Επενδύσεις: Κερδισμένοι και χαμένοι του 2014

Τα χρηματιστήρια της Αργεντινής, οι αγορές της Κίνας, αλλά και το δολάριο αναδεικνύονται στους μεγάλους νικητές του 2014, σε μία χρονιά με αρκετά σκαμπανεβάσματα κατά την οποία τον πρώτο λόγο είχαν οι κεντρικές τράπεζες.

Κατά το 2014 η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ τερμάτισε το αστρονομικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Το κενό κλήθηκαν να καλύψουν άλλες κεντρικές τράπεζες. Η Ιαπωνία προχώρησε στο πολύκροτο πείραμα των «Αμπενομικών» με το διπλασιασμό της νομισματικής βάσης της χώρας, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άρχισε να αγοράζει καλυμμένα ομόλογα και ABS, προχώρησε σε νέο γύρο φτηνών δανείων και τώρα όλοι περιμένουν να κάνει το μεγάλο βήμα στην ποσοτική χαλάρωση με αγορές κρατικών ομολόγων.

Παραδόξως, ο νικητής του 2014 από πλευράς αποδόσεων είναι το χρηματιστήριο της Αργεντινής που κλείνει το έτος με κέρδη 58,9% για το δείκτη Merval. Κι αυτό παρά το ότι οι αναδυόμενες αγορές επηρεάζονται καθώς η Fed κλείνει την στρόφιγγα του φτηνού χρήματος, ενώ παράλληλα υπήρξε θρίλερ με την οικονομία της Αργεντινής, τις δικαστικές της περιπέτειες με τα vulture funds και το έντονο φλερτ με την χρεοκοπία.

Ακολουθεί η κινεζική αγορά που επίσης καταγράφει άνοδο μεγαλύτερη του 50%. Ο Shanghai Composite κλείνει το έτος με κέρδη 52,8% και ο CSΙ 300 με άλμα 51,6%. Βασική αιτία ήταν οι επεκτατικές κινήσεις των δημοσιονομικών και των νομισματικών αρχών της Κίνας ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, κάτω από το 7%. Μέτρα όπως η μείωση των επιτοκίων και η χαλάρωση των κανόνων για τα τραπεζικά αποθέματα, αλλά και η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές, έδωσαν ώθηση στην χρηματιστηριακή αγορά της Κίνας, με αποτέλεσμα η φετινή χρονιά να είναι η καλύτερη της τελευταίας 5ετίας. Η αυλαία πέφτει με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο: Με ένα deal αξίας 26 δισ. δολ. μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εταιρειών κατασκευής τρένων της Κίνας, καθώς  China CNR και CSR Corp ενώνουν τις δυνάμεις τους.

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρέθηκε και η Wall Street με τους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες να καταγράφουν αλλεπάλληλα ρεκόρ. Η αμερικανική οικονομία άλλωστε, επεφύλαξε πολλές θετικές εκπλήξεις αυτή τη χρονιά, με αποκορύφωμα την ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 5% το τρίτο τρίμηνο του έτους, ενώ παράλληλα η Fed προχώρησε διστακτικά στη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, υποσχόμενη μάλιστα να κάνει «υπομονή» για την πρώτη αύξηση επιτοκίων μετά την χρηματοοικονομική κρίση. Έτσι, ο S&P 500 κατέγραψε άνοδο 11,4% για το 2014 και ο Dow Jones κέρδη 7,5%.

Στην Ευρώπη, οι χρηματιστηριακές αγορές κατά τη διάρκεια του έτους βρέθηκαν πολλές φορές σε νέα υψηλά 5ετίας. Η χρονιά όμως, κλείνει τελικά με μεγάλες αποκλίσεις. Ο γερμανικός DAX καταγράφει ετήσια άνοδο 2,7%, ενώ αντιθέτως το χρηματιστήριο της Πορτογαλίας σημειώνει πτώση μεγαλύτερη του 25% και ο γενικός δείκτης στο Χρηματιστήριο Αθηνών «βουτιά» της τάξεως του 30%.

Ο μεγαλύτερος ηττημένος της χρονιάς δεν είναι άλλος από το πετρέλαιο. Η τιμή του Brent βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση 49% το 2014 καταγράφοντας τη μεγαλύτερη βουτιά από την κρίση του 2008, καθώς αλλάζουν τα δεδομένα στην αγορά μαύρου χρυσού. Οι ΗΠΑ αυξάνουν κατακόρυφα την παραγωγή τους στο υψηλότερο επίπεδο 3 δεκαετιών με την τεχνολογική επανάσταση της σχιστολιθικής παραγωγής. Τα μέλη του ΟΠΕΚ από την άλλη πλευρά – και κυρίως η Σαουδική Αραβία – προτιμούν να υπερασπιστούν το μερίδιο αγοράς που κατέχουν και όχι την τιμή του πετρελαίου. Προχωρούν σε γενναίες εκπτώσεις με αποτέλεσμα να πυροδοτοτείται ένας πόλεμος τιμών από τον οποίο θα αντέξουν οι ισχυρότεροι.  Η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας και η προβλεπόμενη μείωση της ζήτησης για ενέργεια επίσης συμβάλει σε αυτή την τάση. 

Θύμα των εξελίξεων (αλλά και των κινήσεων στο Ουκρανικό μέτωπο) ήταν η Ρωσία. Ο χρηματιστηριακός δείκτης RTS (με ονομαστική αξία σε δολάρια) καταγράφει για το 2014 κάθετη πτώση 42,4%, ενώ το ρούβλι από τις αρχές του έτους έχει κατρακυλήσει κατά 41%. Η ρωσική οικονομία άλλωστε, βρίσκεται στο μέσο της «τέλειας καταιγίδας». Από τη μία πλευρά καλείται να αντιμετωπίσει την αλλαγή των δεδομένων στην αγορά πετρελαίου και από την άλλη τις κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση. Η αντίδραση της Μόσχας – με την ελεύθερη διακύμανση του νομίσματος και την αύξηση των επιτοκίων κατά 600 μονάδες βάσης σε μια νύχτα – δεν βοήθησε στην αντιμετώπιση των προβλημάτων με αποτέλεσμα η Ρωσία να αντιμετωπίζει πλέον την χειρότερη οικονομική κρίση από το 1998.

Πολλοί πάντως, χαρακτηρίζουν το 2014 ως τη χρονιά του δολαρίου. Ο δείκτης δολαρίου (που συγκρίνει το αμερικανικό νόμισμα έναντι ενός καλαθιού ισοτιμιών) καταγράφει για το 2014 άνοδο 12% που είναι η καλύτερη ετήσια απόδοση από το 2005. Βρέθηκε σε υψηλό 29 μηνών έναντι του ευρώ (1,2123 δολ αυτή την εβδομάδα) και σε υψηλό 6ετίας έναντι του γεν, καθώς οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Η προσοχή στρέφεται τώρα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία αναμένεται να λάβει αποφάσεις στη συνεδρίαση της 22ας Ιανουαρίου για την ποσοτική χαλάρωση.