα αλλά και της τραπεζικής επενδυτικής ειδικότερα αποτελούν κεντρικές προϋποθέσεις για την επιτυχή συμμετοχή της χρηματιστηριακής αγοράς στην κεφαλαιακή και χρηματοδοτική υποστήριξη των επιχειρήσεων καθώς και για την προσέλκυση πόρων από το εξωτερικό.»

Στη συνέχεια ο κ. Λαζαρίδης αναφέρθηκε στις διαρθρωτικές αλλαγές που θα προκληθούν λόγω του digitalization. Συγκεκριμένα σημείωσε ότι «… η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας θα ανατοποθετήσει πολλούς κλάδους της οικονομίας. Ένας από αυτούς είναι και η χρηματοοικονομική βιομηχανία. Οι χρόνοι, τα κόστη, η επίτευξη της διαφάνειας και μια σειρά άλλων συντελεστών παραγωγής θα διαμορφωθούν σε επίπεδα όπου ο παραδοσιακός τρόπος λειτουργίας της αξιολόγησης, ανεύρεσης και προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων θα αναθεωρηθεί ουσιωδώς. Μοντέλα όπως το crowdfunding είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να μας απασχολήσουν διότι το concept που εισάγουν είναι συμβατό με τις μεγάλες τάσεις που διαμορφώνονται παγκοσμίως. Η συμπίεση των χρόνων προκαλεί επιτάχυνση της ωρίμανσης των επιχειρήσεων. Έτσι νεότερες επιχειρήσεις θα αποτελούν το «πελατειακό κοινό» των χρηματιστηρίων. Ταυτόχρονα η συμπίεση του κόστους προκαλεί μείωση του σημείου επίτευξης κερδοφορίας για τους επενδυτικούς οίκους που θα μπορούν πλέον να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε ευρύτερη γκάμα ενδιαφερομένων εταιριών.»

Ακολούθησαν ερωτήσεις, απαντήσεις καθώς και συζήτηση των συμμετεχόντων με τους ομιλητές του πάνελ.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν στελέχη χρηματιστηριακών εταιριών, εισηγμένων εταιριών, εκπρόσωποι φορέων θεσμικών και ιδιωτών επενδυτών καθώς και εκπρόσωποι εταιριών συμμετεχόντων του οικοσυστήματος της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.

Η εκδήλωση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών του Χρηματιστηρίου Αθηνών για την αποτελεσματικότερη κινητοποίηση και ενδυνάμωση του οικοσυστήματος της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς.

Η ιστορία για εμάς αποτελεί όχι μόνο παρακαταθήκη αλλά και κινητήρια δύναμη για τη βιωσιμότητα και την εξέλιξη τόσο του χρηματιστηριακού θεσμού όσο και του ευρύτερου χώρου της κεφαλαιαγοράς.